Dostęp do informacji publicznej
| Dostęp do informacji publicznej |
|---|
| Polecane artykuły |
Dostęp do informacji publicznej należy interpretować jako zespół prawnych, instytucjonalnych, porządkujących warunków, które zapewniają wszystkim zainteresowanym możliwość autonomicznego zaznajomienia się z zawartością informacji publicznej. Polega on na „obowiązku upowszechniania i udzielania informacji przez podmioty publiczne oraz inne osoby i jednostki organizacyjne w zakresie, w jakim wykonują zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa” [1].
W funkcjonowanie współczesnej demokracji jedną z istotniejszych części jest zagwarantowanie obywatelom publicznego dostępu do informacji publicznej. Właśnie gwarancja możliwości zdobycia informacji o działalności władzy publicznej ma ścisły związek ze stopniem demokratyzmu w państwie. Rozwój mediów w państwie z obowiązującą zasadą jawności działania jego organów, podwyższa społeczną kontrolę nad rządzącymi [2]. Dostęp do informacji publicznej jest darmowy, lecz nie wyłącza to kosztów, odnoszących się do udzielenia informacji, które chcący uzyskać informacje może zapłacić (mowa o tym w art. 15 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej) [3].
Komu przysługuje dostęp do informacji publicznej
Każdy posiada zapewnione prawo dostępu do informacji publicznej. Aczkolwiek podlega ono ograniczeniu na płaszczyźnie przepisów o ochronie informacji niejawnych i ochronie tajemnic ustawowo chronionych oraz tajemnic przedsiębiorcy bądź przez wzgląd na prywatność osób fizycznych w świetle art. 5 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej [4].
Podmioty zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej
W zgodzie z art. 4 ustawy o dostępie do informacji publicznej powinność do udostępniania tychże informacji spoczywa na „władzach publicznych oraz innych podmiotach wykonujących zadania publiczne, w tym m. in. organach władzy publicznej, organach samorządów gospodarczych i zawodowych, podmiotach reprezentujących Skarb Państwa, podmiotach reprezentujących państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmiotach reprezentujących inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym.” [5].
Realizacja prawa dostępu do informacji publicznej
Dostęp do informacji publicznej to dostęp do [6]:
- dokumentów urzędowych,
- obrad kolegialnych organów władzy publicznej wyborów powszechnych,
- uzyskania informacji publicznej.
Realizacja prawa dostępu do informacji publicznej odbywa się przez :
- udostępnienie w Biuletynie Informacji Publicznej,
- udostępnienie w centralnym repozytorium,
- wywieszenie informacji publicznej czy też ulokowanie urządzenia udostępniającego informacje w ogólnodostępnej lokalizacji,
- złożenie wniosku o udostępnienie.
Podstawa prawna
Na poziomach międzynarodowym, europejskim i krajowym określone zostały poręczenia prawne, dotyczące dostępu do informacji publicznej [7]:
- Płaszczyzna międzynarodowa:
- Powszechna Deklaracji Praw Człowieka, art. 19
- Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r., art. 19, ust. 2
- Płaszczyzna europejska:
- Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka z 1950 r.
- Traktat o Unii Europejskiej, art. 6 ust. 2
- Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, art. 15
- Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej , art. 11 ust. 1.
- Rozporządzenie nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2003/98/WE z 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego.
- Płaszczyzna krajowa:
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art. 61,
- Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.
Sankcje karne
Ustawa o dostępie do informacji publicznej zakłada sankcje karne : grzywnę, ograniczenie lub pozbawienie wolności do jednego roku dla osoby, która mimo zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej, nie udostępni informacji publicznej [8].
Przypisy
- ↑ E. Olejniczak-Szałowska 2012, s. 115
- ↑ G. Cern, T. Bojar-Fijałkowski 2014, s. 143
- ↑ P. Bury 2017, s. 82
- ↑ J. Skrzypczak 2012, s. 286-287
- ↑ M. Bidziński 2012, s. 121-122
- ↑ E. Olejniczak-Szałowska 2012, s. 115-116
- ↑ J. Skrzypczak 2012, s. 281-284
- ↑ Ustawa o dostępie do informacji publicznej, art. 23, s. 15
Bibliografia
- Bidziński M. (2012), Konstytucyjne prawo dostępu do informacji publicznej, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego", nr 4, s. 121, 122
- Bury P. (2017), Wnioskowy tryb dostępu do informacji publicznej – wybrane problemy i proponowane zmiany, "Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM", nr 7, s. 82
- Cern G., Bojar-Fijałkowski T. (2014), Uprawnienia mieszkańców jednostek samorządu terytorialnego w zakresie dostępu do informacji publicznej, "Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna", nr 1 tom 3, s. 143
- Olejniczak-Szałowska E. (2012), Ponowne wykorzystanie informacji publicznych (zarys problemu), "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica", nr 270, s. 115, 116
- Skrzypczak J. (2012), Dostęp do informacji publicznej a ochrona prywatności osób, które przestały pełnić funkcję publiczną, "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne", nr 1, s. 281-284, 286, 287
- Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (2001), Dz. U. 2001 Nr 112 poz. 1198, tekst ujednolicony, s. 15
Autor: Kamila Rapa
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
