Kapitał zapasowy: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
'''Kapitał zapasowy''' – to element [[Kapitał własny|kapitału własnego]]; prowadzi do poprawienia wartości [[kapitał]]u podstawowego. Prezentuje się w nim operacje, które powinny być wykonane na kapitale podstawowym, ale nie zostały w nim dokonane, dlatego aby nie zmieniać jego pierwotnego stanu <ref>Wędzki D., ''"[[Analiza wskaźnikowa]] sprawozdania finansowego”'', Wolters Kluwer Polska, Kraków 2006, s. 101</ref>. | '''Kapitał zapasowy''' – to element [[Kapitał własny|kapitału własnego]]; prowadzi do poprawienia wartości [[kapitał]]u podstawowego. Prezentuje się w nim operacje, które powinny być wykonane na kapitale podstawowym, ale nie zostały w nim dokonane, dlatego aby nie zmieniać jego pierwotnego stanu <ref>Wędzki D., ''"[[Analiza wskaźnikowa]] sprawozdania finansowego”'', Wolters Kluwer Polska, Kraków 2006, s. 101</ref>. | ||
Kapitał zapasowy służy głównie korekcie wartości kapitału podstawowego i wynika on z różnych przepisów prawnych. Jest on utworzony po to, aby pierwotny kapitał podstawowy nie został zniekształcony. | Kapitał zapasowy służy głównie korekcie wartości kapitału podstawowego i wynika on z różnych przepisów prawnych. Jest on utworzony po to, aby pierwotny [[kapitał podstawowy]] nie został zniekształcony. | ||
==Formy organizacyjno-prawne== | ==Formy organizacyjno-prawne== | ||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
# '''Kapitał zapasowy''' - w spółkach kapitałowych: w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółkach akcyjnych a także w spółce komandytowo-akcyjnej. Formułowany jest on na zasadach kodeksu spółek handlowych. | # '''Kapitał zapasowy''' - w spółkach kapitałowych: w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółkach akcyjnych a także w spółce komandytowo-akcyjnej. Formułowany jest on na zasadach kodeksu spółek handlowych. | ||
# '''Kapitał zasobowy''' – we wszystkich spółdzielniach, zgodnie z Prawem Spółdzielczym. Zwiększa się on o odpisy z zysku oraz wpłaty wpisowego, natomiast przeznacza się na pokrycie straty na działalności gospodarczej. | # '''Kapitał zasobowy''' – we wszystkich spółdzielniach, zgodnie z Prawem Spółdzielczym. Zwiększa się on o odpisy z zysku oraz wpłaty wpisowego, natomiast przeznacza się na pokrycie straty na działalności gospodarczej. | ||
# '''Fundusz przedsiębiorstwa''' – w zakładach państwowych, na podstawie Ustawy o finansach przedsiębiorstw państwowych. Może dojść do jego pomnożenia poprzez [[zysk]] pozostający w dyspozycji przedsiębiorstwa a także przez środki otrzymane z innych źródeł. | # '''[[Fundusz]] przedsiębiorstwa''' – w zakładach państwowych, na podstawie Ustawy o finansach przedsiębiorstw państwowych. Może dojść do jego pomnożenia poprzez [[zysk]] pozostający w dyspozycji przedsiębiorstwa a także przez środki otrzymane z innych źródeł. | ||
# '''Fundusz zakładu''' – w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, według Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zostaje zwiększony poprzez przekazanie jednostce innych niż nieruchomości środków trwałych i pozostałych składników majątkowych. Fundusz ten przekazuje się głównie na pokrycie straty. | # '''Fundusz zakładu''' – w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, według Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zostaje zwiększony poprzez przekazanie jednostce innych niż nieruchomości środków trwałych i pozostałych składników majątkowych. Fundusz ten przekazuje się głównie na pokrycie straty. | ||
W pozostałych spółkach osobowych a także w jednoosobowym przedsiębiorstwie nie jest on wykazywany. Ponadto należy dodać, że w spółce akcyjnej kapitał zapasowy jest kapitałem obowiązkowym, a w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest kapitałem dobrowolnym. | W pozostałych spółkach osobowych a także w jednoosobowym przedsiębiorstwie nie jest on wykazywany. Ponadto należy dodać, że w spółce akcyjnej kapitał zapasowy jest kapitałem obowiązkowym, a w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest kapitałem dobrowolnym. | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
==Charakterystyka== | ==Charakterystyka== | ||
Powstanie kapitału zapasowego mogło wyniknąć z: | Powstanie kapitału zapasowego mogło wyniknąć z: | ||
* emisji akcji, które zostały wyemitowane ponad wartość nominalną - oznacza to sprzedaż akcji na rynku kapitałowym ponad ich wartość nominalną, która pozostała po pokryciu kosztów emisji danej akcji (w spółce akcyjnej) | * emisji akcji, które zostały wyemitowane ponad [[wartość]] nominalną - oznacza to sprzedaż akcji na rynku kapitałowym ponad ich wartość nominalną, która pozostała po pokryciu kosztów emisji danej akcji (w spółce akcyjnej) | ||
