Kapitał trwały

Kapitał trwały
Polecane artykuły
Analiza struktury kapitałowej Analiza wskaźnikowa Stopa zwrotu z kapitału własnego Wskaźnik rentowności EBITDA Zysk operacyjny Średni ważony koszt kapitału Wartość dla akcjonariuszy Przepływy pieniężne

Kapitał w szerokim ujęciu to wartość środków ekonomicznych skapitalizowanych w zasobach rzeczowych i finansowych; w przeciwieństwie do aktywów ma charakter abstrakcyjny i jednorodny. (Organizacja... 1999, s. 38)

Pojęcie kapitału trwałego jest precyzyjniejsze i dotyczy analizy finansowej przedsiębiorstwa.

Kapitał trwały (kapitał stały, kapitał zainwestowany, kapitał długoterminowy) to łączna suma środków długoterminowych zainwestowanych w przedsiębiorstwo w formie kapitału (funduszu) własnego lub zadłużenia długoterminowego. Wielkość kapitału trwałego w przedsiębiorstwie można też obliczyć przez odjęcie od sumy bilansowej kwoty zobowiązań krótkoterminowych. (E. A. Helfert 2004, s. 611)

Precyzyjne obliczanie wartości kapitału trwałego

Szczegółowo kapitał trwały to suma kapitału (funduszu) własnego, rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, pozostałych rezerw długoterminowych, zobowiązań długoterminowych (w tym zobowiązań długoterminowych z tytułu dostaw i usług), a także ujemnej wartości firmy i pozostałych długoterminowych rozliczeń międzyokresowych.(M. Sierpińska, T. Jachna 2005, s. 77) Kapitał trwały, patrząc od strony majątku przedsiębiorstwa można też określać mianem aktywów netto. Innymi słowy odpowiada wartości aktywów, które są finansowane ze środków właścicieli i z zadłużenia długoterminowego. (E. A. Helfert 2004, s. 162)

Stosowanie aktywów netto zamiast łącznej sumy aktywów bilansu do obliczania wskaźników finansowych pozwala wyciągnąć bardziej szczegółowe i dokładne wnioski dotyczące sytuacji finansowej firmy (m.in. pominięcie dochodów bądź strat o jednorazowym charakterze czy modyfikacje przepisów podatkowych), a także oddziałuje na percepcję odbiorców analizy finansowej poprzez wzrost wartości danego wskaźnika.

Srebrna reguła bilansowa

Kapitał trwały jest przedmiotem treści tzw. srebrnej reguły bilansowej. Reguła ta jest zachowana, gdy kapitał trwały jest równy bądź wyższy niż aktywa stałe (tj. aktywa trwałe i należności z tytułu dostaw i usług wymagalne w okresie powyżej 12 miesięcy). (M. Sierpińska, T. Jachna 2005, s. 76) W srebrnej regule bilansowej ważny jest udział kapitału własnego w kapitale trwałym. Reguła ta jest zachowana, jeżeli wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym jest na poziomie 1 (wtedy majątek trwały jest równy kapitałowi stałemu), lub jeżeli jest większy od 1 (majątek trwały jest mniejszy lub równy kapitałowi stałemu). Im jest on wyższy, tym przedsiębiorstwo dysponuje większą swobodą i suwerennością finansową. Przy prawidłowo prowadzonej polityce finansowej kapitał trwały powinien pokryć całość aktywów stałych i część aktywów obrotowych (według srebrnej reguły - nie mniej niż jedną trzecią aktywów obrotowych).

Kapitał obrotowy netto

Z pojęciem kapitału trwałego wiąże się pojęcie kapitału obrotowego netto (KON, inaczej - kapitału pracującego). W polskiej literaturze najczęściej pojęcie kapitał obrotowy netto używany jest dla określenia aktywów bieżących oraz źródeł ich finansowania. Również można się spotkać z określeniem kapitału obrotowego netto jako wartość aktywów bieżących pomniejszoną o zobowiązania krótkoterminowe. Najprościej można o tym kapitale powiedzieć, że jest to część kapitału własnego przedsiębiorstwa, która bierze udział w finansowaniu aktywów obrotowych. W ujęciu bilansowym (księgowym) jest to różnica pomiędzy aktywami obrotowymi (AO), a bieżącymi zobowiązaniami (ZK).

KON = AO - ZK

W ujęciu finansowym (kapitałowym), kapitał obrotowy netto jest różnicą pomiędzy kapitałem stałym (KS), a aktywami trwałymi (AT)

KON = KS - AT = (Kapitał własny + Kapitał obcy długoterminowy) - AT

Może przybierać wartość dodatnią, ujemną lub zerową. Może być liczony według podejścia dwóch wyżej przedstawionych ujęć, co niekoniecznie daje taki sam wynik. Analiza bankructw przedsiębiorstw wielokrotnie dostarcza danych, iż jedną z ważniejszych przyczyn tychże bankructw, jest właśnie niedostatek, bądź złe zarządzanie kapitałem obrotowym. Jego zadaniem jest zmniejszanie ryzyka wynikającego z zamrożenia części środków obrotowych (zapasów, należności), lub też ryzyka wynikającego ze strat związanych z tymi środkami (np. z trudnością sprzedaży). Ocena efektywności zarządzania kapitałem obrotowym jest więc bardzo ważna - zbyt niski jego poziom podnosi ryzyko utraty płynności płatniczej, a zbyt wysoki może przyczynić się do powstawania nieuzasadnionych kosztów pozyskania źródeł finansowania aktywów obrotowych.

Bibliografia

• Czekaj J., Dresler Z., (2005), Zarządzanie finansami przedsiębiorstw: podstawy teorii, PWN, Warszawa
• Dobija M. (red.), (1999), Organizacja rachunkowości, Wyd. AE Kraków, Kraków
• Gabrusiewicz W., (2014) Analiza finansowa przedsiębiorstwa: teoria i zastosowanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Gołębiowski G. (red.), (2016), Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa
• Helfert E. A., (2004), Techniki analizy finansowej, PWE, Warszawa
• Matysiak A.,(2006), Kapitał jako proces, Zeszyty Naukowe, PTE, Kraków, nr 6
• Sierpińska M., Jachna T. (2005), Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa
• Wasilewski M.,(2006), Kapitał własny, a wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw rolniczych, Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G., T.92, z.2

Autor: Bartosz Baran, Marcin Caban