Produkt krajowy netto: Różnice pomiędzy wersjami
(LinkTitles.) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''[[Produkt]] Krajowy Netto''' (PKN, ang. Net Domestic Product, NDP) jest to Produkt Krajowy [[Brutto]] ([[PKB]]) pomniejszony o [[amortyzacja|amortyzację]] [[środek trwały|środków trwałych]]. | '''[[Produkt]] Krajowy Netto''' (PKN, ang. Net Domestic Product, NDP) jest to Produkt Krajowy [[Brutto]] ([[PKB]]) pomniejszony o [[amortyzacja|amortyzację]] [[środek trwały|środków trwałych]]. | ||
Linia 23: | Linia 6: | ||
Upraszczając, można powiedzieć, że Produkt Krajowy Netto dla danego roku, to wielkość tego, co w danym roku zostało wytworzone, pomniejszone o równowartość zużycia środków trwałych, czyli ich amortyzację. | Upraszczając, można powiedzieć, że Produkt Krajowy Netto dla danego roku, to wielkość tego, co w danym roku zostało wytworzone, pomniejszone o równowartość zużycia środków trwałych, czyli ich amortyzację. | ||
Amortyzacja odzwierciedla tempo zmniejszania się wartości istniejącego kapitału, które wynika z jego fizycznego lub ekonomicznego zużywania się w czasie. | Amortyzacja odzwierciedla tempo zmniejszania się wartości istniejącego kapitału, które wynika z jego fizycznego lub ekonomicznego zużywania się w czasie. | ||
==TL;DR== | |||
Produkt Krajowy Netto (PKN) to Produkt Krajowy Brutto (PKB) pomniejszony o amortyzację środków trwałych. PKN uwzględnia inwestycje netto i pomija dobra wytworzone w celu skompensowania deprecjacji środków trwałych. Obliczanie PKN jest trudne ze względu na subiektywne oceny amortyzacji. Zaleca się korzystanie z bardziej obiektywnego wskaźnika - PKB. PKB można podzielić na PKB realny (z uwzględnieniem inflacji) i PKB nominalny (bez uwzględnienia inflacji). PKB jest ogłaszane w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski". | |||
==Obliczanie Produktu Krajowego Netto== | ==Obliczanie Produktu Krajowego Netto== | ||
Produkt Krajowy Netto= [[Konsumpcja]] + Inwestycje Brutto + Wydatki rządowe na dobra i [[usługi]] (bez płatności transferowych) - [[Podatki pośrednie]] - [[Amortyzacja środków trwałych]] | Produkt Krajowy Netto= [[Konsumpcja]] + Inwestycje Brutto + Wydatki rządowe na dobra i [[usługi]] (bez płatności transferowych) - [[Podatki pośrednie]] - [[Amortyzacja środków trwałych]] | ||
(''[[Ustawa]] o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto art'' art. 2, art. 3, art. 5) | (''[[Ustawa]] o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto art'' art. 2, art. 3, art. 5) | ||
<google>n</google> | |||
==Miejsce inwestycji w obliczaniu PKN== | ==Miejsce inwestycji w obliczaniu PKN== | ||
Linia 40: | Linia 26: | ||
Inwestycje netto są uwzględniane przy obliczaniu PKN. Jednocześnie PKN pomija dobra wytworzone w celu skompensowania deprecjacji środków trwałych. | Inwestycje netto są uwzględniane przy obliczaniu PKN. Jednocześnie PKN pomija dobra wytworzone w celu skompensowania deprecjacji środków trwałych. | ||
PKN jest rzadziej stosowanym wskaźnikiem wartości produkcji, a dzieje się tak dlatego, że jest on wskaźnikiem wrażliwym na subiektywne oceny. Tak naprawdę nie wiadomo jak oszacować amortyzację. Najprostszym sposobem jest zsumowanie amortyzacji zapisanej na rachunkach wszystkich krajowych przedsiębiorstw, w okresie dla którego oblicza się PKN. Jednakże wielkość tej amortyzacji jest ustalana w znacznej mierze, w zależności od potrzeb fiskalnych danego przedsiębiorstwa i może odbiegać od realnych wartości zużytych środków trwałych. Mechanizm prowadzący do tego zniekształcenia można zobrazować na przykładzie. | PKN jest rzadziej stosowanym wskaźnikiem wartości produkcji, a dzieje się tak dlatego, że jest on wskaźnikiem wrażliwym na subiektywne oceny. Tak naprawdę nie wiadomo jak oszacować amortyzację. Najprostszym sposobem jest zsumowanie amortyzacji zapisanej na rachunkach wszystkich krajowych przedsiębiorstw, w okresie dla którego oblicza się PKN. Jednakże wielkość tej amortyzacji jest ustalana w znacznej mierze, w zależności od potrzeb fiskalnych danego przedsiębiorstwa i może odbiegać od realnych wartości zużytych środków trwałych. Mechanizm prowadzący do tego zniekształcenia można zobrazować na przykładzie. | ||