* objęcia udziałów w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, gdy sprzedaż udziałów przekraczała ich wartość nominalną | * objęcia udziałów w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, gdy sprzedaż udziałów przekraczała ich wartość nominalną | ||
* w przypadku spółki akcyjnej może on powstać z obowiązkowego odpisu z zysku netto | * w przypadku spółki akcyjnej może on powstać z obowiązkowego odpisu z zysku netto | ||
* zamiany papierów dłużnych, pożyczek a także zobowiązań na akcje bądź udziały z uwzględnieniem różnic kursowych, gdy ich wartość jest wyrażona w walucie obcej. | * zamiany papierów dłużnych, pożyczek a także zobowiązań na [[akcje]] bądź udziały z uwzględnieniem różnic kursowych, gdy ich wartość jest wyrażona w walucie obcej. | ||
Zwiększenia kapitału zapasowego mogą wynikać z: | Zwiększenia kapitału zapasowego mogą wynikać z: | ||
* dopłat akcjonariuszy na przykład za przyznanie im szczególnych uprawnień | * dopłat akcjonariuszy na przykład za przyznanie im szczególnych uprawnień | ||
* dobrowolnych dopłat, k które nie zostały ujęte w kapitale podstawowym | * dobrowolnych dopłat, k które nie zostały ujęte w kapitale podstawowym | ||
* przeniesienie cześć kapitału zakładowego bądź pozostałych kapitałów rezerwowych a także niepodzielonego wyniku finansowego z lat ubiegłych właśnie na kapitał zapasowy. | * [[przeniesienie]] cześć kapitału zakładowego bądź pozostałych kapitałów rezerwowych a także niepodzielonego wyniku finansowego z lat ubiegłych właśnie na kapitał zapasowy. | ||
Zmniejszenie kapitału zapasowego może wynikać z: | Zmniejszenie kapitału zapasowego może wynikać z: | ||
| Linia 45: | Linia 45: | ||
* umorzenia akcji | * umorzenia akcji | ||
* wypłaty dywidendy | * wypłaty dywidendy | ||
* przeniesieniem kapitału zapasowego na kapitał zakładowy bądź pozostałe kapitały rezerwowe | * przeniesieniem kapitału zapasowego na [[kapitał zakładowy]] bądź pozostałe kapitały rezerwowe | ||
* rezerwą z tytułu odroczonego podatku dochodowego, który ujmowany jest w kapitale własnym, gdy sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowemu badaniu co rok | * rezerwą z tytułu odroczonego podatku dochodowego, który ujmowany jest w kapitale własnym, gdy [[sprawozdanie]] finansowe podlega obowiązkowemu badaniu co rok | ||
* zamiany papierów wartościowych, pożyczek bądź zobowiązań na akcje i udziały z uwzględnieniem różnic kursowych, gdy są one wyrażone w walutach obcych. | * zamiany papierów wartościowych, pożyczek bądź zobowiązań na akcje i udziały z uwzględnieniem różnic kursowych, gdy są one wyrażone w walutach obcych. | ||
| Linia 54: | Linia 54: | ||
* należy przelewać do niego nadwyżki z tytuły emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, pozostałej po pokryciu [[koszt]]ów wydania akcji, | * należy przelewać do niego nadwyżki z tytuły emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, pozostałej po pokryciu [[koszt]]ów wydania akcji, | ||
* do kapitału zapasowego przelewa się także dopłaty, które regulują akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom, | * do kapitału zapasowego przelewa się także dopłaty, które regulują akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom, | ||
* statut spółki może planować tworzenie innych kapitałów na pokrycie szczególnych strat lub wydatków (kapitały rezerwowe). | * [[statut]] spółki może planować tworzenie innych kapitałów na pokrycie szczególnych strat lub wydatków (kapitały rezerwowe). | ||
O użyciu kapitału rezerwowego i zapasowego rozstrzyga [[Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy]]. | O użyciu kapitału rezerwowego i zapasowego rozstrzyga [[Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy]]. | ||
| Linia 76: | Linia 76: | ||
* Wędzki D., ''"Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego”'', Wolters Kluwer Polska, Kraków 2006 | * Wędzki D., ''"Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego”'', Wolters Kluwer Polska, Kraków 2006 | ||
* Dziuba-Burczyk A., ''"Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów”'', Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2003 | * Dziuba-Burczyk A., ''"Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów”'', Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2003 | ||
