Trasat

Trasat - osoba wskazana przez wystawcę weksla, zwanego w takim przypadku trasantem, do zapłaty kwoty wskazanej na wekslu. Weksel jest poleceniem zapłacenia sumy wekslowej na rzecz określonej osoby, skierowanym przez wystawcę weksla do innej osoby (trasata), która staje się zobowiązana z weksla dopiero po przyjęciu polecenia, czyli po akceptowaniu weksla (akcept).

Wskazanie w wekslu trasata należy do przesłanek formalnych weksla, od których bezwzględnie zależeć będzie ważność tego papieru wartościowego. Trasata należy wymienić z podaniem adresu. Trasatem może być osoba fizyczna jak i prawna. Ze względu na to, że trasatem może być tylko "osoba", jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej (spółki cywilne, jawne, komandytowe) nie mogą być wekslowo zobowiązane jako trasat.

TL;DR

Trasat to osoba wskazana przez wystawcę weksla do zapłaty określonej sumy. Przyjęcie weksla przez trasata stwarza zobowiązanie do zapłaty. Weksel trasowany musi zawierać nazwisko trasata i inne określone elementy. Weksel in blanco jest niezupełny w chwili wystawienia i musi być uzupełniony. Czek różni się od weksla, m.in. bank może być trasatem czeku, a czek jest zawsze płatny za okazaniem.

Podstawowe czynności wekslowe i zobowiązania trasata

Najistotniejsze z punktu widzenia trasata jest przyjęcie weksla (akcept). Oznacza ono rodzące się zobowiązanie trasata do zapłacenia sumy wekslowej, zaciągnięte przez podpis na wekslu pod wyrazem "przyjmuję" ("akceptuję"). Od tej chwili trasat staje się głównym dłużnikiem wekslowym. Przyjęcie powinno być bezwarunkowe, ale zdarza się również częściowe, tzn. ograniczone jedynie do części sumy wekslowej.

Weksel przedstawia się trasatowi do akceptu w miejscu jego zamieszkania (siedziby). Uprawnionym do tego jest posiadacz lub wierzyciel weksla. Trasat może przyjecie weksla odwołać poprzez jego wykreślenie przed zwróceniem weksla chyba, że zawiadomił już o przyjęciu weksla jego posiadacza lub podpisane na wekslu osoby. Niezwrócenie akceptowanego weksla jego posiadaczom, pełnomocnikowi lub dyspozytariuszowi jest traktowane jako przyjecie ostateczne i nieodwołalne. Weksel nie traci ważności jeśli trasatem jest osoba nieistniejąca (fikcyjna). W takiej sytuacji zobowiązania innych osób podpisanych na wekslu są obowiązujące. Weksel trasowany może być również wystawiony na wiele osób. Wtedy ich odpowiedzialność z weksla jest solidarna (jeśli oczywiście weksel zaakceptowali). W ramach prawa wekslowego może zajść również sytuacja kiedy weksel może być wystawiony na zlecenie własne wystawcy (staje się on wtedy remitentem), sam wystawca może być trasatem, weksel może być także wystawiony na rachunek osoby trzeciej. Szczegółowe przepisy prawne regulujące weksle, prawa i obowiązki z nimi związane przedstawia ustawa prawo wekslowe z dnia 28 kwietnia 1936 r.

Weksel trasowany

Weksel trasowany zwany inaczej ciągnionym, przekazanym lub tratą jest to papier wartościowy spełniający wymogi określone Prawem wekslowym, zawierający skierowane przez wystawcę weksla do trasata bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej sumy pieniężnej osobie która wykazała nieprzerwany szereg indosów, w terminie płatności w oznaczonym miejscu i czasie. W wypadku, gdy wystawca weksla jest jednocześnie trasatem weksel nosi nazwę weksla trasowano-własnego. W zasadniczej części do weksla trasowanego odnoszą się więc uwagi poczynione na temat weksla własnego - jednak weksel trasowany różni się od weksla własnego tym, że w stosunku wekslowym muszą występować co najmniej trzy podmioty: wystawca, remitent i trasat. Jest to dokument, w którym wystawca (trasant) poleca innej osobie, zwanej trasatem, zapłacić sumę wekslową, zgodnie z treścią weksla - polecenie zapłaty jest więc skierowane do trasata ("zapłaci Pan", "zapłaci Pani", "zapłacicie Państwo"). Nazwisko bądź nazwa trasata musi znaleźć się w dokumencie pod rygorem nieważności.

