Globalizacja
| Globalizacja |
|---|
| Polecane artykuły |
Globalizacja jest to proces występujący w gospodarce światowej charakteryzujący się przede wszystkim nasileniem się mobilizacji i przepływu dóbr, kapitałów i siły roboczej w skali ogólnoświatowej, rozwój transportu, komunikacji, telekomunikacji oraz szybki przepływ informacji w mediach. Tej ewolucji gospodarczej towarzyszą przeobrażenia w sferze społecznej, kulturowej, ustrojowej, politycznej prowadzące do konfrontacji i zbliżenia w tym zakresie między państwami, narodami, ludźmi całego świata. Globalizacja ma więc swój wymiar gospodarczy i społeczny, polityczny i kulturowy. Powstaje w tym miejscu pytanie - jak "globalizacja" wpływać będzie na dalszy rozwój zarządzania i dobrobytu z jednej strony, oraz demokracji i wolności z drugiej strony w skali całego świata. Politolodzy zadają sobie pytanie na ile "globalizacja" pozwala na prawidłowe sterowanie i kontrolę nad procesami społeczno - politycznymi w skali światowej? Wiąże się ono z kontrowersyjną dyskusją wokół przyjętego z języka angielskiego pojęcia "Global Governance" ujmowanego bądź to jako "kształtowanie się ładu światowego" lub rzadziej "światowa polityka wewnętrzna", bądź też jako mniej realistyczna koncepcja "rządu światowego" W istocie chodzi o pogląd szerszej refleksji nad zarządzaniem przyszłych relacji między obiektywnym i widocznym procesem globalizacji w sferze gospodarczej oraz jego konsekwencjami dla systemu międzynarodowego oraz roli państw jako jego zasadniczych uczestników (T.Wawak 2000, s. 114).
Skutki globalizacji
Globalizacja rodzi bardzo złożone i palące problemy w skali międzynarodowej w zakresie: zwalczania niedostatku i nędzy, ochrony praw człowieka, migracji i zabezpieczenia pokoju, ochrony środowiska. Pojawiają się coraz to większe dysproporcje i asymetrie rozwojowe między poszczególnymi krajami. Globalizacja prowadzi więc do pojawienia się złożonych procesów społeczno - politycznych i gospodarczych w skali świata, które już dziś wymagają bardziej przemyślanych i spójnych strategii rozwojowych (D.Senghaes 1997, s. 337-361).
Globalizacja rodzi liczne zagrożenia do których należą między innymi (T.Wawak 2000, s. 120):
- utrata suwerenności przez obecnie istniejące państwa,
- konflikty wynikające z kurczenia się zasobów surowcowych, w tym nośników energii,
- nasilenie się migracji wewnętrznych i międzynarodowych ("nowa wędrówka ludów") z południa na północ, ze wschodu na zachód;
- katastrofy ekologiczne,
- wzrost konsumpcji i rozwój zorganizowanej przestępczości.
Korzyści i koszty globalizacji
Charakteryzując proces globalizacji należy zwrócić uwagę na jej pozytywny oraz negatywny wymiar. W sferze ekonomicznej korzyści to na przykład:
- wzrost jakości wyrobów i usług
- spadek kosztów produkcji
- wzrost gospodarczy
- pobudzenie eksportu
- dostęp do nowoczesnych technologii i informacji.
Natomiast koszty to między innymi:
- niekontrolowana prywatyzacja sektora i przestrzeni publicznej
- wzrost bezrobocia
- zaostrzenie agresywnej konkurencji
- szybkie rozprzestrzenianie się kryzysów na zintegrowanych rynkach.
W sferze politycznej obserwujemy korzyści:
- stopniowe zanikanie barier we współpracy międzynarodowej
- stopniowa uniwersalizacja praw człowieka
- dążenie do regionalnej integracji.
Koszty zaistniałe w sferze politycznej:
- ograniczenie suwerenności państw
- spadek roli rządów narodowych
- globalizacja problemów i patologii społecznych.
