Instrument płatniczy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Czyszczenie tekstu)
m (cleanup bibliografii i rotten links)
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{infobox4
'''Instrument płatniczy''' jest to instrument materialny, inny niż prawny środek płatniczy (taki jak [[banknot]]y lub monety). Daje on możliwość, poprzez swój swoisty charakter, samodzielnie lub w połączeniu z innym instrumentem płatniczym, swojemu właścicielowi lub [[użytkownik]]owi dokonywanie przekazania [[pieniądz|pieniędzy]] lub wartości pieniężnych<ref>Górka J.(2009), ''[[Konkurencyjność]] form pieniądza i instrumentów płatniczych'', CeDeWu.pl, Warszawa, s. 73-78.</ref>
|list1=
<ul>
<li>[[Przelew]]</li>
<li>[[Karta bankowa]]</li>
<li>[[Forma płatności]]</li>
<li>[[Epłatności]]</li>
<li>[[Pieniądz elektroniczny]]</li>
<li>[[Karta płatnicza]]</li>
<li>[[Karta magnetyczna]]</li>
<li>[[Rozliczenia bezgotówkowe]]</li>
<li>[[Wirtualna karta kredytowa]]</li>
</ul>
}}
 
'''Instrument płatniczy''' jest to instrument materialny, inny niż prawny środek płatniczy (taki jak [[banknot]]y lub monety). Daje on możliwość, poprzez swój swoisty charakter, samodzielnie lub w połączeniu z innym instrumentem płatniczym, swojemu właścicielowi lub [[użytkownik]]owi dokonywanie przekazania [[pieniądz|pieniędzy]] lub wartości pieniężnych.<ref>Górka J.(2009), ''[[Konkurencyjność]] form pieniądza i instrumentów płatniczych'', CeDeWu.pl, Warszawa, s. 73-78.</ref>


==TL;DR==
==TL;DR==
Linia 20: Linia 5:


==Elektroniczne instrumenty płatnicze==
==Elektroniczne instrumenty płatnicze==
Dużą popularnością cieszą się współcześnie elektroniczne instrumenty płatnicze. Termin ten zdefiniowany jest w ustawie z 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych. Elektroniczne instrumenty płatnicze definiuje się każdy instrument płatniczy, w tym z dostępem do środków pieniężnych na odległość, umożliwiający posiadaczowi dokonywanie operacji przy użyciu elektronicznych [[nośnik informacji|nośników informacji]] lub elektroniczną identyfikację posiadacza niezbędną do dokonania operacji, w szczególności [[karta płatnicza|kartę płatniczą]] lub instrument pieniądza elektronicznego.<ref>Górka J.(2009), ''Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych'', CeDeWu.pl, Warszawa s. 73-78.</ref>
Dużą popularnością cieszą się współcześnie elektroniczne instrumenty płatnicze. Termin ten zdefiniowany jest w ustawie z 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych. Elektroniczne instrumenty płatnicze definiuje się każdy instrument płatniczy, w tym z dostępem do środków pieniężnych na odległość, umożliwiający posiadaczowi dokonywanie operacji przy użyciu elektronicznych [[nośnik informacji|nośników informacji]] lub elektroniczną identyfikację posiadacza niezbędną do dokonania operacji, w szczególności [[karta płatnicza|kartę płatniczą]] lub instrument pieniądza elektronicznego<ref>Górka J.(2009), ''Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych'', CeDeWu.pl, Warszawa s. 73-78.</ref>
Wszelkie [[karty płatnicze]] oraz [[pieniądz]] elektroniczny zaliczamy do elektronicznych instrumentów płatniczych.<ref>Kancelaria Sejmu, [[Ustawa]] z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych art. 2 ust. pkt 4, Opracowano na podstawie: Dz. z 2002 r. Nr 169, poz. 1385, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959. </ref>
Wszelkie [[karty płatnicze]] oraz [[pieniądz]] elektroniczny zaliczamy do elektronicznych instrumentów płatniczych<ref>Kancelaria Sejmu, [[Ustawa]] z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych art. 2 ust. pkt 4, Opracowano na podstawie: Dz. z 2002 r. Nr 169, poz. 1385, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959. </ref>


