Business Process Modeling Notation

Z Encyklopedia Zarządzania
Business Process Modeling Notation
Polecane artykuły


Business Process Model and Notation (BPMN) – zbiór zdefiniowanych symboli służących do graficznego przedstawiania procesów biznesowych.[1]

Notacja ta została zaprezentowana przez BPMI (Business Process Management Initiative) w 2004 roku. Prace nad stworzeniem tego standardu rozpoczęto w 2001 roku. Poszukiwano wówczas modelu, który pozwoliłby przetłumaczyć zapisy biznesowe na język techniczny. W 2001 roku grupę, która pracowała nad projektem tworzyło 35 firm, organizacji i osób prywatnych. W maju 2004 roku przedstawiono pierwszą wersję BPMN. W roku 2006 BPMI połączyła się z Object Management Group (OMG). Rok 2008 przyniósł sprecyzowanie dokumentów, dzięki czemu stały się bardziej czytelne. Obecnie obowiązuje wersja 2.0.2, która została zaprezentowana w styczniu 2014 roku.[2]

Notacja ta pozwala na zrozumienie i kontrolę procesów w przedsiębiorstwie. Daje możliwość monitorowania takich jednostek jak czas, koszt, czy zasoby. Wspiera weryfikację procesów, co pozwala na ich ulepszenie i optymalizowanie. Umożliwia projektowanie procesów od podstaw, a także w sposób efektywny przedstawia nowe i już istniejące modele. Formalnie zdefiniowane standardy zostały opisane i opublikowane w broszurze Business Process Model and Notation, v2.0.2 wydanej w styczniu 2014 roku. W języku polskim rozwinięcie skrótu tłumaczone jest jako Notacja i Model Procesu Biznesowego.

Cele BPMN

Najważniejszym zdefiniowanym celem przez BMPN 2.0.2 jest dostarczenie prostego i klarownego narzędzia do opisywania procesów, którego zrozumienie i odczytanie nie będzie stanowiło trudności dla osób zaangażowanych w proces, bez względu na to, czy jest to analityk biznesowy, czy wdrożeniowiec. Kolejnym rozpoznanym celem jest określenie międzynarodowego standardu umożliwiającego przenoszenie definicji projektów, tak aby modele tworzone w środowisku jednej firmy mogły zostać wykorzystane u innego przedsiębiorcy.[3]

Diagramy- modele BPMN

Na początku swojej działalności organizacja przedstawiła diagram procesów biznesowych. Był on uniwersalnym modelem przeznaczonym dla obszaru modelowania biznesowego. wraz z publikacją nowej wersji broszury w 2009 roku zmieniało się podejście organizacji do kwestii diagramów i zaproponowało niniejszy podział:

  • Diagram procesów biznesowych (przedstawia zaawansowane modele),
  • Diagram kolaboracji (przedstawia wymianę informacji pomiędzy co najmniej uczestnikami procesu),
  • Diagram choreografii (nadzór nad wymianą informacji między uczestnikami),
  • Diagram konwersacji (klasyfikacja wzajemnych oddziaływań między uczestnikami procesu). [4]

Elementy graficzne

Opracowany standard służy do graficznego przedstawiania procesów biznesowych. Stanowi on zbiór określonych znaków, które mają przypisaną ogólnie rozumianą symbolikę. Zapisy w modelu BPMN są przedstawiane za pomocą diagramów składających się z ustalonej liczby graficznych elementów. Dzielą się one na cztery kategorie:

Obiekty przebiegu procesów (zdarzenia, bramki, działania)

Zdarzeniami (events) nazwane zostały wszystkie wydarzenia. Które mogą wystąpić lub wystąpią w procesie. Podzielone zostały na:

  • zdarzenia początkowe - inicjujące proces, przedstawiane za pomocą okręgu (pojedyncza, niepogrubiona krawędź),
  • zdarzenia pośrednie - mające miejsce w trakcie procesu, przedstawiane są za pomocą okręgu z podwójną, niepogrubioną linią,
  • zdarzenia końcowe - zamykające proces, okrąg z pojedynczą, pogrubioną krawędzią. [5]

