Podaż globalna

Podaż globalna (eng.: global supply) jest podstawową kategorią ekonomiczną w makroekonomii.Może być nazywana także podażą zagregowaną. Jest to wielkość globalnej produkcji w gospodarce wytworzonej przy danych cenach, kosztach i potencjale wytwórczym dla zaspokojenia globalnego popytu. Składa się z towarów i usług produkcji krajowej oraz importowanej. Dotyczy również globalnej ilości pracy a także globalnej ilości pieniądza, który jest oferowany na rynku Gdy popyt globalny jest równy podaży globalnej występuje równowaga makroekonomiczna.

TL;DR

Podaż globalna to wielkość produkcji w gospodarce odpowiedzialna za zaspokojenie popytu społeczeństwa. Istnieje nierównowaga podażowa, gdy ilość oferowanych dóbr nie jest równa zgłaszanemu popytowi. Podaż globalna zależy od podaży zasobów produkcyjnych i polityki gospodarczej. Krzywa podaży globalnej pokazuje ilość produkcji, jaką chciałyby zaoferować przedsiębiorstwa przy różnych poziomach cen. Istnieją krótkookresowa (SAS) i długookresowa (LAS) krzywa podaży. Model AD-AS opisuje związek między podażą a popytem. W krótkim okresie podaż globalna odbiega od potencjalnego produktu, a na dłuższą metę reakcja na zwiększony popyt to wyższe ceny, a nie wyższy poziom produktu.

Opis zjawiska

Podaż globalna odpowiada na pytanie, czy gospodarka narodowa jest w stanie zaspokoić potrzeby społeczeństwa zgłaszane na rynku W gospodarce rynkowej stale istnieje nierównowaga podażowa, sytuacja, kiedy przy danej cenie ilość dóbr lub usług oferowanych nie jest równa zgłaszanemu na nie popytowi. Objawia się ona bądż jako nadwyżka dóbr, których nie można sprzedać, bądź jako nadwyżka mocy produkcyjnych, które z braku popytu nie sposób uruchomić. Ściśle związany z podażą globalną jest poziom cen, który określa średnią ważoną cen wszystkich oferowanych w gospodarce dóbr i usług. W każdej gospodarce wzrost cen zależy od przyczyn popytowych oraz podażowych. Tak więc dla osób prowadzących politykę gospodarczą, ważne informacje dostarcza rozpoznanie, jak dużą rolę odgrywają poszczególne przyczyny Zwolennicy ekonomii podaży twierdzą, że w centrum zainteresowania polityki ekonomicznej powinna znajdować się podaż, czyli produkcja. Istotny wpływ na rozwój produkcji wywiera m.in. wzrost podaży najważniejszych zasobów produkcyjnych: pracy i kapitału.

Krzywa podaży globalnej (AS)

Krzywa podaży zagregowanej AS (eng.: aggregate supply) obrazuje wielkość produkcji, która chciałyby zaoferować przedsiębiorstwa przy każdym poziomie cen.. Jej nachylenie zależy od analizowanego okresu. Krzywa AS przesówa się w prawo lub w lewo jeśli zachodzą zmiany w podaży zasobów produkcyjnych, technologii, wydajności pracy, zmiany stopy inflacji, polityki gospodarczej itp.. Kąt nachylenia krzywej podaży jest jedną z fundamentalnych kontrowersji dotyczących teorii inflacji między głównymi szkołami makroekonomicznymi.

Rodzaje podaży globalnej

• SAS (eng.: short term aggregate supply) - krótkookresowa krzywa podaży globalnej, jest ona dodatnio nachylona. Pokazuje związek między ilością realnego PKB i poziomem cen kiedy nominalna płaca oraz ceny innych czynników produkcji pozostają bez zmian. Im wyższy jest poziom cen, tym większe będą rozmiary produkcji. Wzrost kosztów produkcji czy wzrost płac nominalnych w przedsiębiorstwach przesunie krzywą SAS do góry. Natomiast spadek poziomu cen pociąga za sobą spadek zagregowanej podaży.

Krótkookresowa krzywa SAS wznosi się stromo ponieważ wiele kosztów jest w krótkim okresie nieelastyczna. Monetaryści krytykują takie podejście, wskazując, że jest ono obarczone tzw. iluzją pieniądza.

• LAS (eng.: long term aggregate supply) - długookresowa krzywa podaży, pokazuje związek między potencjalnym PKB i poziomem cen.

Nieelastyczne płace i ceny w miarę upływu czasu uelastyczniają się, a więc długookresowa krzywa LAS jest ponowa, a poziom produktu jest wyznaczany przez produkt potencjalny. W modelu tym nie występuje iluzja pieniądza. Pionowe położenie długookresowej podaży globalnej oznacza wielkość produkcji, którą przedsiębiorstwa są skłonne wytwarzać przy każdej cenie. Postęp technologiczny, zwiększenie zasobów czynników produkcji itp. przesuną krzywą LAS w prawo.

Model zagregowanej podaży-zagregowanego popytu

Model zagregowanej podaży - zagregowanego popytu nazywany jest także prościej, modelem AD-AS. W schemacie AS/AD poziom cen jest z założenia określany przez wartość oznaczoną P na przecięciu krzywych AS i AD. Odpowiada temu wielkość produktu wynosząca Y. Jest ona równa wielkości pożądanej przez konsumentów, określanej wzdłuż krzywej AD, jak również ilości oferowanej przez producentów, określanej wzdłuż krzywej AS.

Podsumowanie

Dla danej gospodarki podaż globalna będzie w krótkim okresie odbiegała od potencjalnego produktu ze względu na wpływ nieelastycznych elementów kosztów.

Na krótko przedsiębiorstwa zareagują na wyższy popyt zwiększając zarówno produkcję jak i ceny.

Na dłuższą metę kiedy koszty reagują na wyższy poziom cen większa część lub wręcz całość reakcji na zwiększony popyt przybiera postać wyższych cen a nie wyższego poziomu produktu.

O ile krótkookresowa krzywa SAS biegnie w górę o tyle krzywa LAS przebiega pionowo gdyż przy założeniu wystarczającego czasu wszystkie koszty dostosowują się w końcu do nowego poziomu cen.

Podaż globalna — artykuły polecane

Krzywa podaży — Paradoks zapobiegliwości — Arthur Okun — Płaca realna — Efekt mnożnikowy — Podaż — Inflacja wewnętrzna — Popyt globalny — Krzywa Philipsa

Bibliografia

• Balicki W. (2006), Makroekonomia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań
• Barro R. (1997), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Filipowicz L. (1987). Ekonomia Podaży - Propozycja interpretacji pojęcia, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, nr 72, s 173-180
• Holko M. (2016). Krytyka modeli statycznej równowagi-perspektywa postklasyczna Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, nr 48, s. 155-169
• Jędruchiewicz A. (2008). Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywieniowej Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie, nr 72, s. 119
• Kwaśniewski W. (2017), Podażowo-popytowy model wzrostu gospodarczego, University of Wroclaw
• Noga M. (2000), Makroekonomia, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Sloman J. (2001), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Urszula Stelmaczonek, Zuzanna Dukielska