'''Karta płatnicza''' jest wydawana przez [[bank]] i stanowi ona narzędzie zdalnego dostępu do pieniędzy zgromadzonych na [[konto bankowe|bankowym rachunku]]. Karta "identyfikuje wydawcę i upoważnionego posiadacza" do podejmowania gotówki z [[bankomat]]ów oraz wykonywania bezgotówkowych transakcji za [[towar]]y oraz [[usługa|usługi]]. Stanowi ona [[ekwiwalent]] gotówki. W Polsce pierwsze karty identyfikacyjne wydał w latach 80-tych Bank Pekao SA., natomiast pierwszą kartę [[Visa]] w 1991 roku Bank Inicjatyw Gospodarczych S A.
'''Karta płatnicza''' jest wydawana przez [[bank]] i stanowi ona narzędzie zdalnego dostępu do pieniędzy zgromadzonych na [[konto bankowe|bankowym rachunku]]. Karta "identyfikuje wydawcę i upoważnionego posiadacza" do podejmowania gotówki z [[bankomat]]ów oraz wykonywania bezgotówkowych transakcji za [[towar]]y oraz [[usługa|usługi]]. Stanowi ona [[ekwiwalent]] gotówki. W Polsce pierwsze karty identyfikacyjne wydał w latach 80-tych Bank Pekao SA., natomiast pierwszą kartę [[Visa]] w 1991 roku Bank Inicjatyw Gospodarczych S A.


'''Pieniądz elektroniczny''' to "[[wartość]] pieniężna" przechowywana na elektronicznym nośniku informacji, która stanowi elektroniczny odpowiednik monet i banknotów. Wartość ta jest zapisana albo na twardym dysku komputera albo na mikroprocesorze umieszczonym w karcie.<ref>Masiota J.(2003), ''Elektroniczne instrumenty płatnicze. Komentarz.'', Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa s. 20-45. </ref>
'''Pieniądz elektroniczny''' to "[[wartość]] pieniężna" przechowywana na elektronicznym nośniku informacji, która stanowi elektroniczny odpowiednik monet i banknotów. Wartość ta jest zapisana albo na twardym dysku komputera albo na mikroprocesorze umieszczonym w karcie<ref>Masiota J.(2003), ''Elektroniczne instrumenty płatnicze. Komentarz.'', Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa s. 20-45. </ref>
<google>ban728t</google>
 
<google>n</google>


==Podział kart płatniczych==
==Podział kart płatniczych==
Linia 37: Linia 23:
* karty niebankowe
* karty niebankowe


Karty bankowe jak sama nazwa wskazuje wydawane są przez banki, karty partnerskie natomiast są wydawane przez bank we współpracy z zewnętrznym, niebankowym partnerem, a karty niebankowe przed podmioty zewnętrzne, inne niż bank.<ref>Bajor B. (2011), ''[[Bankowość]] elektroniczna, studium prawne'', Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa s. 192</ref>
Karty bankowe jak sama nazwa wskazuje wydawane są przez banki, karty partnerskie natomiast są wydawane przez bank we współpracy z zewnętrznym, niebankowym partnerem, a karty niebankowe przed podmioty zewnętrzne, inne niż bank<ref>Bajor B. (2011), ''[[Bankowość]] elektroniczna, studium prawne'', Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa s. 192</ref>
Banki mogą współpracować z sieciami handlowymi takimi jak Tesco czy Carrefour, stacjami paliw (Orlen), czy nawet liniami lotniczymi (Wizzair).
Banki mogą współpracować z sieciami handlowymi takimi jak Tesco czy Carrefour, stacjami paliw (Orlen), czy nawet liniami lotniczymi (Wizzair).


