Klasyfikacja budżetowa: Różnice pomiędzy wersjami
m (Dodanie MetaData Description) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Klasyfikacja]] [[budżet]]owa, zgodnie z przepisami [https://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20091571240&type=3 ustawy o finansach publicznych], stanowi [[system]] oznaczeń, które służą do opisywania [[dochód|dochodów]], wydatków oraz [[przychody|przychodów]] i rozchodów, występujących w poszczególnych jednostkach sektora finansów publicznych. | |||
"Praktyczną rolę klasyfikacji budżetowej można pokrótce scharakteryzować w ten sposób, że dzięki systemowi podziałek klasyfikacja budżetowa jest dogodnym instrumentem służącym opisywaniu środków publicznych stosowanym na [[potrzeby]] planowania i ewidencji finansowej (rachunkowości) oraz sprawozdań finansowych, ułatwia również badania statystyczne nad pozyskiwanymi środkami publicznymi i dysponowaniem nimi na [[cele]] publiczne". <ref> Lachiewicz. W (red.) (2015). "Zmiany w klasyfikacji budżetowej 2016", wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 1 </ref> | |||
"Praktyczną rolę klasyfikacji budżetowej można pokrótce scharakteryzować w ten sposób, że dzięki systemowi podziałek klasyfikacja budżetowa jest dogodnym instrumentem służącym opisywaniu środków publicznych stosowanym na [[potrzeby]] planowania i ewidencji finansowej (rachunkowości) oraz sprawozdań finansowych, ułatwia również badania statystyczne nad pozyskiwanymi środkami publicznymi i dysponowaniem nimi na [[cele]] publiczne. | |||
==TL;DR== | ==TL;DR== | ||
| Linia 23: | Linia 7: | ||
==Klasyfikacja budżetowa według tzw. podziałek== | ==Klasyfikacja budżetowa według tzw. podziałek== | ||
Ten podział opisuje [[dochody]]/ środki, które pochodzą z [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] oraz wydatki, które klasyfikuje się poprzez opisywanie za pomocą tzw. podziałek: | Ten podział opisuje [[dochody]]/ środki, które pochodzą z [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] oraz wydatki, które klasyfikuje się poprzez opisywanie za pomocą tzw. podziałek: | ||
* paragraf - określa rodzaj wydatku, przychodu lub dochodu oraz środków, które pochodzą z UE lub źródeł zagranicznych, | * paragraf - określa rodzaj wydatku, przychodu lub dochodu oraz środków, które pochodzą z UE lub źródeł zagranicznych, | ||
* dział i rozdział - charakteryzuje rodzaj działalności. | * dział i rozdział - charakteryzuje rodzaj działalności. | ||
'''Paragraf''' to rodzaj dochodu ze względu na źródło pochodzenie (np. par. 0310-[[podatek od nieruchomości]], par. 0830- wpływy z usług) lub rodzaj wydatku wyodrębnianego ze względu na charakter prawny i przeznaczenie (np. par. 4010-wynagrodzenia osobowe [[pracownik]]ów, par.2540-[[dotacja]] podmiotowa z [[budżet]]u dla niepublicznej jednostki systemu oświaty). | '''Paragraf''' to rodzaj dochodu ze względu na źródło pochodzenie (np. par. 0310-[[podatek od nieruchomości]], par. 0830 - wpływy z usług) lub rodzaj wydatku wyodrębnianego ze względu na charakter prawny i przeznaczenie (np. par. 4010-wynagrodzenia osobowe [[pracownik]]ów, par.2540-[[dotacja]] podmiotowa z [[budżet]]u dla niepublicznej jednostki systemu oświaty). | ||