* ''"Rachunkowość finansowa i podatkowa”'' pod red. naukową T.Cebrowskej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 | * ''"[[Rachunkowość]] finansowa i podatkowa”'' pod red. naukową T.Cebrowskej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 | ||
* Walińska E., ''"[[Ustawa]] o rachunkowości. Komentarz”'', wydanie 3, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013 | * Walińska E., ''"[[Ustawa]] o rachunkowości. Komentarz”'', wydanie 3, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013 | ||
* ''Ustawa z dnia 15 września 2000 r. [[Kodeks spółek handlowych]]'' | * ''Ustawa z dnia 15 września 2000 r. [[Kodeks spółek handlowych]]'' | ||
* ''Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości'' | * ''Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości'' | ||
* D. Wędzki, ''Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa według polskiego prawa bilansowego'', Wydawnictwo Wolters Kluwer SA, Warszawa 2014 | * D. Wędzki, ''[[Sprawozdanie finansowe]] przedsiębiorstwa według polskiego prawa bilansowego'', Wydawnictwo Wolters Kluwer SA, Warszawa 2014 | ||
* W. Gos [http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/45-2012/FRFU-45-37.pdf Dopłaty do kapitału w spółce z o.o.], Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 45/2012 | * W. Gos [http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/45-2012/FRFU-45-37.pdf Dopłaty do kapitału w spółce z o.o.], Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 45/2012 | ||
* J. Barburski, [http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/67-2014/FRFU-67-117.pdf Kapitały własne jako podstawa bezpieczeństwa działalności gospodarczej na przykładzie przedsiębiorstw WIG20], Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 67/2014, s. 117-136 | * J. Barburski, [http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/67-2014/FRFU-67-117.pdf Kapitały własne jako podstawa bezpieczeństwa działalności gospodarczej na przykładzie przedsiębiorstw WIG20], Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 67/2014, s. 117-136 | ||
Wersja z 00:38, 20 maj 2020
| Kapitał zapasowy |
|---|
| Polecane artykuły |
Kapitał zapasowy – to element kapitału własnego; prowadzi do poprawienia wartości kapitału podstawowego. Prezentuje się w nim operacje, które powinny być wykonane na kapitale podstawowym, ale nie zostały w nim dokonane, dlatego aby nie zmieniać jego pierwotnego stanu [1].
Kapitał zapasowy służy głównie korekcie wartości kapitału podstawowego i wynika on z różnych przepisów prawnych. Jest on utworzony po to, aby pierwotny kapitał podstawowy nie został zniekształcony.
Formy organizacyjno-prawne
W zależności od formy prawnej jednostki kapitał zapasowy przyjmuje następujące nazwy [2]:
- Kapitał zapasowy - w spółkach kapitałowych: w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółkach akcyjnych a także w spółce komandytowo-akcyjnej. Formułowany jest on na zasadach kodeksu spółek handlowych.
- Kapitał zasobowy – we wszystkich spółdzielniach, zgodnie z Prawem Spółdzielczym. Zwiększa się on o odpisy z zysku oraz wpłaty wpisowego, natomiast przeznacza się na pokrycie straty na działalności gospodarczej.
- Fundusz przedsiębiorstwa – w zakładach państwowych, na podstawie Ustawy o finansach przedsiębiorstw państwowych. Może dojść do jego pomnożenia poprzez zysk pozostający w dyspozycji przedsiębiorstwa a także przez środki otrzymane z innych źródeł.
- Fundusz zakładu – w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, według Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zostaje zwiększony poprzez przekazanie jednostce innych niż nieruchomości środków trwałych i pozostałych składników majątkowych. Fundusz ten przekazuje się głównie na pokrycie straty.
W pozostałych spółkach osobowych a także w jednoosobowym przedsiębiorstwie nie jest on wykazywany. Ponadto należy dodać, że w spółce akcyjnej kapitał zapasowy jest kapitałem obowiązkowym, a w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest kapitałem dobrowolnym.
Charakterystyka
Powstanie kapitału zapasowego mogło wyniknąć z:
- emisji akcji, które zostały wyemitowane ponad wartość nominalną - oznacza to sprzedaż akcji na rynku kapitałowym ponad ich wartość nominalną, która pozostała po pokryciu kosztów emisji danej akcji (w spółce akcyjnej)
- objęcia udziałów w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, gdy sprzedaż udziałów przekraczała ich wartość nominalną
- w przypadku spółki akcyjnej może on powstać z obowiązkowego odpisu z zysku netto
- zamiany papierów dłużnych, pożyczek a także zobowiązań na akcje bądź udziały z uwzględnieniem różnic kursowych, gdy ich wartość jest wyrażona w walucie obcej.
