Prezes Rady Ministrów

Jest to jednoosobowy, centralny organ administracji rządowej. Jest on usytuowany we władzy wykonawczej. Jest on przewodniczącym organu kolegialnego - Rady Ministrów (RM). Posiada on własne zadania oraz kompetencje.

TL;DR

Prezes Rady Ministrów jest jednoosobowym organem administracji rządowej. Ma wiele kompetencji, w tym reprezentowanie Rady Ministrów, kierowanie jej pracami, wydawanie rozporządzeń, koordynowanie pracy członków Rady, nadzorowanie samorządu terytorialnego i służby cywilnej. Prezes jest desygnowany przez Prezydenta, a dymisję może złożyć w przypadku braku wotum zaufania, wotum nieufności, rezygnacji lub po wyborach. Prezes i ministrowie ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu, a Kancelaria Prezesa Rady Ministrów jest odpowiedzialna za obsługę administracyjną Rady i Prezesa. Prezesi Rady Ministrów od 1989 roku to m.in. Tadeusz Mazowiecki, Donald Tusk i Beata Szydło. Prezesowi podlega wiele organów, a wydaje akty prawne, takie jak ustawy i rozporządzenia.

Kompetencje Prezesa Rady Ministrów

wynikające z Konstytucji:

• reprezentuje RM,
• kieruje pracami RM,
• wydaje rozporządzenia,
• zapewnia wykonanie polityki RM i określa sposoby jej wykonania,
• koordynuje i kontroluje prace członków RM,
• sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym (w granicach określonych przez konstytucję i ustawy),
• jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej,
• jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.

wynikające z ustaw:

• powołuje i odwołuje sekretarzy i podsekretarzy stanu,
• powołuje i odwołuje kierowników i ich zastępców niektórych urzędów centralnych,
• powołuje i odwołuje wojewodów, kieruje ich działalnością i sprawuje nad nią nadzór,
• sprawowanie nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego,
• wzmocniona pozycja w stosunku do ministrów i pozostałych członków rządu, m.in. rozstrzyga spory kompetencyjne między ministrami.

Uprawnienia jako naczelnego organu administracji rządowej

Art. 148. Konstytucji RP, Prezes Rady Ministrów:

1. "reprezentuje Radę Ministrów,
2. kieruje pracami Rady Ministrów,
3. wydaje rozporządzenia,
4. zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania,
5. koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,
6. sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,
7. jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej".

Desygnacja Prezesa Rady Ministrów

Według art. 154 Konstytucji to Prezydent Rzeczpospolitej Polski desygnuje Prezesa Rady Ministrów. Dopiero potem, po wybraniu Prezesa, proponuje on skład nowej Rady Ministrów. Prezes oraz pozostali członkowie Rady Ministrów, są powoływani przez Prezydenta, w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub podjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów. Następnie, Prezes przedstawia w ciągu 14 dni od dnia powołania, program działania Rady Ministrów wraz z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania.

Odpowiedzialność Prezesa Rady Ministrów

Prezes Rady Ministrów oraz pozostali ministrowie ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji lub innych ustaw, a także za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem. Uchwała o postawieniu Prezesa Rady Ministrów przed Trybunałem Stanu podejmowana jest przez Sejm na wniosek Prezydenta lub co najmniej 115 posłów, większością 3/5 głosów ustawowej liczby posłów.

Dymisja Prezesa Rady Ministrów

Dymisja Prezesa oraz Rady Ministrów ma miejsce w czterech sytuacjach. Zgodnie art. 162 § 1 i 2 Konstytucji:

1. "Prezes Rady Ministrów składa dymisję Rady Ministrów na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu.
2. Prezes Rady Ministrów składa dymisję Rady Ministrów również w razie:

• nieuchwalenia przez Sejm wotum zaufania dla Rady Ministrów,
• wyrażenia Radzie Ministrów wotum nieufności,
• rezygnacji Prezesa Rady Ministrów".

Kancelaria Prezesa RM

Kancelaria jest urzędem obsługującym merytorycznie, prawnie, organizacyjnie, technicznie, i kancelaryjno-biurowo Radę, Prezesa, wiceprezesów, stałe komitety RM oraz Kolegium ds. Służb Specjalnych i inne jeśli wynika to z przepisów.

• Koordynuje współdziałania Rady z Sejmem, Senatem, Prezydentem i innymi organami,
• Kontroluje realizację zadań wskazanych przez Prezesa i Radę oraz przedstawia wnioski z tej kontroli,
• Zajmuje się obsługa prasową i informacyjną,
• Wydaje Dziennik Ustaw RP i Dziennik Urzędowy RP "Monitor Polski".