'''Dział i rozdział''' (np. dział 801 oświata i wychowanie, rozdział 80104 przedszkola) - określa rodzaj działalności właściwej dla pozyskiwanego dochodu lub dokonywanego [[koszt a wydatek|wydatku]]. Obecnie stosowna klasyfikacja budżetowa w zakresie "działów" jest trzycyfrowa. Dwie pierwsze cyfry działu odpowiadają danej działalności i pochodzą od podziałek typu "klasa" z Polskiej Klasyfikacji Działalności. (stanowi to znaczną pomoc w porównywaniu dochodów i wydatków sektora finansów publicznych z finansami sektora prywatnego). Trzecia cyfra oznaczenia działu ma charakter porządkowy i umożliwia odróżnianie od siebie tych działów, które wg Polskiej Klasyfikacji Działalności, są obejmowane jedną i tą samą "klasą" (np. dział 750 - [[Administracja publiczna]]; dział 754 - Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa). Podziałki typu "rozdział" (które występują pod odpowiednimi działami) są pięciocyfrowe - trzy pierwsze cyfry pochodzą od działu, dwie ostatnie mają charakter porządkowy (np. rozdział 75022 - Rady gmin; rozdział 75023 - urzędy gmin). Podziałki typu paragrafy dochodów i wydatków są samodzielne i czterocyfrowe. Trzy pierwsze cyfry dotyczą właściwego wyodrębnienia źródła dochodu lub rodzaju wydatku (np. par.050...- [[podatek]] od czynności cywilnoprawnych, par.605....-[[wydatki inwestycyjne]] jednostek budżetowych, par.606...-wydatki na zakupy inwestycyjne jednostek budżetowych), natomiast czwarta cyfra jeśli nie jest "zerem", to określa powiązanie dochodu lub wydatku ze środkami pochodzącymi z funduszy zagranicznych. | |||
'''Dział i rozdział''' (np. dział 801 oświata i wychowanie, rozdział 80104 przedszkola) -określa rodzaj działalności właściwej dla pozyskiwanego dochodu lub dokonywanego [[koszt a wydatek|wydatku]]. Obecnie stosowna klasyfikacja budżetowa w zakresie "działów" jest trzycyfrowa. Dwie pierwsze cyfry działu odpowiadają danej działalności i pochodzą od podziałek typu "klasa" z Polskiej Klasyfikacji Działalności. (stanowi to znaczną pomoc w porównywaniu dochodów i wydatków sektora finansów publicznych z finansami sektora prywatnego). Trzecia cyfra oznaczenia działu ma charakter porządkowy i umożliwia odróżnianie od siebie tych działów, które wg Polskiej Klasyfikacji Działalności, są obejmowane jedną i tą samą "klasą" (np. dział 750 - [[Administracja publiczna]]; dział 754 - Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa). Podziałki typu "rozdział" (które występują pod odpowiednimi działami) są pięciocyfrowe - trzy pierwsze cyfry pochodzą od działu, dwie ostatnie mają charakter porządkowy (np. rozdział 75022 - Rady gmin; rozdział 75023 - urzędy gmin). Podziałki typu paragrafy dochodów i wydatków są samodzielne i czterocyfrowe. Trzy pierwsze cyfry dotyczą właściwego wyodrębnienia źródła dochodu lub rodzaju wydatku (np. par.050...- [[podatek]] od czynności cywilnoprawnych, par.605....-[[wydatki inwestycyjne]] jednostek budżetowych, par.606...-wydatki na zakupy inwestycyjne jednostek budżetowych), natomiast czwarta cyfra jeśli nie jest "zerem", to określa powiązanie dochodu lub wydatku ze środkami pochodzącymi z funduszy zagranicznych. | <google>n</google> | ||
==Funkcje klasyfikacji budżetowej== | ==Funkcje klasyfikacji budżetowej== | ||
Klasyfikacja budżetowa jest to usystematyzowany podział przychodów i rozchodów, jak i dochodów i wydatków dotyczący określonej grupy jednostek (sektora publicznego), który jest stosowany w ewidencji, planowaniu oraz w sprawozdawczości. | |||
Klasyfikacja budżetowa jest to usystematyzowany podział przychodów i rozchodów, jak i dochodów i wydatków dotyczący określonej grupy jednostek (sektora publicznego), który jest stosowany w ewidencji, planowaniu oraz w sprawozdawczości. | |||
Na tej podstawie wyróżniamy cztery podstawowe funkcje klasyfikacji budżetowej: | Na tej podstawie wyróżniamy cztery podstawowe funkcje klasyfikacji budżetowej: | ||
# funkcję prawną (planistyczną) | # funkcję prawną (planistyczną) | ||
| Linia 42: | Linia 26: | ||