Państwo, które kieruje się chęcią wspierania inwestycji, może wydać w danym roku zezwolenie na 30- procentową stawkę amortyzacji wobec środków trwałych w roku ich pozyskania, w sytuacji, kiedy rok wcześniej stawka tak sięgała 20 procent. Ponieważ zwiększenie się amortyzacji powoduje spadek [[zysk]]u, a w konsekwencji również podatku od zysku, większość przedsiębiorstw skorzysta z takiej możliwości. Deklarowana wartość odpisów amortyzacyjnych znacznie wzrośnie, podczas gdy faktyczne zużycie środków trwałych pozostanie na tym samym poziomie. Wielkość amortyzacji, która zaistnieje w bilansach przedsiębiorstw, nie będzie na ogół odzwierciedlała faktycznego zużycia. | Państwo, które kieruje się chęcią wspierania inwestycji, może wydać w danym roku zezwolenie na 30 - procentową stawkę amortyzacji wobec środków trwałych w roku ich pozyskania, w sytuacji, kiedy rok wcześniej stawka tak sięgała 20 procent. Ponieważ zwiększenie się amortyzacji powoduje spadek [[zysk]]u, a w konsekwencji również podatku od zysku, większość przedsiębiorstw skorzysta z takiej możliwości. Deklarowana wartość odpisów amortyzacyjnych znacznie wzrośnie, podczas gdy faktyczne zużycie środków trwałych pozostanie na tym samym poziomie. Wielkość amortyzacji, która zaistnieje w bilansach przedsiębiorstw, nie będzie na ogół odzwierciedlała faktycznego zużycia. | ||
Stąd też liczni ekonomiści opowiadają się za tym, aby wykorzystywać bardziej obiektywny [[wskaźnik]], jakim jest [[Produkt krajowy brutto|PKB]]. | Stąd też liczni ekonomiści opowiadają się za tym, aby wykorzystywać bardziej obiektywny [[wskaźnik]], jakim jest [[Produkt krajowy brutto|PKB]]. | ||
Linia 48: | Linia 34: | ||
==Realny i nominalny PKB== | ==Realny i nominalny PKB== | ||
Omawiając temat Produktu Krajowego Netto nie można nie wspomnieć o kluczowym jego składniku, czyli Produkcie Krajowym Brutto. | Omawiając temat Produktu Krajowego Netto nie można nie wspomnieć o kluczowym jego składniku, czyli Produkcie Krajowym Brutto. | ||
PKB rozdzielić można na dwa mierniki - PKB realny oraz PKB nominalny. | PKB rozdzielić można na dwa mierniki - PKB realny oraz PKB nominalny. | ||
PKB nominalny oblicza się według bieżącej wartości pieniądza, a PKB realny według realnej wartości pieniądza, tak więc oczyszczonej z wpływu inflacji. Przeliczenie polega na podzieleniu Produktu Krajowego Brutto nominalnego przez [[indeks]] cen. | PKB nominalny oblicza się według bieżącej wartości pieniądza, a PKB realny według realnej wartości pieniądza, tak więc oczyszczonej z wpływu inflacji. Przeliczenie polega na podzieleniu Produktu Krajowego Brutto nominalnego przez [[indeks]] cen. | ||
W zestawieniach statystycznych PKB realny przedstawia się najczęściej w cenach stałych z wybranego roku bazowego. | W zestawieniach statystycznych PKB realny przedstawia się najczęściej w cenach stałych z wybranego roku bazowego. | ||
Do porównywania międzynarodowych PKB przelicza się go według bieżącego kursu wymiany, zazwyczaj na dolary amerykańskie. | Do porównywania międzynarodowych PKB przelicza się go według bieżącego kursu wymiany, zazwyczaj na dolary amerykańskie. | ||
(N.Mankiw, M. Taylor 2016 | (N.Mankiw, M. Taylor 2016 s. 40,41,42) | ||
==Dodatkowe informacje== | ==Dodatkowe informacje== | ||
* Miejsce i forma ogłaszania PKB to Dziennik Urzędowy RP ''[[Monitor Polski]]'' w obwieszczeniu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do 15 maja każdego roku (za rok poprzedni) | * Miejsce i forma ogłaszania PKB to Dziennik Urzędowy RP ''[[Monitor Polski]]'' w obwieszczeniu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do 15 maja każdego roku (za rok poprzedni) | ||
