Znak towarowy

Znak towarowy - to znak graficzny (wyraz, rysunek, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna), melodia lub sygnał dźwiękowy, który w jednoznaczny sposób pozwala odróżnić towar jednego przedsiębiorstwa od towaru tego samego rodzaju innych przedsiębiorstw. Dodatkowo znak towarowy może informować odbiorcę o jakości nabywanego produktu, bądź usługi, a także służy celom reklamowym.

Znaki towarowe umieszczane są na wyrobach przemysłowych, rzemieślniczych, na produktach naturalnych (woda, minerały, surowce). Znakiem towarowym można oznaczać również usługi (znak usługowy).

TL;DR

Znak towarowy to znak graficzny, melodia lub sygnał dźwiękowy, który odróżnia towary jednego przedsiębiorstwa od innych. Znaki towarowe są umieszczane na produktach i mogą informować o jakości i służyć celom reklamowym. Istnieją różne kategorie znaków towarowych, a ich zgłoszenie wymaga uzyskania prawa ochronnego. Znak towarowy może być używany przez kilku przedsiębiorców, a czas ochrony wynosi 10 lat. Znak towarowy jest zbywalny i podlega dziedziczeniu, a jego unieważnienie jest możliwe w przypadku niewypełnienia wymagań. Istotne jest, aby znaki towarowe różniły się od siebie, aby spełniać swoją funkcję odróżniającą.

Podstawowe kategorie znaków towarowych

"Kategorie prawne:

• znaki towarowe w znaczeniu ścisłym,
• znaki towarowe usługowe,
• znaki towarowe indywidualne,
• znaki towarowe kolektywne,
• znaki towarowe zarejestrowane,
• znaki towarowe używane,
• znaki towarowe powszechnie znane,
• znaki towarowe renomowane,
• znaki towarowe telle quelle,
• znaki towarowe międzynarodowe,
• znaki towarowe wspólnotowe". (W. Włodarczyk 2001, s. 26)

"Kategorie ekonomiczne:

• znaki towarowe defensywne,
• znaki towarowe zapasowe,
• znaki towarowe dodatkowe,
• znaki towarowe towarzyszące,
• znaki towarowe seryjne,
• znaki towarowe firmowe,
• znaki towarowe sortujące,
• znaki towarowe fabryczne,
• znaki towarowe handlowe". (W. Włodarczyk 2001, s. 31)

Warunki ogólne

Znaki towarowe nie mogą:

• naruszać praw osobistych lub majątkowych osób trzecich,
• być sprzeczne z prawem, porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami,
• wprowadzać klientów w błąd np. co do charakteru, jakości,
• być zgłoszone w złej wierze.

Warunki szczegółowe

Nie udziela się praw ochronnych na znaki zawierające m.in.:

• nazwę i symbole RP, herby miast, miejscowości, organizacji, sił porządkowych, reprodukcje orderów, odznak honorowych, wojskowych bądź na inne powszechnie używane odznaczenia i odznaki w szczególności administracji rządowej, samorządowej oraz społecznej,
• skróty bądź symbole obcych państw, organizacji międzynarodowych, oznaczenia, stemple kontrolne i gwarancyjne,
• urzędowo uznane oznaczenia przyjęte do stosowania w obrocie tj. znaki bezpieczeństwa, jakości,
• elementy będące symbolami o charakterze patriotycznym, religijnym lub kulturowym,
• formę lub właściwość towaru lub opakowania,
• elementy geograficzne prawdziwe w sensie dosłownym, co do terytorium lub miejsca, z którego towar pochodzi, a które mogłyby wprowadzić nabywców w błąd.

Aby mieć prawo wyłącznego użytkowania danego znaku towarowego w celach zarobkowych lub zawodowych na terenie Rzeczpospolitej Polskiej należy uzyskać prawo ochronne.

Zgłoszenie znaku towarowego

Zgłoszenie może dotyczyć tylko jednego znaku. Podczas zgłoszenia należy wskazać grupę towarów, które znak będzie określał. Zgłaszający znak towarów w urzędzie Patentowym może otrzymać dowód zgłoszenia znaku towarowego (dowód pierwszeństwa) w celu zastrzeżenia pierwszeństwa za granicą.

Istnieje możliwość użycia znaku towarowego przez kilku przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie. Do zgłoszenia wspólnego znaku towarowego dołączany jest regulamin znaku.

Wspólne znaki towarowe

To znaki, w stosunku do których prawo ochronne pozyskiwane jest przez reprezentującą przedsiębiorców organizację mającą osobowość prawną, przy czym wspólny znak towarowy może być użytkowany zarówno przez tę organizację, jak i zrzeszonych w niej przedsiębiorców (por. Art. 136 Prawa własności przemysłowej). Taka sytuacja jest typowa między innymi dla działalności stanowiących handlowe spółki kapitałowe holdingów, które skupiając inne spółki w ramach swojej struktury, same zainteresowane są prowadzeniem działalności gospodarczej, a zarazem używaniem w niej wspólnego znaku towarowego. Ustawodawca zezwala na przejście z formuły wspólnego znaku towarowego na formułę wspólnego prawa ochronnego w drodze umowy przenoszącej wspólny znak towarowy z rejestrującej go organizacji na zrzeszonych w niej przedsiębiorców, zatem uzyskują oni wspólne prawo ochronne do tego znaku (por. art. 162 ust. 3 Prawa własności przemysłowej).

