Struktura sieciowa

Struktura sieciowa
Polecane artykuły
Współpraca Organizacja sieciowa Partycypacja pracowników w zarządzaniu Zarządzanie międzynarodowe System zarządzania wiedzą Kultura organizacyjna w kontekście zarządzania jakością Zachowanie organizacyjne Koordynacja Heterarchia

Struktura sieciowa - jest to struktura stosowana w nowoczesnych organizacjach, które zrywają z tradycyjnymi rozwiązaniami organizacyjnymi oraz wprowadzają nowe sposoby zarządzania, czyli w takich które opierają swoje funkcjonowanie na pracy i zarządzaniu sieciowym. Współcześnie obserwuje się odchodzenie od charakterystycznej w epoce przemysłowej struktury organizacyjnej w kierunku struktury sieciowej.

Powodem takich działań jest dezintegracja tradycyjnej organizacji, w miejsce której powstają duże organizacje lub mniejsze, dynamiczne składające się np. ze związków samodzielnych pracowników lub podmiotów. Jednostki takie charakteryzują się duża samodzielnością decyzyjną, szybkością oraz samodzielnością podejmowanych decyzji, wyższą jakością produktu oraz bardziej efektywnym zarządzaniem. Liczba podmiotów stosujących struktury sieciowe w ostatnim czasie wzrasta bardzo szybko, należą do nich nowoczesne przedsiębiorstwa, instytucje naukowo-badawcze, doradcze, finansowe i projektowe.

Charakterystyka struktury sieciowej

Praca w strukturze sieciowej wymaga od managerów "wysokiej zdolności do syntezy rozproszonego materiału informacyjnego" (jak podzielić się z innymi swoją ekspercką wiedzą, jak ją odświeżać i aktualizować aby pozwoliła ona skrócić czas trwania projektów), zdolności do tworzenia nieformalnych koneksji wewnątrz przedsiębiorstwa, wysokiej umiejętności kontrolowania przebiegu informacji wewnątrz organizacji, oraz tworzenia i pilnowania granic działań zespołów czy pojedynczych pracowników.

Powodem powstawania sieci są zmiany wynikające z rozwoju sieci informatycznej oraz nowe postrzeganie otoczenia organizacji i zacierania się granic między przedsiębiorstwem, a otoczeniem, które charakterystyczne jest w przypadku organizacji inteligentnych i wirtualnych. Bezpośrednie otoczenie spostrzegane jest jako to, które składa się z interesariuszy znajdujących się zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz organizacji, ci z kolei są źródłem dodatkowych korzyści.

Budowanie sieci wewnątrzorganizacyjnych oraz międzyorganizacyjnych korzystnie wpływa na budowanie konkurencyjności. Szkielet organizacji- sieci można przedstawić jako rysunek piramidy lub trapezu. Trapez ten obejmuje dwa współistniejące wymiary, z których pierwszy składa się z elementarnych jednostek organizacji, realizujących w swych ramach misję przedsiębiorstwa, zaś drugi obejmuje istnienie struktur integracyjnych.

Powstanie struktury sieciowej

Powstanie tego typu struktury nie jest zjawiskiem rewolucyjnym, ale ewolucyjnym gdyż od dawna ludzie tworząc nowe wartości intelektualne wymieniali informacje, komunikowali się z myślą o umożliwieniu upowszechnienia w wyniku własnych prac oraz możliwości osiągnięcia korzyści na bazie wypracowanych przez innych wartości. Zwiększenie stopnia współpracy z partnerami zewnętrznymi z innych ośrodków czy krajów pozwala na budowanie kontaktów bezpośrednich między zainteresowanymi, co pozwala na osiągnięcie efektu synergii. Sieć składa się z kooperacyjnie powiązanych jednostek samozarządzających się i skoncentrowanych na procesach.

