Teoria dominacji przedsiębiorstwa
| Teoria dominacji przedsiębiorstwa |
|---|
| Polecane artykuły |
Teoria dominacji przedsiębiorstwa powstała pod koniec lat 40. XX wieku i była rozwijana jako opozycja do teorii kosztów transakcji oraz neoklasycznej teorii przedsiębiorstwa. Teoria ta oparta jest o prace F. Perroux opisujące zjawiska dominacji, często tworzone przez przedsiębiorstwa.
W teorii dominacji przedsiębiorstwo jest rozumiane jako siła (władza), która może oddziaływać na gospodarkę. Celem przedsiębiorstwa jest posiadanie jak największej władzy w gospodarce. Oprócz przedsiębiorstwa siłę wpływania na gospodarkę posiada rynek i przede wszystkim państwo. Źródłem siły są:
- wielkość wpływu jaki jeden podmiot może wywrzeć na inny,
- zasoby,
- struktury rynkowe (np. wyróżnianie się na rynku),
- kompetencje.
Granicę przedsiębiorstwa wyznacza siła innych przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwo dąży do zwiększenia swojej siły przede wszystkim poprzez rozwijanie nowoczesnych technologii. Ważną rolę odgrywają jednostki Research and Development. Takie zachowanie przedsiębiorstwa wywiera pozytywny wpływ na wzrost i rozwój gospodarki.
Funkcjonowanie przedsiębiorstwa ma sens tylko wtedy, gdy jego przyrost jest większy niż przyrost całej gospodarki.
Przedsiębiorstwa mogą zajmować w gospodarce pozycje dominujące lub zdominowane. Zajmowana pozycja zależy od siły przedsiębiorstwa. Dominacja może mieć charakter:
- proefektywnościowy - sytuacja gdy najsilniejsze jest przedsiębiorstwo bardzo dobrze rozwinięte pod względem technologii i organizacji, oddziaływuje wtedy ono pozytywnie na otoczenie,
- antyefektywnościowy - takie podmioty powinny być redukowane przez państwo, aby nie szkodzić ogółowi.
W teorii dominacji pozycja, jaką zajmują poszczególne osoby w przedsiębiorstwie również zależy do siły. Władza częściowo zostaje nadana w kontrakcie, ale ważniejsza jest siła płynąca między innymi z powiązań nieformalnych oraz cech i kompetencji wyróżniających daną osobę.
Przedstawiciele teorii dominacji przedsiębiorstwa: Perroux, Aujac, Lantner.
Przykładowe przedsiębiorstwa: Microsoft, PKN Orlen, Gazprom, McDonalds, TP S.A.
Zobacz także inne: Teorie przedsiębiorstwa
Bibliografia
- A. Noga, Teorie przedsiębiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009, s. 172 - 174.
Autor: Anna Szkamruk