Zwiększenia kapitału zapasowego mogą wynikać z:
- dopłat akcjonariuszy na przykład za przyznanie im szczególnych uprawnień
- dobrowolnych dopłat, k które nie zostały ujęte w kapitale podstawowym
- przeniesienie cześć kapitału zakładowego bądź pozostałych kapitałów rezerwowych a także niepodzielonego wyniku finansowego z lat ubiegłych właśnie na kapitał zapasowy.
Zmniejszenie kapitału zapasowego może wynikać z:
- pokrycia straty - jest to podstawowe przeznaczenie kapitału zapasowego w przypadku spółki akcyjnej, spółki komandytowo-akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
- umorzenia akcji
- wypłaty dywidendy
- przeniesieniem kapitału zapasowego na kapitał zakładowy bądź pozostałe kapitały rezerwowe
- rezerwą z tytułu odroczonego podatku dochodowego, który ujmowany jest w kapitale własnym, gdy sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowemu badaniu co rok
- zamiany papierów wartościowych, pożyczek bądź zobowiązań na akcje i udziały z uwzględnieniem różnic kursowych, gdy są one wyrażone w walutach obcych.
Kapitał zapasowy a kodeks spółek handlowych
W spółce akcyjnej kapitał zapasowy jest tworzony przymusowo zgodnie z art. 396 Kodeksu spółek handlowych:
- jest on tworzony na poczet pokrycia straty finansowej, przekazuje się do niego co najmniej 8% zysku netto za dany rok obrotowy, aż kapitał ten nie osiągnie wartości co najmniej jednej trzeciej kapitału podstawowego dotyczy to spółki akcyjnej,
- należy przelewać do niego nadwyżki z tytuły emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, pozostałej po pokryciu kosztów wydania akcji,
- do kapitału zapasowego przelewa się także dopłaty, które regulują akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom,
- statut spółki może planować tworzenie innych kapitałów na pokrycie szczególnych strat lub wydatków (kapitały rezerwowe).
O użyciu kapitału rezerwowego i zapasowego rozstrzyga Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy. Jest on przeznaczany głównie na [3]:
- pokrycie straty bilansowej netto
- dywidendę
- umorzenie akcji własnych
- podwyższenie kapitału podstawowego
W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeśli jednak zdarzy się sytuacja, że udział zostanie objęty powyżej wartości nominalnej, to nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego.
W spółkach osobowych nie ma obowiązku tworzenia kapitału zapasowego.
Zbycie, umorzenie akcji własnych
Artykuł 36a. Ustawy o rachunkowości mówi o wyjątkowych zmianach kapitału zapasowego, jakimi są zbycie lub umorzenie akcji (udziałów) własnych. Związane jest to z skupowaniem ich na rynku. W razie różnej ceny nabycia i zbycia oraz umorzenia akcji własnych powstałą w tym przypadku różnicę należy bezpośrednio odnieść na kapitał zapasowy. Rezultatem zbycia akcji może być pojawienie się starty z lat ubiegłych, wtedy gdy kapitał zapasowy nie pokrywa ujemnych różnic między ceną nabycia a ceną sprzedaży akcji własnych, z zastrzeżeniem, że stan kapitału nie obniży się poniżej jednej trzeciej kapitału zakładowego, w przypadku spółki akcyjnej a także spółki komandytowo-akcyjnej
W rachunkowości umorzenie udziałów jest transakcją wprost powiązaną z właścicielami kapitału. W konsekwencji umorzenie udziałów powoduje wypłatę określonej kwoty wynagrodzenia z tytułu utraty przez niego praw członkowskich wspólnika [4].
Bibliografia
- Wędzki D., "Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego”, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2006
- Dziuba-Burczyk A., "Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów”, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2003
- "Rachunkowość finansowa i podatkowa” pod red. naukową T.Cebrowskej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007
- Walińska E., "Ustawa o rachunkowości. Komentarz”, wydanie 3, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013
- Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych
- Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości
- D. Wędzki, Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa według polskiego prawa bilansowego, Wydawnictwo Wolters Kluwer SA, Warszawa 2014
- W. Gos Dopłaty do kapitału w spółce z o.o., Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 45/2012
- J. Barburski, Kapitały własne jako podstawa bezpieczeństwa działalności gospodarczej na przykładzie przedsiębiorstw WIG20, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 67/2014, s. 117-136
Przypisy
- ↑ Wędzki D., "Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego”, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2006, s. 101
- ↑ Dziuba-Burczyk A., "Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów”, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2003, s. 85
- ↑ "Rachunkowość finansowa i podatkowa” pod red. naukową T.Cebrowskej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 420-422
- ↑ Walińska E., "Ustawa o rachunkowości. Komentarz”, wydanie 3, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013, s. 452
Autor: Patrycja Brombosz, Anna Abram