# funkcję statyczną | # funkcję statyczną | ||
'''[[Funkcja]] prawna''' jest podstawowym elementem klasyfikacji budżetowej. Można ją nazywać również funkcją planistyczną. Umożliwia ona sformułowanie norm planowych. System planowania budżetowego składa się z planu wyjściowego (budżetu rocznego) oraz wywodzących się od niego rocznych planów (finansowych) dla wydatków i dochodów jednostek budżetowych. [[Planowanie]] budżetowe jest tworzone na dwóch zasadach: zasadzie budżetowania netto i zasadzie budżetowania [[brutto]]. | '''[[Funkcja]] prawna''' jest podstawowym elementem klasyfikacji budżetowej. Można ją nazywać również funkcją planistyczną. Umożliwia ona sformułowanie norm planowych. System planowania budżetowego składa się z planu wyjściowego (budżetu rocznego) oraz wywodzących się od niego rocznych planów (finansowych) dla wydatków i dochodów jednostek budżetowych. [[Planowanie]] budżetowe jest tworzone na dwóch zasadach: zasadzie budżetowania netto i zasadzie budżetowania [[brutto]]. | ||
'''Funkcja ewidencyjna''' jest to funkcja rachunkowa i księgowa czyli inaczej mówiąc [[ewidencja]] księgowa. Polega ona na rejestracji środków i zarządzaniu nimi, zgodnie z ustawą o rachunkowości. Klasyfikacja budżetowa stosowana jest przy dekretacji dowodów księgowych, jak również w księgowaniu operacji, które są związane z dyspozycją środkami lub określonym dochodem. | '''Funkcja ewidencyjna''' jest to funkcja rachunkowa i księgowa czyli inaczej mówiąc [[ewidencja]] księgowa. Polega ona na rejestracji środków i zarządzaniu nimi, zgodnie z ustawą o rachunkowości. Klasyfikacja budżetowa stosowana jest przy dekretacji dowodów księgowych, jak również w księgowaniu operacji, które są związane z dyspozycją środkami lub określonym dochodem. | ||
'''[[Funkcja informacyjna]]''' zwana jest również funkcją sprawozdawczą. Ta funkcja dotyczy różnych procesów finansowych, których źródłem jest ewidencja księgowa prowadzona w danej jednostce. Występujące aktualnie systemy sprawozdawczości to: sprawozdawczość budżetowa i sprawozdawczość dotycząca operacji finansowych. Funkcja informacyjna pozwala na określenie poziomu wykonania budżetu rocznego danej jednostki. | '''[[Funkcja informacyjna]]''' zwana jest również funkcją sprawozdawczą. Ta funkcja dotyczy różnych procesów finansowych, których źródłem jest ewidencja księgowa prowadzona w danej jednostce. Występujące aktualnie systemy sprawozdawczości to: sprawozdawczość budżetowa i sprawozdawczość dotycząca operacji finansowych. Funkcja informacyjna pozwala na określenie poziomu wykonania budżetu rocznego danej jednostki. | ||
'''Funkcja statyczna''' opiera się na danych z ewidencji księgowej, ale tylko tych jednostek, które stosują klasyfikacje budżetową. Na podstawie tych danych ustala mierniki i wielkości dla finansów państwa. Przykładem jest określenie produktu krajowego brutto (PKB) oraz państwowego długu publicznego. | '''Funkcja statyczna''' opiera się na danych z ewidencji księgowej, ale tylko tych jednostek, które stosują klasyfikacje budżetową. Na podstawie tych danych ustala mierniki i wielkości dla finansów państwa. Przykładem jest określenie produktu krajowego brutto (PKB) oraz państwowego długu publicznego. | ||
| Linia 52: | Linia 36: | ||
==Kryteria klasyfikacji budżetowej== | ==Kryteria klasyfikacji budżetowej== | ||
Występują trzy podstawowe kryteria klasyfikacji: | Występują trzy podstawowe kryteria klasyfikacji: | ||
*'''podmiotowe''' - Oznacza podział na dochody i wydatki budżetowe. Każda z tych części odpowiada bieżącemu podziałowi resortowemu administracji rządowej. Natomiast każda z jednostek resortowych jest dysponentem, który jest odpowiedzialny za wykonanie określonej części budżetu. | * '''podmiotowe''' - Oznacza podział na dochody i wydatki budżetowe. Każda z tych części odpowiada bieżącemu podziałowi resortowemu administracji rządowej. Natomiast każda z jednostek resortowych jest dysponentem, który jest odpowiedzialny za wykonanie określonej części budżetu. | ||