Linia 57: Linia 43:
* karta wirtualna
* karta wirtualna


Karta debetowa powiązana jest bezpośrednio z rachunkiem bankowym posiadacza. [[Transakcje]] tą kartą obciążają na podstawie umowy [[rachunek]] posiadacza karty. Karta ta służy do do dokonywania płatności za [[towary]] i [[usługi]] przy wykorzystaniu zgromadzonych środków, [[konto]] jest obciążane bezpośrednio w momencie dokonania transakcji. Transakcji można dokonywać do wysokości środków zgromadzonych na koncie. Wykorzystani karty debetowej zapewnia łatwy dostęp do pieniędzy na koncie, jest bezpieczniejsze niż używanie gotówki. Dzięki karcie możemy również szybko tę gotówkę wypłacić przy pomocy bankomatu.<ref>Kaszubski R. Obzejta Ł. (2012) ''Karty płatnicze w Polsce'', Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa s. 62-64</ref>
Karta debetowa powiązana jest bezpośrednio z rachunkiem bankowym posiadacza. [[Transakcje]] tą kartą obciążają na podstawie umowy [[rachunek]] posiadacza karty. Karta ta służy do do dokonywania płatności za [[towary]] i [[usługi]] przy wykorzystaniu zgromadzonych środków, [[konto]] jest obciążane bezpośrednio w momencie dokonania transakcji. Transakcji można dokonywać do wysokości środków zgromadzonych na koncie. Wykorzystani karty debetowej zapewnia łatwy dostęp do pieniędzy na koncie, jest bezpieczniejsze niż używanie gotówki. Dzięki karcie możemy również szybko tę gotówkę wypłacić przy pomocy bankomatu<ref>Kaszubski R. Obzejta Ł. (2012) ''Karty płatnicze w Polsce'', Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa s. 62-64</ref>


Karta kredytowa funkcjonuje w oparciu o przyznaną przez bank linie kredytową (kwotę kredytu). Środki skumulowane na rachunku kredytowym nie należą do posiadacza karty, lecz do banku. Jest to największa różnica która rozdziela kartę kredytową a kartę debetową. Posiadacz może płacić przy użyciu karty tylko do wysokości linii kredytowej przyznanej przez bank, powyżej której nie może już wykonywać transakcji. Limit ten jest uzależniony od [[zdolności]] kredytowej posiadacza. Użytkownik musi w ciągu najczęściej 54 dni spłacić swoje [[zadłużenie]], może wtedy liczyć na eliminacje odsetek. Karta kredytowa jest również wygodnym narzędziem do płatności w internecie. Korzystanie z karty kredytowej wymaga jednak wysokiej samodyscypliny. Posiadacz musi się kontrolować co do wydatków aby nie przekroczyć limitu oraz spłacać ją w terminach aby zapobiec wysokim odsetkom.<ref>Kaszubski R. Obzejta Ł. (2012) ''Karty płatnicze w Polsce'', Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa s. 64-68</ref>
Karta kredytowa funkcjonuje w oparciu o przyznaną przez bank linie kredytową (kwotę kredytu). Środki skumulowane na rachunku kredytowym nie należą do posiadacza karty, lecz do banku. Jest to największa różnica która rozdziela kartę kredytową a kartę debetową. Posiadacz może płacić przy użyciu karty tylko do wysokości linii kredytowej przyznanej przez bank, powyżej której nie może już wykonywać transakcji. Limit ten jest uzależniony od [[zdolności]] kredytowej posiadacza. Użytkownik musi w ciągu najczęściej 54 dni spłacić swoje [[zadłużenie]], może wtedy liczyć na eliminacje odsetek. Karta kredytowa jest również wygodnym narzędziem do płatności w internecie. Korzystanie z karty kredytowej wymaga jednak wysokiej samodyscypliny. Posiadacz musi się kontrolować co do wydatków aby nie przekroczyć limitu oraz spłacać ją w terminach aby zapobiec wysokim odsetkom<ref>Kaszubski R. Obzejta Ł. (2012) ''Karty płatnicze w Polsce'', Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa s. 64-68</ref>