Na czele szef wybierany przez premiera. Kancelaria działa zgodnie z poleceniami i zarządzeniami premiera. W jej skład wchodzi 20 komórek organizacyjnych.

Prezesi Rady Ministrów od 12.09.1989

• Tadeusz Mazowiecki, 12.09.1989-12.01.1991
• Jan Krzysztof Bielecki, 12.01.1991-23.12.1991
• Jan Olszewski, 23.12.1991-10.07.1992
• Hanna Suchocka, 11.07.1992-26.10.1993
• Waldemar Pawlak, 26.10.1993-6.03.1995
• Józef Oleksy, 7.03.1995-7.02.1996
• Włodzimierz Cimoszewicz, 7.02.1996-31.10.1997
• Jerzy Buzek, 31.10.1997-19.10.2001
• Leszek Miller, 19.10.2001-02.05.2004
• Marek Belka, 02.05.2004-31.10.2005
• Kazimierz Marcinkiewicz, 31.10.2005-14.07.2006
• Jarosław Kaczyński, 14.07.2006-16.11.2007
• Donald Tusk, 9.11.2007-22.09.2014
• Ewa Kopacz, 22.09.2014-16.11.2015
• Beata Szydło, 16.11.2015 - obecnie

Organy podległe Prezesowi Rady Ministrów

• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Agencja Wywiadu
• Centralna Komisja do spraw Stopni i Tytułów
• Centralne Biuro Antykorupcyjne
• Centrum Badania Opinii Społecznej
• Główny Urząd Statystyczny
• Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego
• Komisja Nadzoru Finansowego
• Krajowa Szkoła Administracji Publicznej
• Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia
• Polska Agencja Kosmiczna
• Polska Akademia Nauk
• Polski Komitet Normalizacyjny
• Rada do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii
• Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
• Rządowe Centrum Legislacji
• Rzecznik Finansowy
• Rzecznik Praw Pacjenta
• Szef Służby Cywilnej
• Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
• Urząd Regulacji Energetyki.

Akty prawne wydawane przez Prezesa Rady Ministrów

Nazwa dziennika	Kto wydaje	Co jest publikowane
Dziennik Ustaw	Prezes RM przy pomocy Rządowego Centrum Legislacji;	Konstytucja, ustawy, rozporządzenia Prezydenta z mocą ustawy, rozporządzenia wykonawcze do ustaw, teksty jednolite wyżej wskazanych aktów, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw, uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra, akty prawne dotyczące: stanu wojny i zawarcia pokoju, referendum ogólnokrajowego, w tym referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji, skrócenia kadencji Sejmu, wyborów do Sejmu i Senatu, wyborów Prezydenta, powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony RP, stanu wojennego, stanu wyjątkowego, stanu klęski żywiołowej, ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu i Senatu, wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz ważności referendum ogólnokrajowego, w tym referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji,
Dziennik Urzędowy "Monitor Polski"	Prezes RM przy pomocy Kancelarii Prezesa RM;	zarządzenia Prezydenta RP wydane na podstawie ustawy, uchwały RM i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, wydane na podstawie ustawy, teksty jednolite wyżej wskazanych aktów, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Monitorze Polskim lub aktów normatywnych, które nie były ogłoszone, niektóre uchwały Zgromadzenia Narodowego, niektóre uchwały Sejmu, niektóre uchwały Senatu, niektóre akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące: postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta, postanowienia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa ogłasza się uchwały Sejmu i Senatu oraz Zgromadzenia Narodowego, wyroki Trybunału Stanu, postanowienia Marszałka Sejmu, jeżeli ich ogłoszenie w Monitorze Polskim jest przewidziane w tych uchwałach lub postanowieniach albo jeżeli odrębne ustawy tak stanowią. ,
Dziennik Urzędowy "Monitor Polski B"	Prezes RM przy pomocy Kancelarii Prezesa RM;	sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości, ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie wymagają ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, inne akty prawne, a także informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.

Prezes Rady Ministrów — artykuły polecane

Monitor Polski — Najwyższa Izba Kontroli — Administracja rządowa — Rząd — Władza wykonawcza — Prezes Narodowego Banku Polskiego — Wojewoda — Dziennik urzędowy — Europejski Trybunał Sprawiedliwości

Bibliografia

• Chmaj M. (2012), Administracja rządowa w Polsce, Difin, Warszawa
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483
• Szmulik B. (red.) (2012), Administracja publiczna, C.H. Beck, Warszawa
• Ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów Dz.U. 1996 nr 106 poz. 492
• Zieliński E. (2013), Administracja Rządowa i Samorządowa w Polsce, Wyższa Szkoła Administracyjno-Społeczna, Warszawa

Autor: Agnieszka Bąk, Małgorzata Nowak