*'''przedmiotowo-funkcjonalne''' - Oznacza podział dochodów w zależności od źródła ich pochodzenia, natomiast podział wydatków według przeznaczenia tych środków. Wydatki i [[dochody budżetowe]] podzielone są na rozdziały i działy. | * '''przedmiotowo-funkcjonalne''' - Oznacza podział dochodów w zależności od źródła ich pochodzenia, natomiast podział wydatków według przeznaczenia tych środków. Wydatki i [[dochody budżetowe]] podzielone są na rozdziały i działy. | ||
*'''rodzajowe''' - Oznacza uzupełnienie przedmiotowo-funkcjonalnej klasyfikacji o pozycje i paragrafy, przy czym treść paragrafów charakteryzuje rodzaj wydatku i dochodu | * '''rodzajowe''' - Oznacza uzupełnienie przedmiotowo-funkcjonalnej klasyfikacji o pozycje i paragrafy, przy czym treść paragrafów charakteryzuje rodzaj wydatku i dochodu<ref> Gąsiorek K. (2015). "Klasyfikacja budżetowa 2016", wydawnictwo Infor, Warszawa, s. 7 </ref> | ||
==Zastosowanie== | ==Zastosowanie== | ||
W planowaniu podmiotów [[rynek finansowy|sektora finansów]] publicznych, dzięki klasyfikacji budżetowej, ustala się wielości dochodów czy limity wydatków na poszczególne dziedziny działalności - tj. na działy i właściwe dla każdego z nich rozdziały. Poprzez paragrafy, ustalane są prognozowane źródła dochodów lub limity dla możliwych do dokonywania wydatków. Każda kwota pieniężna opisana podziałkami klasyfikacyjnymi w uchwale budżetowej, w układzie wykonawczym budżetu oraz w rocznym planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych" jest obowiązującą normą planową wyrażoną w szczególny sposób. [[Normy]] te, z racji ich przeniesienia do rocznego planu finansowego jednostki budżetowej, przesądzają o zakresie kompetencji finansowej podmiotu wykonującego [[budżet]]. | W planowaniu podmiotów [[rynek finansowy|sektora finansów]] publicznych, dzięki klasyfikacji budżetowej, ustala się wielości dochodów czy limity wydatków na poszczególne dziedziny działalności - tj. na działy i właściwe dla każdego z nich rozdziały. Poprzez paragrafy, ustalane są prognozowane źródła dochodów lub limity dla możliwych do dokonywania wydatków. Każda kwota pieniężna opisana podziałkami klasyfikacyjnymi w uchwale budżetowej, w układzie wykonawczym budżetu oraz w rocznym planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych" jest obowiązującą normą planową wyrażoną w szczególny sposób. [[Normy]] te, z racji ich przeniesienia do rocznego planu finansowego jednostki budżetowej, przesądzają o zakresie kompetencji finansowej podmiotu wykonującego [[budżet]]. | ||
Dzięki klasyfikacji budżetowej w ewidencji finansowej, każdy pozyskany [[dochód]] lub wykonany [[wydatek]] (lub zaciągnięte [[zobowiązanie]]) zostają opisane właściwymi dla nich oznaczeniami: dział - rozdział - paragraf (dochodów lub wydatków). Sumowanie dochodów opisanych jednorodnymi podziałkami daje możliwość śledzenia stopnia wykonania planu finansowego. | Dzięki klasyfikacji budżetowej w ewidencji finansowej, każdy pozyskany [[dochód]] lub wykonany [[wydatek]] (lub zaciągnięte [[zobowiązanie]]) zostają opisane właściwymi dla nich oznaczeniami: dział - rozdział - paragraf (dochodów lub wydatków). Sumowanie dochodów opisanych jednorodnymi podziałkami daje możliwość śledzenia stopnia wykonania planu finansowego. | ||
Dzięki klasyfikacji budżetowej kwoty dochodów i wydatków opisane jednorodnymi podziałkami klasyfikacyjnymi od najwyższych do najniższych (tj. od działu do paragrafu) zostają zsumowane, co daje pełen obraz wykonania budżetu w danym okresie rozliczeniowo-sprawozdawczym. | Dzięki klasyfikacji budżetowej kwoty dochodów i wydatków opisane jednorodnymi podziałkami klasyfikacyjnymi od najwyższych do najniższych (tj. od działu do paragrafu) zostają zsumowane, co daje pełen obraz wykonania budżetu w danym okresie rozliczeniowo-sprawozdawczym. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Budżet]]}} — {{i5link|a=[[Rachunkowość finansowa]]}} — {{i5link|a=[[Rodzaje rachunkowości]]}} — {{i5link|a=[[Subwencja]]}} — {{i5link|a=[[Podatek rolny]]}} — {{i5link|a=[[Rachunkowość podatkowa]]}} — {{i5link|a=[[Księgowość]]}} — {{i5link|a=[[Układ wykonawczy budżetu]]}} — {{i5link|a=[[Jednostka sektora finansów publicznych]]}} }} | |||