Jeśli chodzi o sferę społeczno-kulturową korzyści to:
- łatwiejszy dostęp do zróżnicowanych dóbr, usług, nowych technologii, osiągnięć kulturowych, metod zarządzania
- wzrost myślenia globalnego i świadomości międzynarodowej
- otwartość na odmienność kulturową.
Koszty w tej sferze:
- zanikanie różnic kulturowych oraz odrębności narodowych
- rozszerzanie się obszarów nędzy, głodu
- wzrost przestępczości międzynarodowej
- brak kontroli nad treścią w Internecie.
Koncepcje globalizacji
Wpływ globalizacji na współczesną cywilizację warto prześledzić w aspekcie poszczególnych koncepcji i ich głównych elementów. Kategorie globalizacji:
- globalizacja finansów i własności kapitału (deregulacja rynków finansowych, międzynarodowa mobilność kapitału, wzrost fuzji i akwizycji)
- globalizacja rynków i strategii (integracja działalności gospodarczej na skalę światową, ustanowienie zintegrowanych działań poza swoimi granicami, globalne poszukiwanie komponentów, alianse strategiczne)
- globalizacja stylów życia, modeli konsumpcji, globalizacja kultury (rola mediów)
- globalizacja rządzenia i regulacji prawnych (próby stworzenia nowej generacji przepisów i instytucji globalnych rządów)
- globalizacja jako polityczne ujednolicenie świata (analiza integracji społeczeństw świata)
- globalizacja postrzegania i świadomości
Zdaniem Ch. Handego (Ch.Handy 1996, s. 69-75) globalizacja jest złożonym i wielowymiarowym zjawiskiem kształtowanym przez szereg procesów, z których za podstawowe uznaje się następujące:
- globalna konkurencja,
- megakoncentracja własności i kapitału,
- rozwój technologii informatycznej i telekomunikacji,
- intensyfikacja współpracy między przedsiębiorstwami w skali świata,
- zmiany w polityce innowacyjnej,
- wzrost znaczenia wiedzy o organizacjach.
Obserwujemy proces nazywany "uspołecznieniem nauki", którego istota wyraża się w odchodzeniu od traktowania jej jako autonomicznego i często zautonomizowanego obszaru aktywności na rzecz zespolenia jej z realnymi procesami w gospodarce i społeczeństwie. Jednocześnie obserwujemy dynamicznie rozwijającą się internacjonalizację badań i rozwój technologii (T.Wawak 2001, s. 39). Wszystkie wyżej wymienione procesy i zjawiska w sposób znaczący wpływają na zarządzanie, zarówno w skali poszczególnych krajów, jaki przedsiębiorstw. Globalizacja wymaga gruntownej restrukturyzacji zarządzania.
Bibliografia
- Grossman G.M., Helpman E. (2015) Globalizacja a wzrost gospodarczy, Gospodarka Narodowa nr 6/2015
- Handy Ch., (1996) Wiek paradoksu, W poszukiwaniu sensu przyszłości, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa
- Molendowski E. (red.) (2012) Globalizacja i regionalizacja we współczesnym świecie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
- Molendowski E., Mroczek A. (red.) (2015) Globalizacja i regionalizacja we współczesnym świecie, wyzwania integracji i rozwoju, Oficyna Wydawnicza, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa
- Senghaes D., (red.) (1997) Frieden machen, Frankfurt am Main
- Sporek T. (2015) Nowy wymiar globalizacji i problemów globalnych, Prace Naukowe, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach s. 13-42
- Szopa B., Ślęzak E. (red.)(2016)Finansowe aspekty globalizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Wawak T., (red.) (2000) Zmieniające się przedsiębiorstwa w zmieniającej politycznie Europie t.3, Wydawnictwo Informacji Ekonomicznej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
- Wawak T., (red.) (2001) Zmieniające się przedsiębiorstwa w zmieniającej politycznie Europie t.4, Wydawnictwo Informacji Ekonomicznej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Autor: Tadeusz Wawak, Dominika Gołąb
