Pułapka płynności

Pułapka płynności - jest to sytuacja, kiedy stopa procentowa na rynku kształtuje się na tak niskim poziomie, że nieopłacalne jest lokowanie oszczędności w obligacje, co prowadzi do nieskończenie dużego popytu na pieniądz.

Pułapka płynności została po raz pierwszy opisana przez Keynesa w "Ogólnej teorii zatrudnienia, procentu i pieniądza" z 1936 roku. Wynika ona bezpośrednio z teorii preferencji płynności - skłonności do utrzymywania oszczędności w postaci najbardziej płynnej, czyli w gotówce.

Głównym czynnikiem, który wpływa na to czy ludzie trzymają majątek w postaci gotówki, czy obligacji (Keynes zakładał, że dobrym substytutem pieniądza są aktywa finansowe) jest rynkowa stopa procentowa.

W przypadku wysokiej stopy procentowej ludzie kupują obligacje, które przynoszą dochód. Gdy rynkowa stopa procentowa jest niska, to także dochód z aktywów finansowych jest niski, wtedy wzrasta skłonność do utrzymywania płynnych zasobów pieniężnych. W momencie wystąpienia pułapki płynności polityka pieniężna jako narzędzie pobudzania aktywności gospodarczej staje się nieefektywna. Rynkowa stopa procentowa jest niska, w takich sytuacjach zazwyczaj oczekuje się, że wzrośnie. Wzrost stopy procentowej oznacza spadek cen obligacji na rynku, czyli utrzymywanie majątku w postaci aktywów finansowych staje się nieopłacalne. W takim przypadku obniżenie stopy procentowej nie wpłynie na pobudzenie aktywności gospodarczej, a wzrost podaży pieniądza przy nieograniczonym popycie na gotówkę nie wpłynie na wzrost realnych wydatków.

Sposobem na wyjście z pułapki płynności jest wzrost wydatków budżetowych, które wpłyną na procesy mnożnikowe.

Pułapka płynności: W pułapce płynności finansowej problemem jest płynność finansowa, w kierowaniu przedsiębiorstwem należy skupić się, aby krótkookresowo utrzymywać płynność finansową, przy czym elastycznie ją dostosowywać do nieustannie zmieniających się warunków gospodarki. Jeżeli dostosowanie płynności przebiega należycie z czasem z łatwością można pomnażać kapitał firmy. Głównym problemem przedsiębiorstw jest zdolność do utrzymania terminowego regulowania wszystkich zobowiązań (bieżących).

Kolejnym problemem pojawiającym się w płynności, który jest pułapką jest sposób zarządzania środkami pieniężnymi w motywie:

• transakcyjnym
• ostrożnościowym
• spekulacyjnym

Wszystkie te motywy są istotne w ujęciu mikroekonomicznym, gdzie motyw transakcyjny to zapłata za wszystkie dobra i usługi., motyw ostrożnościowy to pewność wartości określonej sumy rezerwy, a motyw spekulacyjny to dążenie podmiotu do ograniczenia wszelkich niepewności (Franc-Dąbrowska M. 2008, s. 6-8)

Sama płynność finansowa w aspekcie majątkowo-kapitałowym i majątkowym ma charakter statyczny. Sama płynność liczona jest na podstawie aktywów i zobowiązań, które jednostka posiada w danym momencie. Wyróżnia się trzy wskaźniki: (Witczak I. 2014, s. 415)

• bieżącej płynności
• przyspieszonej płynności
• płynności gotówkowej

Pułapka płynności to konsekwencja motywu spekulacyjnego (popytu na pieniądz), podczas dużych depresji stopa procentowa spada tak nisko, że każdy będzie postrzegał ją jako wzrost wartości pieniądza, a to zawsze powoduje trzymanie ilości gotówki jaka będzie najbardziej możliwa do zdobycia. Efektem jest wpadanie gospodarki w pułapkę płynności, a w tych warunkach zachowanie jakiejkolwiek dobrej płynności finansowej przez podmioty gospodarcze jest trudne, a czasami nawet niemożliwe. Często w takiej sytuacji dochodzi do paradoksu, kiedy to przedsiębiorca ma zasoby gotówki, jednak przetrzymuje je w obawie i następnie traci wiarygodność płatniczą, nie regulując zobowiązań bieżących terminowo. W teorii preferencji płynności stopa procentowa to zjawisko pieniężne.

W mikroekonomii należy zauważyć, że w konsekwencji zmian w dostępie do pieniądza, samo jego pozyskiwanie ma wiele możliwości przy kształtowaniu płynności finansowej. Pod uwagę bierze się perspektywę branżową. Problematyka płynności finansowej jest kluczowa dla pozycji firmy na rynku i samego jej istnienia na rynku. Zależy ona od decyzji kierownictwa podmiotu, kontrahentów, ale również od czynników makroekonomicznych np. polityki finansowej i polityki monetarnej.

Wysoka płynność rynków finansowych ma bardzo dużą elastyczność na zmiany również w horyzoncie czasowym inwestycji finansowych. Ruchomy horyzont czasowy to inwestycje, które nie współgrają z predeterminowanym horyzontem zapadalności inwestycji rzeczowych. (Franc-Dąbrowska M. 2008, s. 8-9)

Pułapka płynności powoduje, że wzrost podaży pieniądza przez bank centralny nie ma wpływu na stopy procentowe, czyli za zagregowanym popyt i produkcje, a bardziej nowoczesne podejście do pułapki płynności koncentruje się na wpływie, jaki na popyt mają bieżące realne stopy procentowe, ale też oczekiwane realne stopy procentowe (Glinka K. 2007, s. 57)

TL;DR

Artykuł omawia pułapkę płynności finansowej, która występuje, gdy stopa procentowa jest bardzo niska i ludzie preferują trzymanie gotówki zamiast lokowania jej w obligacje. W pułapce płynności polityka pieniężna staje się nieefektywna, a jednym ze sposobów wyjścia z niej jest wzrost wydatków budżetowych. Artykuł również omawia zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwach i różne wskaźniki płynności. Pułapka płynności może prowadzić do trudności w utrzymaniu płynności finansowej przez podmioty gospodarcze. Artykuł podkreśla również znaczenie płynności finansowej dla pozycji firmy na rynku i zależność od czynników makroekonomicznych. Pułapka płynności ma wpływ na stopy procentowe i popyt.

Pułapka płynności — artykuły polecane

Ucieczka od pieniądza — Oszczędności — Motywy utrzymywania gotówki — Inflacja galopująca — Nominalna stopa procentowa — Austriacka teoria cyklu koniunkturalnego — Akcelerator — Inflacja — Siła nabywcza

Bibliografia

• Franc-Dąbrowska J. (2011), Pułapka płynności Keynesa a dylematy oceny płynności przedsiębiorstw rolniczych, Zeszyty naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, nr 91
• Glinka K. (2007), Wpływ deflacji i pułapki płynności na skuteczność polityki pieniężnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 758
• Gruszecki T. (2004), Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Rys historyczny i praktyka gospodarcza, Oficyna Ekonomiczna, Kraków
• Kaźmierczak A. (2008), Polityka pieniężna w gospodarce otwartej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Witczak I. (2014), Znaczenie płynności finansowej w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Płynność finansowa jako miara sprawności funkcjonowania firm farmaceutycznych, nr 201

Autor: Anna Szkamruk, Adrianna Szymała