==Przypisy== | |||
<references /> | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Adamowicz M., Łuniewska S. (2015) | <noautolinks> | ||
* Gąsiorek K. (2015) | * Adamowicz M., Łuniewska S. (2015), ''[http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/77-2015/FRFU-77-357.pdf Planowanie i budżetowanie jako narzędzie zarządzania finansami przedsiębiorstwa]'', Zeszyt naukowy Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 77 | ||
* Gołębiowski G. (red.) (2015) | * Gąsiorek K. (2015), ''Klasyfikacja budżetowa 2016'', wydawnictwo Infor, Warszawa | ||
* Lachiewicz W. (red.) (2015) | * Gołębiowski G. (red.) (2015), ''Leksykon Budżetowy'', Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa | ||
* Malinowska E., Misiąg W. | * Lachiewicz W. (red.) (2015), ''Zmiany w klasyfikacji budżetowej 2016'', C.H. Beck, Warszawa | ||
* Malinowska-Misiąg E., Misiąg W. | * Malinowska E., Misiąg W. (2002), ''Finanse publiczne w Polsce. Przewodnik'', ODDK, Gdańsk | ||
* Toborek-Mazur J. (2015) | * Malinowska-Misiąg E., Misiąg W. (2006), ''Finanse publiczne w Polsce'', Lexis Nexis, Warszawa | ||
* Toborek-Mazur J. (2015), ''[https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.cejsh-51dbc207-d8df-4b5c-abe0-50b8315987bf/c/11.pdf Budżet zadaniowy jako nowy plan finansowy systemu finansów publicznych]'', Studia Ekonomiczne, nr 252, s. 161-170 | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Katarzyna Szlachta, Aleksandra Komosa}} | {{a|Katarzyna Szlachta, Aleksandra Komosa}} | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria: Finanse publiczne]] | ||
[[en:Budgetary classification]] | [[en:Budgetary classification]] | ||
{{#metamaster:description|Klasyfikacja budżetowa - system oznaczeń dla finansów publicznych. Przydatna w planowaniu i ewidencji. Więcej na stronie.}} | {{#metamaster:description|Klasyfikacja budżetowa - system oznaczeń dla finansów publicznych. Przydatna w planowaniu i ewidencji. Więcej na stronie.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 23:20, 9 sty 2024
Klasyfikacja budżetowa, zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych, stanowi system oznaczeń, które służą do opisywania dochodów, wydatków oraz przychodów i rozchodów, występujących w poszczególnych jednostkach sektora finansów publicznych.
"Praktyczną rolę klasyfikacji budżetowej można pokrótce scharakteryzować w ten sposób, że dzięki systemowi podziałek klasyfikacja budżetowa jest dogodnym instrumentem służącym opisywaniu środków publicznych stosowanym na potrzeby planowania i ewidencji finansowej (rachunkowości) oraz sprawozdań finansowych, ułatwia również badania statystyczne nad pozyskiwanymi środkami publicznymi i dysponowaniem nimi na cele publiczne". [1]
TL;DR
Klasyfikacja budżetowa to system oznaczeń używanych do opisywania dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów w sektorze finansów publicznych. Ma ona wiele funkcji, takich jak planowanie, ewidencja, informowanie i statystyka. Klasyfikacja budżetowa opiera się na podziałach podmiotowym, przedmiotowo-funkcjonalnym i rodzajowym. Jest ona stosowana w celu ustalania wielkości dochodów i wydatków na poszczególne dziedziny działalności. Dzięki klasyfikacji budżetowej można śledzić wykonanie planu finansowego i uzyskać pełen obraz budżetu.
