Funkcje rachunkowości

Funkcje rachunkowości
Polecane artykuły
Rodzaje rachunkowości Informacyjny system rachunkowości Wywiad gospodarczy Koncepcje controllingu Monitoring Analiza sytuacji finansowej Analiza finansowa Rachunkowość zarządcza Analiza ekonomiczna

Rachunkowość ma do spełnienia wiele ważnych funkcji. Do podstawowych możemy zaliczyć funkcję informacyjną, kontrolną, analityczną i stymulacyjną. Ze względu na kryterium odbiorcy informacji tworzonych przez rachunkowość, wyróżnia się funkcję wewnętrzną oraz zewnętrzną. W literaturze podaje się również inne funcie rachunkowości jak chociażby funkcja rozliczeniowa, dowodowa, statystyczna (dostarczenie informacji oraz opracowane dane statystyczne) czy stymulacyjna. Wszystkie funkcje rachunkowości są pełnione równocześnie. Prowadzą one do efektywnego wykorzystania zasobów i właściwego wykonywania zadań przez podmioty gospodarcze.

Rys 1. Funkcje rachunkowości

Funkcja wewnętrzna i zewnętrzna

Funkcja wewnętrzna rachunkowości polega na dostarczaniu informacji dla organizacji i potrzeb zarządczych. Informacje w formie sprawozdań i raportów są kierowane do zarządzających czyli managerów, zarządu, akcjonariuszy czy rady nadzorczej oraz pracowników i organizacji pracowniczych. Natomiast funkcja zewnętrzna polega na dostarczaniu informacji zewnętrznym użytkownikom takim jak: banki, inwestorzy, urzędy skarbowe, ograny administracji, firmy współpracujące.

Funkcja informacyjna

Informacyjna funkcja rachunkowości polega na dostarczaniu informacji do podejmowania decyzji odbiorcom wewnętrznym bądź zewnętrznym w procesie decyzyjnym. Informacje których odbiorcą jest zarząd powinny być dostosowane pod względem treści i zakresu do potrzeb zarządczych, rachunkowość uczestniczy bowiem w procesie zarządzania jednostką, umożliwiając osiąganie korzystnych wyników finansowych. Jest ona również istotnym źródłem informacji dla banków, urzędów skarbowych, inwestorów, organizacji pracowniczych o wyniku finansowym, jej zasobach majątkowych i kapitałowych. Informacje pozyskiwane przez urzędy statystyczne są podstawą do obliczeń w skali gospodarki narodowej. Dlatego informacje o odpowiednim stopniu szczegółowości powinny być również dostarczone terminowo. Źródła informacji dla odbiorców wewnętrznych i zewnętrznych prezentowane są w księgach rachunkowych (za zgodą kierownika lub na podstawie określonych przepisów) oraz w sprawozdaniach finansowych (forma zagregowana. Zawarte w nich informacje o jednostce są powszechnie dostępne, mają charakter ogólny, wycinkowy lub szczegółowy, ukazując wyniki działalności danej jednostki.

Funkcja kontrolna

Kontrolna funkcja rachunkowości polega na ochronie mienia przed przywłaszczeniem i zniszczeniem. Sprzyja racjonalnemu wykorzystaniu zasobów i zapobiega marnotrawstwu. Funkcja kontrolna posiada dwa aspekty: bierny i aktywny. Bierny aspekt polega na ochronie mienia przed kradzieżą i zniszczeniem. Taka ochrona mienia jest możliwa dzięki prawu normującym zasady emisji, sprawdzania oraz archiwizacja dokumentów. Archiwizacja jest istotna, gdyż umożliwia kontrolę księgowości jednostki, np. poprzez inwentaryzacje wykonywaną co jakiś czas. Natomiast aspekt aktywny jest wpływaniem na przebieg działalności gospodarczej w sposób, który umożliwi osiąganie najefektywniejszych wyników bez marnotrawstwa. Polega to nie tylko na udziale w procesie decyzyjnym (rachunkowość zarządcza ) ale m.in. na ujawnianiu sprawców strat czy marnotrawstwa.

Funkcja analityczna

Analityczna funkcja rachunkowości wynika z zadań rachunkowości zarządczej. Polega na badaniu i interpretacji informacji liczbowych generowanych przez rachunkowość, na podstawie których ocenia się sytuację ekonomiczną, majątkową i finansową podmiotu gospodarczego. Informacje prezentowane w postaci sprawozdań w połączeniu z odpowiednią ich interpretacją pozwalają na ocenę efektywności wykorzystania zasobów, ujawnienie nieprawidłowości i podejmowanie racjonalnych decyzji. Z tego względu funkcja analityczna rachunkowości ściśle wiąże się z funkcją kontrolną, analiza rezultatów liczbowych jest rozszerzeniem kontroli oraz informacyjną, gdyż efektem analizy są informacje pozwalające na podejmowanie decyzji. Obecnie analiza finansowa stała się częścią rachunkowości, umożliwiając prowadzenie rachunku ekonomicznego oraz interpretację uzyskanych wyników. Takie synergiczne połączenie sprzyja racjonalnemu gospodarowanie i precyzyjnemu pomiarowi wyniku finansowego.

Funkcja stymulacyjna

Funkcja stymulacyjna polega na motywowaniu jednostek gospodarczych do działania dla poprawy efektywności gospodarczej, co oznacza udział w racjonalizacji gospodarowania poprzez kształtowanie systemu oraz wpływ na system motywacyjny. Funkcja ta wiąże się ze wszystkimi innymi wyżej wymienionymi funkcjami, ponieważ rachunkowość może pobudzać do działania nie tylko poprzez dostarczanie informacji, ale poprzez kontrolę i analizę.

Bibliografia

• Dyduch A., Sawicka J., Stronczek A. (2004). Rachunkowość finansowa - wybrane zagadnienia, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa
• Micherda B. (2006). Problemy wiarygodności sprawozdań finansowych, Difin, Warszawa
• Micherda B. (red.) (2012). Podstawy rachunkowości: aspekty teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Wrona B. (2006) Istota, funkcje i nadrzędne zasady rachunkowości w gospodarce rynkowej, "Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Bochni ", nr 4, s. 129-133

Autor: Elżbieta Frydrych, Urszula Serafin