Koszt rzeczywisty

Koszt rzeczywisty
Polecane artykuły
Koszty wytwarzania Koszty uzyskania przychodów Koszt Koszt a wydatek Nakłady Koszty Koszty działalności gospodarczej Koszty bezpośrednie Koszt wytworzenia produktu

Koszt rzeczywisty jest to koszt faktycznie ponoszony przez przedsiębiorstwo w danym okresie np. w ciągu miesiąca, kwartału czy roku.

Każda firma czy przedsiębiorstwo wytwarzające dany produkt bądź usługę ponosi nakłady na rzecz czynników produkcji, czyli ponosi koszty produkcji. Są to wydatki na zakup surowców, energii, koszty przeznaczane na zakup maszyn i urządzeń produkcyjnych, czynsze za korzystanie z pomieszczeń, płace, koszty reklamy oraz płacone odsetki od kredytów. W praktyce nazywane są one kosztami księgowymi, mającymi ujęcie ex post, czyli ujęcie ewidencyjne w księgach rachunkowych. Jednak koszty produkcji są narzędziem rachunku ekonomicznego, dotyczą także analizy ex ante, gdyż mają służyć do analizy wydatków bieżących i ocenie rentowności inwestycji. Szersze ujęcie od kosztów księgowych to pojęcie rzeczywistych kosztów ekonomicznych.

Klasyfikacja kosztów

Kiedy rozpatruje się koszty jako pieniężne wyrażenie nakładów rzeczywistych na czynniki produkcji, można wyróżnić kilka ich grup .

Kryterium rodzaju wydzielenia

• koszty osobowe- obejmują wynagrodzenia pracowników,
• koszty materiałowe- są one sumą wartości materiałów, energii, paliw, które zostały zużyte przy produkcji danego dobra,
• amortyzacja trwałego majątku produkcyjnego- zaliczana jest do kosztów własnych produkcji i ustalana jest na podstawie stawek odpisów, zróżnicowanych dla określonych rodzajów środków. Odpisy amortyzacyjne służą pokryciu zużycia materiałów oraz urządzeń produkcyjnych.

Kryterium sposobu powiązania z produktem:

• koszty bezpośrednie- odnoszą się do konkretnego wyrobu, np. płace bezpośrednie, ubezpieczenia społeczne, materiały bezpośrednie (fizyczne składniki wyrobów) i inne,
• koszty pośrednie- nie można ich odnieść do konkretnych wyrobów, np. amortyzacja środków trwałych, koszty administracyjne, zużycie energii, odsetki bankowe oraz kary.

Kryterium zależności od rozmiarów produkcji:

• koszty stałe- to koszty, na które nie ma wpływu zmniejszenie lub zwiększenie produkcji, np. amortyzacja majątku trwałego, płace kierownictwa i administracji, koszty energii i konserwacji urządzeń,
• koszty zmienne- koszty te zmieniają się w zależności od rozmiarów produkcji dobra, kiedy produkcja rośnie koszty zmienne również rosną, a kiedy wielkość produkcji spada, również koszty obniżają się, np. koszty zużycia materiałów, siły roboczej, energii.

Suma kosztów stałych i kosztów zmiennych stanowi całkowity koszt produkcji.

Całkowite koszty stałe- to iloczyn jednostek stałych czynników produkcji i ich cen jednostkowych,

Całkowite koszty zmienne- to iloczyn jednostek zmiennych czynników produkcji oraz ich cen jednostkowych.

Koszty przeciętne:

• przeciętny koszt całkowity- iloraz kosztów całkowitych i ilości wytworzonych produktów,
• przeciętny koszt stały- iloraz całkowitych kosztów stałych i wielkości produkcji, gdy produkcja całkowita rośnie, wówczas koszty te maleją,
• przeciętny koszt zmienny- iloraz całkowitych kosztów zmiennych i wielkości produkcji.

Koszt krańcowy- zmiana kosztów całkowitych na skutek zwiększenia wielkości produkcji o jednostkę.

Bibliografia

• Dach Z., "Mikroekonomia”, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2012
• ”Makro- i mikroekonomia podstawowe problemy współczesności”, red. Marciniak S., Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2013

Autor: Joanna Klocek