Klasyfikacja budżetowa według tzw. podziałek
Ten podział opisuje dochody/ środki, które pochodzą z Unii Europejskiej oraz wydatki, które klasyfikuje się poprzez opisywanie za pomocą tzw. podziałek:
- paragraf - określa rodzaj wydatku, przychodu lub dochodu oraz środków, które pochodzą z UE lub źródeł zagranicznych,
- dział i rozdział - charakteryzuje rodzaj działalności.
Paragraf to rodzaj dochodu ze względu na źródło pochodzenie (np. par. 0310-podatek od nieruchomości, par. 0830 - wpływy z usług) lub rodzaj wydatku wyodrębnianego ze względu na charakter prawny i przeznaczenie (np. par. 4010-wynagrodzenia osobowe pracowników, par.2540-dotacja podmiotowa z budżetu dla niepublicznej jednostki systemu oświaty).
Dział i rozdział (np. dział 801 oświata i wychowanie, rozdział 80104 przedszkola) - określa rodzaj działalności właściwej dla pozyskiwanego dochodu lub dokonywanego wydatku. Obecnie stosowna klasyfikacja budżetowa w zakresie "działów" jest trzycyfrowa. Dwie pierwsze cyfry działu odpowiadają danej działalności i pochodzą od podziałek typu "klasa" z Polskiej Klasyfikacji Działalności. (stanowi to znaczną pomoc w porównywaniu dochodów i wydatków sektora finansów publicznych z finansami sektora prywatnego). Trzecia cyfra oznaczenia działu ma charakter porządkowy i umożliwia odróżnianie od siebie tych działów, które wg Polskiej Klasyfikacji Działalności, są obejmowane jedną i tą samą "klasą" (np. dział 750 - Administracja publiczna; dział 754 - Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa). Podziałki typu "rozdział" (które występują pod odpowiednimi działami) są pięciocyfrowe - trzy pierwsze cyfry pochodzą od działu, dwie ostatnie mają charakter porządkowy (np. rozdział 75022 - Rady gmin; rozdział 75023 - urzędy gmin). Podziałki typu paragrafy dochodów i wydatków są samodzielne i czterocyfrowe. Trzy pierwsze cyfry dotyczą właściwego wyodrębnienia źródła dochodu lub rodzaju wydatku (np. par.050...- podatek od czynności cywilnoprawnych, par.605....-wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych, par.606...-wydatki na zakupy inwestycyjne jednostek budżetowych), natomiast czwarta cyfra jeśli nie jest "zerem", to określa powiązanie dochodu lub wydatku ze środkami pochodzącymi z funduszy zagranicznych.
Funkcje klasyfikacji budżetowej
Klasyfikacja budżetowa jest to usystematyzowany podział przychodów i rozchodów, jak i dochodów i wydatków dotyczący określonej grupy jednostek (sektora publicznego), który jest stosowany w ewidencji, planowaniu oraz w sprawozdawczości.
Na tej podstawie wyróżniamy cztery podstawowe funkcje klasyfikacji budżetowej:
- funkcję prawną (planistyczną)
- funkcję ewidencyjną (księgowo, rachunkową)
- funkcję informacyjną (sprawozdawczą)
- funkcję statyczną
Funkcja prawna jest podstawowym elementem klasyfikacji budżetowej. Można ją nazywać również funkcją planistyczną. Umożliwia ona sformułowanie norm planowych. System planowania budżetowego składa się z planu wyjściowego (budżetu rocznego) oraz wywodzących się od niego rocznych planów (finansowych) dla wydatków i dochodów jednostek budżetowych. Planowanie budżetowe jest tworzone na dwóch zasadach: zasadzie budżetowania netto i zasadzie budżetowania brutto.
Funkcja ewidencyjna jest to funkcja rachunkowa i księgowa czyli inaczej mówiąc ewidencja księgowa. Polega ona na rejestracji środków i zarządzaniu nimi, zgodnie z ustawą o rachunkowości. Klasyfikacja budżetowa stosowana jest przy dekretacji dowodów księgowych, jak również w księgowaniu operacji, które są związane z dyspozycją środkami lub określonym dochodem.