* Prezes Głównego Urzędu Statystycznego oblicza też średnią wartość PKB na jednego mieszkańca za okres ostatnich trzech lat i ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym RP ''Monitor Polski'' w terminie do dnia 31 października drugiego roku po roku kończącym okres ostatnich trzech lat. | * Prezes Głównego Urzędu Statystycznego oblicza też średnią wartość PKB na jednego mieszkańca za okres ostatnich trzech lat i ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym RP ''Monitor Polski'' w terminie do dnia 31 października drugiego roku po roku kończącym okres ostatnich trzech lat. | ||
(''Ustawa o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto'' art. 5, art. 6) | (''Ustawa o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto'' art. 5, art. 6) | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Produkt Narodowy Brutto]]}} — {{i5link|a=[[Produkt krajowy brutto]]}} — {{i5link|a=[[Wydatki inwestycyjne]]}} — {{i5link|a=[[Deflator PNB]]}} — {{i5link|a=[[Siła nabywcza]]}} — {{i5link|a=[[Dochód narodowy]]}} — {{i5link|a=[[Wartość pieniądza w czasie]]}} — {{i5link|a=[[Cykl konwersji gotówki]]}} — {{i5link|a=[[Okres zwrotu]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Bremond J., Couet J., Salort M. (2005) ''Kompendium | <noautolinks> | ||
* Lewiński J., Machaj M. (2013) ''PKB, a aktywność ekonomiczna oraz | * Bremond J., Couet J., Salort M. (2005), ''Kompendium wiedzy o ekonomi'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Mankiw N., Taylor M. (2016) '' | * Lewiński J., Machaj M. (2013), ''PKB, a aktywność ekonomiczna oraz wzrost gospodarczy'', Uniwersytet Ekonomiczne we Wrocławiu | ||
* Milewski R., Kwiatkowski E.( | * Mankiw N., Taylor M. (2016), ''Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Trzpioła K. (2017) ''Amortyzacja 2017 Wyjaśnienia praktyczne'' Oficyna Prawa Polskiego | * Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), ''Podstawy ekonomii'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* ''[ | * Trzpioła K. (2017), ''Amortyzacja 2017 Wyjaśnienia praktyczne'', Oficyna Prawa Polskiego | ||
* ''Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20001141188 Dz.U. 2000 nr 114 poz. 1188] | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Dorota Czyżewska, Joanna Dąbrowska}} | {{a|Dorota Czyżewska, Joanna Dąbrowska}} | ||
[[Kategoria:Wskaźniki makroekonomiczne]] | [[Kategoria:Wskaźniki makroekonomiczne]] | ||
{{msg:law}} | {{msg:law}} | ||
{{#metamaster:description|Produkt Krajowy Netto to PKB pomniejszone o amortyzację środków trwałych. PKN odzwierciedla wartość wytworzonych dóbr pomniejszoną o zużycie kapitału.}} |
Aktualna wersja na dzień 17:08, 19 gru 2023
Produkt Krajowy Netto (PKN, ang. Net Domestic Product, NDP) jest to Produkt Krajowy Brutto (PKB) pomniejszony o amortyzację środków trwałych.
PKN = PKB - amortyzacja
Przy obliczaniu PKB nie bierze się pod uwagę, faktu zużywania się wyposażenia kapitałowego wykorzystywanego w procesie produkcji (tj. maszyn, urządzeń produkcyjnych). Pomimo tego, że proces ten jest stopniowy i dosyć powolny (wynika to z faktu, że niektóre maszyny działają przez kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat), każdego roku pewna część zasobu kapitału ulega zużyciu. Ekonomicznym odzwierciedleniem tego procesu jest amortyzacja. Ujawnia ona wartość zużycia się zasobu kapitałowego w danym okresie.
Upraszczając, można powiedzieć, że Produkt Krajowy Netto dla danego roku, to wielkość tego, co w danym roku zostało wytworzone, pomniejszone o równowartość zużycia środków trwałych, czyli ich amortyzację. Amortyzacja odzwierciedla tempo zmniejszania się wartości istniejącego kapitału, które wynika z jego fizycznego lub ekonomicznego zużywania się w czasie.
TL;DR
Produkt Krajowy Netto (PKN) to Produkt Krajowy Brutto (PKB) pomniejszony o amortyzację środków trwałych. PKN uwzględnia inwestycje netto i pomija dobra wytworzone w celu skompensowania deprecjacji środków trwałych. Obliczanie PKN jest trudne ze względu na subiektywne oceny amortyzacji. Zaleca się korzystanie z bardziej obiektywnego wskaźnika - PKB. PKB można podzielić na PKB realny (z uwzględnieniem inflacji) i PKB nominalny (bez uwzględnienia inflacji). PKB jest ogłaszane w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski".
