Deflator PNB
| Deflator PNB |
|---|
| Polecane artykuły |
Deflator PNB - jest wskaźnikiem stosowanym podczas przechodzenia z nominalnego PNB do realnego PNB, ponieważ dzięki niemu uwzględniane są zmiany cen wszystkich dóbr zawierających się w Produkcie Narodowym Brutto (Begg, 2003).
Deflator PNB traktowany jest jako rodzaj przelicznika odzwierciedlającego stosunek nominalnego PNB wyrażonego w cenach bieżących do PNB przedstawionego w ujęciu realnym wyrażonego w cenach stałych. Przedstawienie delatora w postaci wskaźnika oznacza, stosunek nominalnego do realnego PNB pomnożonego przez 100 (Begg, 2003):
Deflator PNB jako miernik inflacji
Zarówno deflator PNB jak i PKB są miernikami inflacji. Oznacza to że na podstawie wielkości deflatora jesteśmy w stanie określić w jakim stopniu ceny wzrosły (lub spadły) w porównaniu z rokiem bazowym (Zawiślińska, 2014).
Jeżeli na podstawie deflatora PNB otrzymamy wynik, że ceny wzrosły o maksymalnie 10% to wtedy mówimy o inflacji umiarkowanej. Jeżeli wzrost cen waha się między 20-200% w skali roku to mamy do czynienia z inflacją galopującą, natomiast jeżeli ceny wzrastają według stóp dwu- lub trzycyfrowych w skali miesiąca lub nawet tygodnia to wtedy mówimy już o hiperinflacji czyli zjawisku w którym pieniądz w bardzo szybkim tempie traci swoją wartość (Zawiślińska, 2014).
Sama inflacja może wywołać wiele skutków takich jak:
- konieczność utrzymywania wysokich stóp procentowych
- spadek realnych dochodów osób o stałym wynagrodzeniu
- wzrost wydatków publicznych, a także wzrost kosztów finansowania długu publicznego
- spadek siły nabywczej pieniądza, a w konsekwencji ucieczkę od pieniądza
W konsekwencji utrzymywania się wysokiej inflacji w długim okresie może dojść do spadku poziomu produkcji (tj. osłabienie aktywności gospodarczej) i wzrostu bezrobocia stąd też stałe kontrolowanie zmian poziomu cen między innymi za pomocą deflatora PNB jest bardzo istotne ponieważ można wtedy szybko reagować na pojawiającą się inflację (Zawiślińska, 2014).
Przykład
Nominalny i realny PNB
| Wyszczególnienie | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 1998 |
| Nominalny PNB (mld zł., ceny bieżące) | 25,6 | 51,7 | 227,9 | 548,8 | 855,4 |
| Deflator PNB (1995=100) | 8,1 | 12,3 | 45,5 | 84,2 | 106,8 |
| Realny PNB (mld zł., ceny z 1995r.) | 316 | 420 | 500 | 653,3 | 800,7 |
W tabeli powyżej przedstawiono rzeczywiste dane dla wybranej gospodarki za okres ostatnich czterdziestu lat. Nominalny PNB w tej gospodarce zwiększył się z 25 mld zł w 1960 roku do ponad 855 mld zł w 1998 roku.
Bez znajomości danych ilustrujących zmiany ogólnego poziomu cen dóbr i usług niemożliwe byłoby wyciągnięcie jakichkolwiek wniosków na temat wielkości produkcji wytworzonej w tej gospodarce w tym okresie. W drugim, wierszu tabeli znajduje się odpowiedź na pytanie o wskaźnik delatora. Przeciętne ceny w 1998 roku w gospodarce były aż trzynaście razy wyższe niż te z 1960 roku. W rezultacie zmiana PNB w ujęciu realnym była znacznie mniejsza niż jego zmiana w wyrażeniu nominalnym w tym samym okresie. Na tym przykładzie widać jak bardzo istotnym jest wskaźnik delatora. Dzięki delatorowi PNB możemy się dowiedzieć jaki jest prawdziwy stan gospodarki (Hall, 2000).
Interpretacja
Deflator PNB wyraża koszt nabycia dóbr i usług finalnych uwzględnionych w PNB w jakimś roku w stosunku do kosztu nabycia tych samych pozycji w roku bazowym. A zatem deflator można powiedzieć, że PNB jest miarą przeciętnego wzrostu lub spadku cen w danym kraju na wszystkie dobra i usługi wchodzące w skład PNB. Należy również pamiętać, że za pomocą deflatora PNB można przeliczyć nominalny PNB na realny PNB i odwrotnie (Nojszewska, 2010).
- Jeśli deflator jest mniejszy niż 100 – oznacza to że ogólne ceny produktów są mniejsze niż w roku bazowym a zatem mamy do czynienia z deflacją (Zawiślińska, 2014).
- Jeśli deflator jest większy niż 100 to wtedy mamy do czynienia z inflacją oraz wiemy w jakim stopniu ogólne ceny wzrosły w porównaniu z rokiem bazowym (Zawiślińska, 2014).
Bibliografia
- Begg D. (2003), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Hall R. E. (2000), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Nojszewska E. (2010), Podstawy Ekonomii, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
- Słomski D. (2018), Inflacja w Polsce. Ceny rosną szybciej niż mówiły prognozy, Money
- Ślusarczyk B. (2011), Podstawy mikro- i makroekonomii, Politechnika Lubelska, Lublin
- Zawiślińska I. (2014), Podstawy wiedzy o Unii Europejskiej, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot
Autor: Sławomir Nowak, Eryk Derda