Bramki (gateways) są używane w modelu, kiedy możemy wybrać jedną ścieżkę postępowań spośród dostępnych wariantów. Pozwalają na nadzorowanie przebiegu procesów. Ich wystąpienie zazwyczaj determinuje podejmowanie decyzji. Przedstawiane są za pomocą rombu. W zależności od rodzaju bramki będzie zależeć wypełnienie jej wnętrza. Wyróżniamy:

  • bramki wykluczające (oznaczone symbolem "X” lub "pusta”)- daje możliwość wyboru tylko jednego wariantu ścieżki z dostępnych, potocznie nazywana punktem decyzyjnym,
  • bramki niewykluczające (oznaczone symbolem "O”) – daje możliwość wyboru kilku wariantów ścieżki z dostępnych,
  • bramki równoległe (oznaczone symbolem "+”) – zawiera dwie lub więcej niezależnych ścieżek, które mogą być realizowane w tym samym czasie, ale nie muszą,
  • bramki złożone (oznaczone symbolem "*”) – bramka "otworzy się” jeżeli dany warunek zostanie spełniony,
  • bramki oparte na zdarzeniach. [6]

Czynności (activity) przedstawiane jako prostokąty z zaokrąglonymi brzegami opisują zadania w procesie (praca uczestnika). Podzielone są na zadania, podprocesy i czynność wywołania.

  • Zadania - opisują czynności,
  • Podproces - obejmuje dodatkowe czynności,
  • Czynność wywołania. [7]

Połączenia (Connecting Objects)to linie łączące wszystkie elementy modelu, inaczej zwane przepływami.

  • Przepływy sekwencji (linia ciągła, z grotem zamkniętym, wypełnionym)- łączy dwa następujące po sobie elementy,
  • Przepływ komunikatu (linia przerywana, z grotem zamkniętym, niewypełnionym) –przepływ informacji między oddzielnymi stronami procesu,
  • Asocjacje (linia kropkowana, może być zakończona grotem, ale nie musi) – zaznaczenie relacji między elementami projektu.

Artefakty (artifacts) to wszystkie obiekty danych, które zawierają informacje dodatkowe, objaśniające proces, co wpływa na jego lepsze zrozumienie.

  • Adnotacje – zawiera notatki dotyczące procesu,
  • Grupy – nie wpływają na przepływ procesu, zazwyczaj stosowane w dokumentacji bądź celów analitycznych,
  • Obiekt danych (kartka zgięta w prawym górnym rogu) – element procesu zawierający komunikat o dodatkowych informacjach. [8]

Tory (swimlines)

  • Jednostka biznesowa/ uczestnik –rozdziela zadania między uczestników w procesie,
  • Role – określa przydział zadań do poszczególnych jednostek organizacyjnych. [9]

Narzędzia służące do modelowania

  • ADONIC,
  • ARIS,
  • Axway,
  • BizAgi,
  • Holocentric Modeler,
  • iGraphix,
  • Intalio,
  • Provision,
  • TIBCO.

Bibliografia

Przypisy

  1. ↑ Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych, Helion s. 9
  2. ↑ White S.A. (2008). Modeling and Reference Guide: Understanding and Using BPMN, Floryda, s 24-25
  3. ↑ OMG (2014), Business Process Model And Notation, Version:2.0.2 s. 1
  4. ↑ Gawin B., Marcinkowski B., (2013).Symulacja Procesów Biznesowych. Standardy BPMS i BPMN w praktyce. Gliwice: Wydawnictwo Helion s. 31-34
  5. ↑ Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych, Helion. s. 77-96
  6. ↑ Drejewicz S. (2012),’’ Zrozumieć BPMN. Modelowanie Procesów Biznesowych, Helion s. 19-32
  7. ↑ Obłąk I., Ziemba E., (2012).Modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem notacji BPMN - studium przypadku., "Informatyka Ekonomiczna = Business Informatics", Nr 4 (26), s. 151
  8. ↑ Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-mentor", Nr 2(69), s. 73
  9. ↑ Koliński A., Śliwczyński B., Golińska-Dawson P.,(2017).Metoda modelowania procesu oceny efektywności produkcji z wykorzystaniem standardu BPMN,"e-mentor", Nr 2(69), s. 73

Autor: Joanna Świątkowska


Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Business_Process_Modeling_Notation&oldid=139090”