W przypadku organizacji uczącej się zbudowana jest na bazie sieci autonomicznych lub samoprzewodzących zespołów, zaś w przypadku organizacji inteligentnej nie występuje hierarchiczne podporządkowanie, a oparta jest na relacji ról i podporządkowana realizacji procesów. Współcześnie można wyodrębnić dwie grupy otoczenia organizacji. Pierwsza ma bezpośredni wpływ, zaś druga pośredni na organizację.

Bezpośrednie otoczenie składa się z interesariuszy powiązanych nie tylko z daną jednostką, ale również powiązanych wzajemnie ze sobą siecią stosunków.

Można wyodrębnić cztery rodzaje sieci występujących między organizacjami:

• sieci zintegrowane, które składają się z rozpoznanych jednostek (przedstawicielstw, filii) prawnie należących do jednej grupy bądź organizmu gospodarczego,
• sieci skorelowane, oznaczające grupy różnych jednostek lub podmiotów gospodarczych, które mają świadomość wspólnych potrzeb i pragną we własnym zakresie stworzyć sposoby ich zaspokajania,
• sieci kontraktowe dotyczące partnerów statutowo niezależnych i opierające się na umowach koncesyjnych lub franchisingowych,
• sieci stosunków bezpośrednich, najczęściej występujące w dziedzinach życia społecznego (polityce czy religii), ale zaczyna się z nich także korzystać w życiu gospodarczym (np. jako sieci sprzedaży bezpośredniej- domokrążców).

Zarządzanie siecią wymaga zmiany zasad, działań oraz metod dotychczas stosowanych, wymagana jest również zmiana w personelu potrzebni są ludzie o nowych umiejętnościach. Nowe zadania stają także przed menedżerami, które są wypadkową czterech czynników:

• specyfiki wymagań wobec szeregowych pracowników,
• innego niż tradycyjny systemu motywacyjnego,
• stylu sprawowania władzy - przywództwa,
• charakterystycznych wymagań wobec kultury organizacyjnej.

Zalety oraz wady struktury sieciowej

Zalety struktury sieciowej:

1. możliwość osiągnięcia wysokiej efektywności działań dzięki eliminacji zbędnych działań, zwiększeniu elastyczności działań, wprowadzeniu nowych a zarazem szybszych metod wymiany informacji, sprzyjającej zwiększeniu konkurencyjności oraz uczeniu się,
2. "sieć powiązań" między podmiotami sprzyja wymianie zasobów,
3. łatwość kontroli prac i przekierowania obowiązków pracowniczych,
4. możliwość uzyskania efektu synergii,
5. duża niezależność partnerów w układzie, co sprzyja innowacyjności oraz uczeniu się
6. występowanie efektu wielostronnej współpracy

Wady struktury sieciowej:

1. wymaga się wysokiego profesjonalizmu oraz wykształcenia, drodzy pracownicy,
2. problemy z zarządzaniem wzajemnymi związkami przedsiębiorstw,
3. wzrost liczby uczestników,
4. problem z zarządzaniem informacją i kontrolowaniu jej,
5. możliwość wyzysku przez główną organizacje.

Bibliografia

• Bełz G. Krzemiński A.(2014), Zarządcze struktury sieciowe w procesie odnowy przedsiębiorstw Marketing i Rynek, Vol.2014 Nr.5
• Ferens H.(1999), Zarządzanie firmą, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Koźmiński A.K. Piotrowski W.(2004), Zarządzanie. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Marek S. Białasiewicz M.(2008), Podstawy nauki o organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Mikołajek-Gocejna M.(2011), Wybrane teorie wyjaśniające powstanie i funkcjonowanie organizacji sieciowych Zeszyty Naukowe Kolegium Gospodarki Światowej SGH, Vol.2011, Nr.32
• Sułkowski Ł. Sikorski Cz.(2014), Metody zarządzania kulturą organizacyjną, Wydawnictwo Difin, Warszawa
• Tubielewicz A.(2013), Koncepcja tworzenia organizacji sieciowej Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją, Artykuły zebrane.
• Zięba K.(2016), Przedsiębiorczość, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa

Przypisy

Autor: Magdalena Niemczyk, Michał Hajduk