Karta obciążeniowa jest podobna do kredytowej. Bank udziela posiadaczowi kredytu kupieckiego do wysokości jego comiesięcznych przychodów. Trzeba ją jednak spłacać częściej niż kartę kredytową, najczęściej co 30 dni. Transakcje obciążają rachunek kredytowy a następnie w momencie spłaty rachunek osobisty posiadacza.<ref>Kaszubski R. Obzejta Ł. (2012) ''Karty płatnicze w Polsce'', Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa s. 69</ref>
Karta obciążeniowa jest podobna do kredytowej. Bank udziela posiadaczowi kredytu kupieckiego do wysokości jego comiesięcznych przychodów. Trzeba ją jednak spłacać częściej niż kartę kredytową, najczęściej co 30 dni. Transakcje obciążają rachunek kredytowy a następnie w momencie spłaty rachunek osobisty posiadacza<ref>Kaszubski R. Obzejta Ł. (2012) ''Karty płatnicze w Polsce'', Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa s. 69</ref>


Karta bankomatowa uprawnia posiadacza do wypłaty gotówki. Jest ściśle tylko do tego przeznaczona.Karta bankomatowa jest już mocno przestarzałym instrumentem, wymaga od banku wydania osobno karty do bankomatu oraz do płatności. Powoli znika z rynku kart.
Karta bankomatowa uprawnia posiadacza do wypłaty gotówki. Jest ściśle tylko do tego przeznaczona.Karta bankomatowa jest już mocno przestarzałym instrumentem, wymaga od banku wydania osobno karty do bankomatu oraz do płatności. Powoli znika z rynku kart.
Linia 73: Linia 59:
* [[Czek]]i podróżne
* [[Czek]]i podróżne
* Euroczeki i inne czeki i [[weksel|weksle]] chronione przed imitacjami lub oszukańczym użyciem przez wzór, kodowanie, podpis.
* Euroczeki i inne czeki i [[weksel|weksle]] chronione przed imitacjami lub oszukańczym użyciem przez wzór, kodowanie, podpis.
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Przelew]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Karta bankowa]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Forma płatności]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Epłatności]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Pieniądz elektroniczny]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Karta płatnicza]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Karta magnetyczna]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Rozliczenia bezgotówkowe]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Wirtualna karta kredytowa]]}} }}


==Przypisy==
==Przypisy==
Linia 80: Linia 68:
<noautolinks>
<noautolinks>
* Bajor B. (2011), ''Bankowość elektroniczna, studium prawne'', Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa
* Bajor B. (2011), ''Bankowość elektroniczna, studium prawne'', Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa
* Górka J.(2009), ''Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych'', CeDeWu.pl, Warszawa
* Górka J. (2009), ''Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych'', CeDeWu, Warszawa
* Górka J.(2012), [https://ssl.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/badanie_akceptacji_gotowki_i_kart_platniczych.pdf ''Badanie akceptacji gotówki i kart płatniczych wśród polskich przedsiębiorców'']Raport NBP Vol.2012 Nr.12
* Górka J. (2012), ''[https://ssl.nbp.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/badanie_akceptacji_gotowki_i_kart_platniczych.pdf Badanie akceptacji gotówki i kart płatniczych wśród polskich przedsiębiorców]'', Raport NBP Vol.2012 Nr 12
* Iwańczuk-Kaliska A. (2014), ''Przemiany systemów płatniczych i ich konsekwencje dla banków centralnych'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań
* Iwańczuk-Kaliska A. (2014), ''Przemiany systemów płatniczych i ich konsekwencje dla banków centralnych'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań
* Kancelaria Sejmu, Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych art. 2 ust. pkt 4, Opracowano na podstawie: Dz. z 2002 r. Nr 169, poz. 1385, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959
* Kaszubski R., Obzejta Ł. (2012), ''Karty płatnicze w Polsce'', Wolters Kluwer, Warszawa
* Kaszubski, R. W., & Obzejta, Ł. (2012), ''Karty płatnicze w Polsce'' Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa
* Kieżel M. (2011), ''Rozwój kart zbliżeniowych w kontekście potrzeby klientów banków detalicznych'', Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Vol.2011 Nr 50
* Kieżel M.(2011), ''Rozwój kart zbliżeniowych w kontekście potrzeby klientów banków detalicznych'' Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Vol.2011 Nr 50
* Kuchciński A. (2013), ''[https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-f6d1a706-274b-4fe2-82e5-4098068bc143 Rynek kart płatniczych w Polsce]'', Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula 4(38)
* Kuchciński A. (2013), [https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-f6d1a706-274b-4fe2-82e5-4098068bc143/c/KNUV_4_38_2013.103-115.pdf ''Rynek kart płatniczych w Polsce''] Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula Vol.38 Nr.4
* Masiota J. (2003), ''Elektroniczne instrumenty płatnicze. Komentarz'', C.H. Beck, Warszawa
* Masiota J.(2003), ''Elektroniczne instrumenty płatnicze. Komentarz.'', Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa
* ''Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20111991175 Dz.U. 2011 nr 199 poz. 1175]
</noautolinks>
</noautolinks>


{{a|Sebastian Kaleciński, Dagmara Kowalska}}
{{a|Sebastian Kaleciński, Dagmara Kowalska}}
[[Kategoria:Rynki finansowe]]
[[Kategoria:Karty (bankowość)]]
[[Kategoria:Bankowość]]


{{#metamaster:description|Instrument płatniczy to fizyczny środek płatniczy, różny od pieniędzy, który umożliwia przekazywanie wartości pieniężnych.}}
{{#metamaster:description|Instrument płatniczy to fizyczny środek płatniczy, różny od pieniędzy, który umożliwia przekazywanie wartości pieniężnych.}}

Aktualna wersja na dzień 16:23, 25 gru 2023

Instrument płatniczy jest to instrument materialny, inny niż prawny środek płatniczy (taki jak banknoty lub monety). Daje on możliwość, poprzez swój swoisty charakter, samodzielnie lub w połączeniu z innym instrumentem płatniczym, swojemu właścicielowi lub użytkownikowi dokonywanie przekazania pieniędzy lub wartości pieniężnych[1]

TL;DR

Instrument płatniczy to instrument materialny, który umożliwia dokonywanie przekazania pieniędzy. Elektroniczne instrumenty płatnicze, takie jak karty płatnicze i pieniądz elektroniczny, cieszą się dużą popularnością. Karty płatnicze mogą być wydawane przez banki lub instytucje niebankowe. Istnieje wiele rodzajów kart, takich jak karty debetowe, kredytowe, obciążeniowe, bankomatowe, przedpłacone i wirtualne. Oprócz kart płatniczych, istnieją także inne instrumenty płatnicze, takie jak czeki podróżne i euroczeki.

Elektroniczne instrumenty płatnicze

Dużą popularnością cieszą się współcześnie elektroniczne instrumenty płatnicze. Termin ten zdefiniowany jest w ustawie z 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych. Elektroniczne instrumenty płatnicze definiuje się każdy instrument płatniczy, w tym z dostępem do środków pieniężnych na odległość, umożliwiający posiadaczowi dokonywanie operacji przy użyciu elektronicznych nośników informacji lub elektroniczną identyfikację posiadacza niezbędną do dokonania operacji, w szczególności kartę płatniczą lub instrument pieniądza elektronicznego[2] Wszelkie karty płatnicze oraz pieniądz elektroniczny zaliczamy do elektronicznych instrumentów płatniczych[3]

Karta płatnicza jest wydawana przez bank i stanowi ona narzędzie zdalnego dostępu do pieniędzy zgromadzonych na bankowym rachunku. Karta "identyfikuje wydawcę i upoważnionego posiadacza" do podejmowania gotówki z bankomatów oraz wykonywania bezgotówkowych transakcji za towary oraz usługi. Stanowi ona ekwiwalent gotówki. W Polsce pierwsze karty identyfikacyjne wydał w latach 80-tych Bank Pekao SA., natomiast pierwszą kartę Visa w 1991 roku Bank Inicjatyw Gospodarczych S A.