Weksel trasowany a weksel In blanco

Weksel trasowany powinien zawierać następujące elementy:

• nazwę "weksel" w treści dokumentu w języku w jakim go wystawiono,

bezwarunkowe polecenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej, nazwisko trasata,

• oznaczenie terminu i miejsca płatności (w braku ich oznaczenia uznaje się, że weksel jest płatny za okazaniem w miejscu wymienionym obok nazwiska trasata),
• nazwisko osoby na której rzecz lub na której zlecenie ma być dokonana płatność,

oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;

• podpis wystawcy weksla.

Dokument nie mający powyższych cech nie jest wekslem trasowanym. Wyjątkiem jest brak oznaczonego terminu płatności, wtedy weksel na mocy prawa jest płatny za okazaniem. W przypadku braku osobnego oznaczenia miejsce wymienione obok nazwiska trasata uważa się za miejsce płatności oraz miejsce zamieszkania trasata. W odniesie do weksla trasowanego występują następujące podmioty:

• otrzymujący od wystawcy weksla polecenie zapłaty sumy wekslowej, zwany trasatem,
• uprawniony na rzecz lub na którego zlecenie zapłata ma być dokonana, zwany remitentem,
• dający trasatowi polecenie zapłaty remitentowi sumy wekslowej, zwany wystawcą weksla.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku weksla In blanco. Jest to weksel "niezupełny w chwili wystawienia", a więc taki, który ma podpisy wystawcy, akceptanta i poręczycieli, ale nie został wypełniony całkowicie, lub nie posiada niektórych cech wymaganych przez prawo wekslowe do ważności weksla. Konieczna przesłanką powstania zobowiązania wekslowego w tym wypadku jest uzupełnienie weksla o te cechy które są niezbędne dla jego ważności. W praktyce gospodarczej najczęściej chodzi o wpisanie sumy wekslowej. Weksel In blanco musi wiązać się z dodatkową umową między wystawcą weksla a remitentem. Umowa ta zwana porozumieniem lub deklaracją wekslową. Wskazuje ona sposób w jaki weksel In blanco powinien być uzupełniony o brakujące elementy w momencie emisji weksla.

Czek a weksel trasowany

• Trasatem czek u może być tylko bank, natomiast trasatem weksla może być w zasadzie każda osoba fizyczna lub prawna.

Czek służy do rozporządzania środkami, które zgromadził wystawca w banku. Stąd posługiwanie się czekami będzie bliżej określone w umowie, którą zawiera bank ze swoim klientem. Wystawienie czeku bez pokrycia zrodzi zarówno obowiązek wystawcy naprawienia szkody, którą wskutek tego poniósł posiadacz czeku, jak i odpowiedzialność karną takiego wystawcy.

• czek nie podlega przyjęciu przez trasata. Tym samym bank, na który jest ciągniony czek, nie będzie dłużnikiem czekowym. Pozostanie upoważniony do zapłaty sumy czekowej posiadaczowi czeku, który nie będzie jednak mógł żądać od niego tej zapłaty. Także w razie potwierdzenia przez bank czeku rozrachunkowego jego odpowiedzialność wobec posiadacza czeku będzie oparta, jak się wydaje, tylko na ogólnych przepisach prawa cywilnego.
• czek może być wystawiony na okaziciela. Tymczasem weksel musi zawierać nazwisko (firmę) emitenta. Bez niego jednak tylko weksel jest nieważny (czek pozostaje ważny). Oczywiście czek wystawiony na okaziciela może być przeniesiony przez samo wydanie tego dokumentu, a więc w sposób właściwy dla okazicielskich papierów wartościowych.
• czek jest zawsze płatny za okazaniem. Natomiast terminy płatności weksla mogą być różne. Z tego powodu czeki nie służą do kredytowania ich wystawców.
• czek może być, podobnie jak przekaz, odwołany, natomiast weksel nie podlega odwołaniu. Wystawca czeku może zatem odjąć bankowi upoważnienie do zapłaty sumy czekowej posiadaczowi czeku, a tym samym - do obciążenia swojego rachunku tą kwotą.

Trasat — artykuły polecane

Czek — Indos — Dłużnik wekslowy — Indos wekslowy — Poręczenie wekslowe — Protest wekslowy — Awal — Umowa zastawu — Umowa poręczenia

Bibliografia

• Dudek M., Wasylkowska M. (2011), Ekonomiczno-prawny charakter papieru wartościowego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 639
• Fojt A., Głowacka A., (2015), Egzekucja z weksla w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis, s. 347-348
• Katner W. (red.) (2017), Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kruczalak K. (2002), Prawo handlowe dla ekonomistów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Okolski J. (red.) (2008), Prawo handlowe, Wolters Kluwer, Warszawa
• Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe. Dz.U. 1936 nr 37 poz. 282
• Zadora H. (red.) (2015), Finanse, kategorie-zjawiska i procesy-podmioty, Difin, Warszawa

Autor: Bartłomiej Piróg, Natalia Głogowska