Obliczanie Produktu Krajowego Netto
Produkt Krajowy Netto= Konsumpcja + Inwestycje Brutto + Wydatki rządowe na dobra i usługi (bez płatności transferowych) - Podatki pośrednie - Amortyzacja środków trwałych
(Ustawa o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto art art. 2, art. 3, art. 5)
Miejsce inwestycji w obliczaniu PKN
Zużywanie się zasobu kapitału fizycznego oznacza, żę część dóbr wytwarzanych w gospodarce (tj. dóbr inwestycyjnych) należy przeznaczyć na odtworzenie zużytego kapitału. Czyli, część skumulowanych inwestycji (tzw. inwestycji brutto) musi być przeznaczona na odnowienie zużytego kapitału w wielkości odpowiadającej amortyzacji. Tą część inwestycji, która zostanie można wykorzystać dalej na powiększenie istniejącego już kapitału. A zatem:
Inwestycje netto = Inwestycje brutto - amortyzacja
Inwestycje netto są uwzględniane przy obliczaniu PKN. Jednocześnie PKN pomija dobra wytworzone w celu skompensowania deprecjacji środków trwałych.
PKN jest rzadziej stosowanym wskaźnikiem wartości produkcji, a dzieje się tak dlatego, że jest on wskaźnikiem wrażliwym na subiektywne oceny. Tak naprawdę nie wiadomo jak oszacować amortyzację. Najprostszym sposobem jest zsumowanie amortyzacji zapisanej na rachunkach wszystkich krajowych przedsiębiorstw, w okresie dla którego oblicza się PKN. Jednakże wielkość tej amortyzacji jest ustalana w znacznej mierze, w zależności od potrzeb fiskalnych danego przedsiębiorstwa i może odbiegać od realnych wartości zużytych środków trwałych. Mechanizm prowadzący do tego zniekształcenia można zobrazować na przykładzie.
Państwo, które kieruje się chęcią wspierania inwestycji, może wydać w danym roku zezwolenie na 30 - procentową stawkę amortyzacji wobec środków trwałych w roku ich pozyskania, w sytuacji, kiedy rok wcześniej stawka tak sięgała 20 procent. Ponieważ zwiększenie się amortyzacji powoduje spadek zysku, a w konsekwencji również podatku od zysku, większość przedsiębiorstw skorzysta z takiej możliwości. Deklarowana wartość odpisów amortyzacyjnych znacznie wzrośnie, podczas gdy faktyczne zużycie środków trwałych pozostanie na tym samym poziomie. Wielkość amortyzacji, która zaistnieje w bilansach przedsiębiorstw, nie będzie na ogół odzwierciedlała faktycznego zużycia.
Stąd też liczni ekonomiści opowiadają się za tym, aby wykorzystywać bardziej obiektywny wskaźnik, jakim jest PKB.
Realny i nominalny PKB
Omawiając temat Produktu Krajowego Netto nie można nie wspomnieć o kluczowym jego składniku, czyli Produkcie Krajowym Brutto. PKB rozdzielić można na dwa mierniki - PKB realny oraz PKB nominalny. PKB nominalny oblicza się według bieżącej wartości pieniądza, a PKB realny według realnej wartości pieniądza, tak więc oczyszczonej z wpływu inflacji. Przeliczenie polega na podzieleniu Produktu Krajowego Brutto nominalnego przez indeks cen. W zestawieniach statystycznych PKB realny przedstawia się najczęściej w cenach stałych z wybranego roku bazowego.
Do porównywania międzynarodowych PKB przelicza się go według bieżącego kursu wymiany, zazwyczaj na dolary amerykańskie.
(N.Mankiw, M. Taylor 2016 s. 40,41,42)
Dodatkowe informacje
- Miejsce i forma ogłaszania PKB to Dziennik Urzędowy RP Monitor Polski w obwieszczeniu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do 15 maja każdego roku (za rok poprzedni)
- Prezes Głównego Urzędu Statystycznego oblicza też średnią wartość PKB na jednego mieszkańca za okres ostatnich trzech lat i ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym RP Monitor Polski w terminie do dnia 31 października drugiego roku po roku kończącym okres ostatnich trzech lat.
(Ustawa o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto art. 5, art. 6)
Produkt krajowy netto — artykuły polecane |
Produkt Narodowy Brutto — Produkt krajowy brutto — Wydatki inwestycyjne — Deflator PNB — Siła nabywcza — Dochód narodowy — Wartość pieniądza w czasie — Cykl konwersji gotówki — Okres zwrotu |
Bibliografia
- Bremond J., Couet J., Salort M. (2005), Kompendium wiedzy o ekonomi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Lewiński J., Machaj M. (2013), PKB, a aktywność ekonomiczna oraz wzrost gospodarczy, Uniwersytet Ekonomiczne we Wrocławiu
- Mankiw N., Taylor M. (2016), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Trzpioła K. (2017), Amortyzacja 2017 Wyjaśnienia praktyczne, Oficyna Prawa Polskiego
- Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto. Dz.U. 2000 nr 114 poz. 1188
Autor: Dorota Czyżewska, Joanna Dąbrowska
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |