Potrzeba afiliacji

Potrzeba afiliacji (łac. affilatio - "usynowienie", "włączenie do rodziny") - w ujęciu psychologicznym, jest to jedna z trzech wymienionych przez David’a McClelland’a typów motywacyjnych związanych ze społeczną naturą człowieka, polegająca na odczuwanej potrzebie przynależności oraz interakcji z innymi ludźmi.

Potrzeba afiliacji - w ujęciu politologicznym oznacza to względne utrzymywanie współpracy między niejednakowymi zbiorowymi podmiotami, dysponującymi rozbieżnymi potencjałami politycznymi.

TL;DR

Potrzeba afiliacji to jedna z trzech motywacji związanych z interakcjami społecznymi. Może wpływać na stan psychiczny człowieka, a także motywować w pracy. Potrzeba afiliacji może być zaspokajana od najmłodszych lat, co sprzyja nawiązywaniu relacji i współpracy z innymi. Jeśli jednak nie jest odpowiednio zaspokojona, może prowadzić do agresywnego zachowania i trudności w nawiązywaniu bliższych relacji.

Szersze pojęcie potrzeby afiliacji

Potrzeba afiliacji przejawia się chęcią posiadania rozległych kontaktów interpersonalnych, należeniem do różnych grup, potrzebą bycia kochanym i akceptowanym, nawiązywaniem nowych znajomości, tworzeniem nowych więzi, uzyskiwaniem aprobaty, przebywaniem wśród innych ludzi, niesieniem pomocy innym, poczuciem bezpieczeństwa. Dlatego jeżeli w pewnych przypadkach potrzeba ta nie zostaje zaspakajana, może wpłynąć to negatywnie na stan psychiczny człowieka. Od wyobcowania i odtrącenia, aż do neurozy.

Potrzeba afiliacji jest też silnym czynnikiem motywującym w pracy, gdzie istnieje możliwość pracy zespołowej, w której trzeba nawiązać różne nowe i ciekawe kontakty na zasadzie współdziałania. Silna potrzeba aprobaty, zainteresowanie uczuciami współpracowników raz uleganie osobom, których szanują czyni ich bardziej wydajnymi oraz skutecznymi.

Historia powstania

Henry Alexander Murray (ur. 13 maja 1893r. w Nowym Jorku, zm. 23 czerwca 1988r. w Cambridge Massachusetts) wraz z Christiną D. Morgan (ur. 6 października 1897r., zm. 14 marca 1967r.) w latach 30. XX wieku wspólnie opracowali Test apercepcji tematycznej. Jest to jeden z powszechnie używanych testów psychologicznych, składający się z 31 obrazków, służących do zdefiniowania co motywuje osoby do wyboru określonego zawodu, a także pomaga podczas badań dotyczących zaburzeń osobowości. Praca dotycząca procesów psychologicznych oraz motywacyjnych mocno wpłynęła na życie David’a McClelland’a. Była ona silną podstawą do stworzenia tak zwanej Teorii potrzeb. Korzystając z założeń techniki Murray’a - TAT, udało mu się skonstruować potrzeby osiągnięć dotyczące całego społeczeństwa. Inspiracją dla McClelland’a była hipoteza postawiona wtedy przez Maxa Weber’a, która zakładała, iż kalwinizm jako religia ma wpływ na szybszy rozwój kapitalizmu w krajach Zachodniej Europy (Boski, 1980). Badając tą hipotezę McClelland porównał społeczeństwo protestanckie i katolickie pod względem procesu socjalizacji, a poziomem potrzeby osiągnięć. Z jego badań sformułował wniosek, iż etyka i religia protestancka generują wysoką potrzebę osiągnięć, która z kolei wyznacza ekonomiczny wzrost w kraju. Z kolei stymulacja wzrostu ekonomicznego wskazuje na wysoką rolę osoby, która jest decydentem w procesach gospodarczych (A. Bańka 2016, s. 18) Na podstawie tych badań McClelland wyróżnił trzy podstawowe grupy motywów:

• Motywacja osiągania (ang. Achievement motivation) - dotyczy ludzi, którzy pragną upubliczniania swoich osiągnięć zawodowych, chcą być odpowiedzialne za wykonane zadania, szczególnie w sytuacjach gdzie panuje konkurencyjność. (E. Suchan 2013, s. 39) Osoby te chcą znać swoją efektywność, ocenę swojej pracy, tak więc wiąże się to z uznaniem i pochwałami. Dla tego typu ludzi praca stoi wyżej w hierarchii wartości niż nagroda pieniężna (A. Miler-Zawodniak 2012, s. 114)
• Motywacja władzy (ang. Authority/power motivation) - dotyczy ludzi, którzy odczuwają silną potrzebę bycia skutecznym, wpływowym, chcą wywierać wpływ na podległych im pracowników, a ich pomysły są dominujące (E. Suchan 2013, s. 39) W pozytywnym znaczeniu oznaczać to może, że potrzeba zostaje zaspokojona w momencie uzyskania odpowiedniej władzy, wystarczającej do wywierania wpływu na osiągnięcia firmy. W negatywnym znaczeniu może to oznaczać, że potrzeba ta prowadzi do uzyskania dominacji i wyższości nad innymi tylko w celu udowodnienia swojej wyższości.. (A. Miler-Zawodniak 2012, s. 114)
• Motywacja afiliacji (ang. Affiliation motivation) - dotyczy ludzi, którzy odczuwają mocne poczucie przynależności, potrzebę wiązania przyjaznych związków, chęć w wchodzenie w koleżeńskie interakcje z innymi oraz dążenie do uzyskania pochwały i aprobaty. Osoby te przejawiają tendencje do podlegania innym ludziom ze względu na szacunek do nich i silne więzy.

Potrzeba afiliacji na etapie rozwoju (ujęcie psychologiczne)

Potrzeba afiliacji może być zaspakajana już od najmłodszych lat. Jeżeli człowiek został wychowany w przyjaznym i życzliwym dla niego otoczeniu, to są duże szanse na to, że w przyszłości będzie mu łatwiej poznawać nowych ludzi, zaprzyjaźniać się z nimi, tworzyć więzi. Wczesne zaspokajanie potrzeby afiliacji przeradza się nie tylko w łatwość zawierania nowych znajomości ale także buduje u człowieka chęć niesienia pomocy innym, współdziałanie czy dbanie o ich dobro. (D. Ustjan 2016, s. 1)

W przypadku jeżeli od małego, człowiek przebywał w nieprzyjaznym oraz wrogim dla niego otoczeniu, to potrzeba afiliacji może zostać niezaspokojona w odpowiedniej mierze. Skutkować to może w wykształceniu się agresywnego zachowania. Taka osoba może nie potrafić współpracować z innymi osobami, być ciągle negatywnie do wszystkiego nastawiona, ciągle chce z wszystkimi rywalizować, nie jest w stanie z nikim nawiązać bliższej relacji. (D. Ustjan 2016, s. 2)

Potrzeba afiliacji — artykuły polecane

Czarna owca — Badanie Geerta Hofstede — Inteligencja emocjonalna — Socjalizacja — Profesjonalizm — Mobbing — Alienacja — Piramida Maslowa — Indywidualizm

Bibliografia

• Bańka A. (2016), Aspiracje do kariery i motywacja osiągnięć [w:] Motywacja osiągnięć. Podstawy teoretyczne i konstrukcja skali do pomiaru motywacji osiągnięć w wymiarze międzynarodowym Stowarzyszenie Psychologia i Architektura Poznań NFDK, Warszawa
• Miler-Zawodniak A. (2012), Teorie potrzeb jako współczesne teorie motywacji, Obronność - Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej nr 4
• Suchan E. (2013), Potrzeba osiągnięć w ujęciu teoretycznym i empirycznym, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Socjologii
• Ustjan D. (2016), Poczucie więzi jako podstawowy warunek integracji osób niepełnosprawnych i pełnosprawnych, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

Autor: Stefania Zimnal