Funkcja informacyjna zwana jest również funkcją sprawozdawczą. Ta funkcja dotyczy różnych procesów finansowych, których źródłem jest ewidencja księgowa prowadzona w danej jednostce. Występujące aktualnie systemy sprawozdawczości to: sprawozdawczość budżetowa i sprawozdawczość dotycząca operacji finansowych. Funkcja informacyjna pozwala na określenie poziomu wykonania budżetu rocznego danej jednostki.
Funkcja statyczna opiera się na danych z ewidencji księgowej, ale tylko tych jednostek, które stosują klasyfikacje budżetową. Na podstawie tych danych ustala mierniki i wielkości dla finansów państwa. Przykładem jest określenie produktu krajowego brutto (PKB) oraz państwowego długu publicznego.
Kryteria klasyfikacji budżetowej
Występują trzy podstawowe kryteria klasyfikacji:
- podmiotowe - Oznacza podział na dochody i wydatki budżetowe. Każda z tych części odpowiada bieżącemu podziałowi resortowemu administracji rządowej. Natomiast każda z jednostek resortowych jest dysponentem, który jest odpowiedzialny za wykonanie określonej części budżetu.
- przedmiotowo-funkcjonalne - Oznacza podział dochodów w zależności od źródła ich pochodzenia, natomiast podział wydatków według przeznaczenia tych środków. Wydatki i dochody budżetowe podzielone są na rozdziały i działy.
- rodzajowe - Oznacza uzupełnienie przedmiotowo-funkcjonalnej klasyfikacji o pozycje i paragrafy, przy czym treść paragrafów charakteryzuje rodzaj wydatku i dochodu[2]
Zastosowanie
W planowaniu podmiotów sektora finansów publicznych, dzięki klasyfikacji budżetowej, ustala się wielości dochodów czy limity wydatków na poszczególne dziedziny działalności - tj. na działy i właściwe dla każdego z nich rozdziały. Poprzez paragrafy, ustalane są prognozowane źródła dochodów lub limity dla możliwych do dokonywania wydatków. Każda kwota pieniężna opisana podziałkami klasyfikacyjnymi w uchwale budżetowej, w układzie wykonawczym budżetu oraz w rocznym planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych" jest obowiązującą normą planową wyrażoną w szczególny sposób. Normy te, z racji ich przeniesienia do rocznego planu finansowego jednostki budżetowej, przesądzają o zakresie kompetencji finansowej podmiotu wykonującego budżet.
Dzięki klasyfikacji budżetowej w ewidencji finansowej, każdy pozyskany dochód lub wykonany wydatek (lub zaciągnięte zobowiązanie) zostają opisane właściwymi dla nich oznaczeniami: dział - rozdział - paragraf (dochodów lub wydatków). Sumowanie dochodów opisanych jednorodnymi podziałkami daje możliwość śledzenia stopnia wykonania planu finansowego.
Dzięki klasyfikacji budżetowej kwoty dochodów i wydatków opisane jednorodnymi podziałkami klasyfikacyjnymi od najwyższych do najniższych (tj. od działu do paragrafu) zostają zsumowane, co daje pełen obraz wykonania budżetu w danym okresie rozliczeniowo-sprawozdawczym.
| Klasyfikacja budżetowa — artykuły polecane |
| Budżet — Rachunkowość finansowa — Rodzaje rachunkowości — Subwencja — Podatek rolny — Rachunkowość podatkowa — Księgowość — Układ wykonawczy budżetu — Jednostka sektora finansów publicznych |
Przypisy
Bibliografia
- Adamowicz M., Łuniewska S. (2015), Planowanie i budżetowanie jako narzędzie zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Zeszyt naukowy Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 77
- Gąsiorek K. (2015), Klasyfikacja budżetowa 2016, wydawnictwo Infor, Warszawa
- Gołębiowski G. (red.) (2015), Leksykon Budżetowy, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa
- Lachiewicz W. (red.) (2015), Zmiany w klasyfikacji budżetowej 2016, C.H. Beck, Warszawa
- Malinowska E., Misiąg W. (2002), Finanse publiczne w Polsce. Przewodnik, ODDK, Gdańsk
- Malinowska-Misiąg E., Misiąg W. (2006), Finanse publiczne w Polsce, Lexis Nexis, Warszawa
- Toborek-Mazur J. (2015), Budżet zadaniowy jako nowy plan finansowy systemu finansów publicznych, Studia Ekonomiczne, nr 252, s. 161-170
Autor: Katarzyna Szlachta, Aleksandra Komosa