Pieniądz elektroniczny to "wartość pieniężna" przechowywana na elektronicznym nośniku informacji, która stanowi elektroniczny odpowiednik monet i banknotów. Wartość ta jest zapisana albo na twardym dysku komputera albo na mikroprocesorze umieszczonym w karcie[4]

Podział kart płatniczych

1. Ze względu na rodzaj wydawcy

Karty płatnicze mogę być wydawane zarówno przez banki, jak i instytucje niebankowe, takie jak np. sieci supermarketów czy stacji paliw. Stąd nie należy utożsamiać karty płatniczej tylko i wyłącznie z bankiem. Możemy je podzielić na następujące podgrupy:

  • karty bankowe
  • karty partnerskie
  • karty niebankowe

Karty bankowe jak sama nazwa wskazuje wydawane są przez banki, karty partnerskie natomiast są wydawane przez bank we współpracy z zewnętrznym, niebankowym partnerem, a karty niebankowe przed podmioty zewnętrzne, inne niż bank[5] Banki mogą współpracować z sieciami handlowymi takimi jak Tesco czy Carrefour, stacjami paliw (Orlen), czy nawet liniami lotniczymi (Wizzair).

2. Ze względu na liczbę podmiotów zaangażowanych

  • karty dwustronne
  • karty trójstronne
  • karty czterostronne

Karty dwustronne są to karty w których funkcjonuje tylko podmiot który wydaje kartę oraz jej posiadacz (klient - supermarket). Karta trójstronna funkcjonuje w systemie, w którym udział bierze podmiot wydający kartę, obsługujący transakcję, oraz posiadacz (sklep - bank - klient). Karta czterostronna jest to najpopularniejsza występująca karta w której systemie funkcjonuje wydawca karty, agent rozliczeniowy, akceptant oraz posiadacz (sklep - bank - firma rozliczeniowa - klient)[6]

3. Ze względu na sposób dokonywania płatności

Karta debetowa powiązana jest bezpośrednio z rachunkiem bankowym posiadacza. Transakcje tą kartą obciążają na podstawie umowy rachunek posiadacza karty. Karta ta służy do do dokonywania płatności za towary i usługi przy wykorzystaniu zgromadzonych środków, konto jest obciążane bezpośrednio w momencie dokonania transakcji. Transakcji można dokonywać do wysokości środków zgromadzonych na koncie. Wykorzystani karty debetowej zapewnia łatwy dostęp do pieniędzy na koncie, jest bezpieczniejsze niż używanie gotówki. Dzięki karcie możemy również szybko tę gotówkę wypłacić przy pomocy bankomatu[7]

Karta kredytowa funkcjonuje w oparciu o przyznaną przez bank linie kredytową (kwotę kredytu). Środki skumulowane na rachunku kredytowym nie należą do posiadacza karty, lecz do banku. Jest to największa różnica która rozdziela kartę kredytową a kartę debetową. Posiadacz może płacić przy użyciu karty tylko do wysokości linii kredytowej przyznanej przez bank, powyżej której nie może już wykonywać transakcji. Limit ten jest uzależniony od zdolności kredytowej posiadacza. Użytkownik musi w ciągu najczęściej 54 dni spłacić swoje zadłużenie, może wtedy liczyć na eliminacje odsetek. Karta kredytowa jest również wygodnym narzędziem do płatności w internecie. Korzystanie z karty kredytowej wymaga jednak wysokiej samodyscypliny. Posiadacz musi się kontrolować co do wydatków aby nie przekroczyć limitu oraz spłacać ją w terminach aby zapobiec wysokim odsetkom[8]

Karta obciążeniowa jest podobna do kredytowej. Bank udziela posiadaczowi kredytu kupieckiego do wysokości jego comiesięcznych przychodów. Trzeba ją jednak spłacać częściej niż kartę kredytową, najczęściej co 30 dni. Transakcje obciążają rachunek kredytowy a następnie w momencie spłaty rachunek osobisty posiadacza[9]

Karta bankomatowa uprawnia posiadacza do wypłaty gotówki. Jest ściśle tylko do tego przeznaczona.Karta bankomatowa jest już mocno przestarzałym instrumentem, wymaga od banku wydania osobno karty do bankomatu oraz do płatności. Powoli znika z rynku kart.