Rozpatrywanie zgłoszeń

Zatwierdzenie znaku towarowego następuje po upływie 6 miesięcy od chwili złożenia zgłoszenia. Do czasu wydania decyzji zgłaszający może nanosić poprawki, które nie mogą dotyczyć grupy towarowej oraz zmienić istoty znaku. Decyzja o udzielaniu prawa ochronnego na znak towarowy wydawana jest przez Urząd Patentowy, po sprawdzeniu czy zostały spełnione warunki do uzyskania prawa. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia zgłoszonego znaku towarowego przyznawane jest prawo ochronne, które podlega wpisowi do rejestru znaków towarowych i wydawane świadectwo ochronne po uiszczeniu opłaty.

Prawo ochronne wydawane prze Urząd patentowy RP działa na terenie Polski. Jeżeli natomiast towar lub usługa jest eksportowany na rynki Unii Europejskiej należy zarejestrować wspólnotowy znak towarowy w OHIM (Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego).

Czas ochrony na znak towarowy wynosi 10 lat, jednak okres ten może być przedłużony na wniosek uprawnionego na dalsze 10-letnie okresy po uiszczeniu opłaty. Wniosek składa się nie wcześniej niż 1 rok przed wygaśnięciem prawa ochronnego.

Znak towarowy umieszczany jest na towarach objętych rejestracją, dokumentach związanych z wprowadzeniem towarów do obrotu lub świadczeniem usług. Prawo ochronne jest zbywalne i podlega dziedziczeniu. Przeniesienie znaku towarowego bez przeniesienia przedsiębiorstwa jest możliwe tylko wtedy, gdy nie ma możliwości wprowadzenia w błąd odbiorów co do jakości i pochodzenia towarów.

Uprawniony do używania znaku towarowego może udzielić upoważnienia innej osobie do jego używania, zawierając z nią umowę licencyjną. Na fakt korzystania z licencji wskazuje oznaczenie "lic". obok znaku towarowego.

Znaczenie symboli umieszczanych w pobliżu znaków towarowych

• TM - oznacza znak towarowy,
• SM - oznacza znak usługowy,
• ® - oznacza, że znak towarowy, przy którym widnieje dany symbol jest zarejestrowany,
• (C) - oznacza zastrzeżenie praw autorskich do znaku towarowego.

Używanie powyższych znaków nie jest obowiązkowe ale zalecane.

Unieważnienie prawa ochronnego

Prawo ochronne na znak może być unieważnione, jeżeli zostanie wykazane niespełnienie wymagań koniecznych do uzyskania tego prawa. Unieważnienie lub wygaśnięcie prawa ochronnego podlega wpisowi do rejestru znaków towarowych.

Kwestia podobieństwa znaków towarowych

Ze względu na to, iż znaki towarowe służą przede wszystkim do odróżniania w obrocie towarów produkowanych przez poszczególne przedsiębiorstwa, istotne jest, żeby znaki te w wystarczający sposób się od siebie odróżniały. W przeciwnym razie, a konkretnie w sytuacji zbyt wielkiego podobieństwa znaków, decydująca o ich istocie funkcja odróżniająca nie mogłaby być siłą rzeczy spełniona. Z owej uwagi wynika ogólny wniosek, iż przedsiębiorca, podejmując decyzję o używaniu znaku towarowego, powinien zatroszczyć się o to, żeby znak ten różnił się od pozostałych znaków, a szczególnie znaków, którymi inni przedsiębiorcy posługują się w celu sygnowania takich samych lub podobnych rodzajowo towarów.

Znak towarowy — artykuły polecane

Wzór przemysłowy — Prawo własności przemysłowej — Prawo własności intelektualnej — Pozew zbiorowy — Norma prawna — Niezgodność towaru z umową — Karta praw podstawowych — Sąd polubowny — Zawartość kontraktu

Bibliografia

• Gierańczyk W. (2010), Rola własności intelektualnej w budowaniu innowacyjności krajów Unii Europejskiej, Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Golat R., Waliszko E. (2006), Znaki towarowe, Branta, Bydgoszcz-Warszawa
• Kruczalak K. (2002), Prawo handlowe dla ekonomistów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Madej I. (2005), Struktura skojarzeniowa znaku towarowego w marketingowej strategii jego rozszerzania, Roczniki psychologiczne
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej. Dz.U. 2001 nr 49 poz. 508
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej. Dz.U. 2001 nr 49 poz. 508
• Włodarczyk W. (2001), Zdolność odróżniająca znaku towarowego, Verba, Lublin

Autor: Małgorzata Krzemińska, Marcin Błądek