Karta przedpłacona umożliwia dokonywanie płatności z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku osobistym przypisanym tylko i wyłącznie do tej karty. Przez to takie konto nie ma innych możliwości, jak np. płatność w internecie. Rachunek karty przedpłaconej jest przypisany nie do posiadacza lecz do karty, więc posiadacz sam w sobie może być nieznany. Jest wykorzystywana do płatności internetowych, ponieważ znajduje się na niej tylko tyle środków ile przelejemy na dedykowane konto. Karta wirtualna przeznaczona jest wyłącznie do płatności w internecie, nie występuje fizycznie. Jest to jedynie numer rachunku bankowego który jest wykorzystywany do płatności.

Pozostałe instrumenty płatnicze

Do instrumentów płatniczych zaliczyć należy także m.in.:

  • Karty euroczeków i inne karty wydawane przez instytucje finansowe
  • Czeki podróżne
  • Euroczeki i inne czeki i weksle chronione przed imitacjami lub oszukańczym użyciem przez wzór, kodowanie, podpis.


Instrument płatniczyartykuły polecane
PrzelewKarta bankowaForma płatnościEpłatnościPieniądz elektronicznyKarta płatniczaKarta magnetycznaRozliczenia bezgotówkoweWirtualna karta kredytowa

Przypisy

  1. Górka J.(2009), Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych, CeDeWu.pl, Warszawa, s. 73-78.
  2. Górka J.(2009), Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych, CeDeWu.pl, Warszawa s. 73-78.
  3. Kancelaria Sejmu, Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych art. 2 ust. pkt 4, Opracowano na podstawie: Dz. z 2002 r. Nr 169, poz. 1385, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959.
  4. Masiota J.(2003), Elektroniczne instrumenty płatnicze. Komentarz., Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa s. 20-45.
  5. Bajor B. (2011), Bankowość elektroniczna, studium prawne, Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa s. 192
  6. Bajor B. (2011), Bankowość elektroniczna, studium prawne, Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa s. 193
  7. Kaszubski R. Obzejta Ł. (2012) Karty płatnicze w Polsce, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa s. 62-64
  8. Kaszubski R. Obzejta Ł. (2012) Karty płatnicze w Polsce, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa s. 64-68
  9. Kaszubski R. Obzejta Ł. (2012) Karty płatnicze w Polsce, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa s. 69

Bibliografia

  • Bajor B. (2011), Bankowość elektroniczna, studium prawne, Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa
  • Górka J. (2009), Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych, CeDeWu, Warszawa
  • Górka J. (2012), Badanie akceptacji gotówki i kart płatniczych wśród polskich przedsiębiorców, Raport NBP Vol.2012 Nr 12
  • Iwańczuk-Kaliska A. (2014), Przemiany systemów płatniczych i ich konsekwencje dla banków centralnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań
  • Kaszubski R., Obzejta Ł. (2012), Karty płatnicze w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa
  • Kieżel M. (2011), Rozwój kart zbliżeniowych w kontekście potrzeby klientów banków detalicznych, Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Vol.2011 Nr 50
  • Kuchciński A. (2013), Rynek kart płatniczych w Polsce, Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula 4(38)
  • Masiota J. (2003), Elektroniczne instrumenty płatnicze. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa
  • Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych Dz.U. 2011 nr 199 poz. 1175


Autor: Sebastian Kaleciński, Dagmara Kowalska