Autoprezentacja

Autoprezentacja (z ang. self-presentation) jest to sposób komunikacji w jaki człowiek prezentuje swoje zachowania, wypowiedzi oraz sygnały niewerbalne. Nie jest to czynność tożsama ze szczegółowym opisem danej osoby. Nadawca przekazu ukierunkowuje odbiorcę oraz zawiera w nim takie informacje jakie chce, by odbiorca o nim wiedział. Sprawia to wrażenie kontroli nad tym jak człowiek jest postrzegany przez odbiorców jego przekazu. Dzięki temu nadawca może skupiać się na swoich zaletach oraz mocnych stronach.

Autoprezentacja często jest utożsamiana z manipulacją, fałszywym prezentowaniem swojej osoby lub kreowaniem fałszywego wizerunku. Często jest to nieświadome zachowanie wywołane poczuciem bycia w centrum uwagi.

TL;DR

Autoprezentacja to sposób, w jaki ludzie prezentują się innym, mając kontrolę nad tym, jak są postrzegani. Może być kojarzona z manipulacją, ale może też pomagać w podkreślaniu swoich zalet. Istnieją zasady przedstawiania się, takie jak przedstawienie się na początku spotkania lub podanie danych osobowych wyraźnie. Błędy w autoprezentacji to m.in. podawanie nazwiska przed imieniem, używanie tytułów w nieodpowiednich sytuacjach i opowiadanie o swoim życiu w sposób monotonny. Istnieją także strategie autoprezentacji: obronne, które mają na celu ochronę tożsamości, i asertywno-zdobywcze, które służą budowaniu i utrwalaniu pozytywnego wizerunku.

Zasady przedstawiania się

Rozpoczynając autoprezentację, należy podążać za regułami przedstawiania się (Kamińska-Radomska I. 2012):

• przy spotkaniu umawianym telefonicznie, przedstawienie powinno nastąpić bezpośrednio po przywitaniu się,
• gdy umówione spotkanie odbywa się w firmie, przedstawienie się powinno nastąpić w recepcji w celu odpowiedniego zaanonsowania do pracowników firmy,
• gdy spotykana osoba nie poznaje znajomych osób, należy krótko i grzecznie wyjaśnić, kiedy nastąpiło ostatnie pytanie,
• w momencie zapomnienia danych osobowych, osoba przedstawiana może pozwolić sobie na autoprezentację. Ideałem w tym momencie jest dokonanie tego bez zasugerowania pomyłki,
• gdy nikt nie przedstawi danej osoby należy to zrobić w dogodnym momencie,
• w trakcie autoprezentacji osoba prezentująca się powinna być spokojna oraz zadowolona ze spotkania, w którym bierze udział. Autoprezentacja powinna być odruchowa oraz automatyczna, aby prezentujący siebie człowiek mógł skupić się na drugim człowieku,
• podstawą autoprezentacji jest uśmiech, co oznacza pozytywne nastawienie do rozmówcy. Ważne by było to szczere, gdyż znacznie ułatwia to nawiązanie kontaktu,
• kolejną podstawą jest powstanie w momencie autoprezentacji, nie ważne czy bierze w tym udział kobieta czy mężczyzna,
• podczas wymawiania własnego imienia i nazwiska, należy robić to wyraźnie i powoli,
• uścisk dłoni trwający czas wypowiedzenia "dzień dobry" powinien poprzedzać przedstawienie.

W sytuacji, gdy po skończonej prezentacji osób, jedna z nich nawiązuje rozmowę na temat jej zainteresowań, o których wiedziała wcześniej, świadczy to o dobrym przygotowaniu. Nie jest to konieczna cecha, gdyż wystarczy, gdy osoba mniej przygotowana powie, że jest jej miło.

Błędy popełniane przy autoprezentacji

Autoprezentacja przynosi ze sobą często wiele błędów takich jak (Kamińska-Radomska I. 2012):

• przedstawienie się poprzez podania nazwiska i imienia, w znacznej większość kultur poprawna kolejnością jest podanie imienia oraz nazwiska,
• używanie tytułów służbowych lub naukowych nie jest wskazane w każdej sytuacji - jest to wymagane w momencie, gdy przedstawienie następuje osobie przyjmowanej do pracy,
• częstym błędem jest forma "Moje nazwisko - Jan Nowak" co jest błędem, gdyż nie jest to samo nazwisko,
• autoprezentacja nie powinna być monologiem o historii życia danej osoby,
• użycie zwrotu "Witam" zamiast "Dzień dobry" nie jest wskazane w każdej sytuacji, osobą witająca jest zawsze gospodarzem.

Techniki autoprezentacji

Strategie autoprezentacji można podzielić na obronne oraz asertywno-zdobywcze.

W strategiach obronnych, osoba prezentująca siebie ukierunkowuje swoje zachowania na ochronę lub obronę swojej tożsamości. Podświadomie chroni wtedy siebie przed porażką. Stosowana zazwyczaj przez ludzi posiadających niską samoocenę. Osoby często utrudniają sobie osiągnięcie sukcesu poprzez branie udziału w działaniach obniżających szansę na zwycięstwo, jednakże w momencie sukcesu pozwalające im nasilić osobistą radość. Strategia obronna charakteryzuje się również prezentowaniem własnej bezradności w celu pozyskania pomocy od innych oraz redukowaniem własnej odpowiedzialności za wydarzenia. Osoby podświadomie wykorzystujące taktykę obroną niejednokrotnie mają umiejętność usprawiedliwiania się czynami mało szkodliwymi oraz okazywaniem skruchy i żalu w ramach własnej odpowiedzialności za szkody innych.

W strategiach asertywno-zdobywczych, autoprezentacja ma na celu zbudowanie i utrwalenie tożsamości swojej osoby wśród słuchaczy. Taktyka ta stosowana jest zazwyczaj przez osoby o wysokiej samoocenie, które motywują się osiągnięciem sukcesu podczas autoprezentacji. Osoby takie mają umiejętność pozyskiwania sympatii poprzez pochlebstwa i prawienie komplementów, przedstawiając przy tym siebie jako człowieka kompetentnego oraz świadomego własnych dokonań. Autoprezentacja asertywno-zdobywcza cechuje się przedstawieniem osoby świecącej przykładem, zaznaczając jednak związki z osobami, którym się powiodło. Kładzie to nacisk na utożsamienie się z prestiżowymi przedsięwzięciami poczynionymi w przeszłości.

Autoprezentacja — artykuły polecane

Komunikowanie interpersonalne — Warunki efektywnej komunikacji — Przeszkoda w komunikacji — Aktywne słuchanie — Landing page — Asertywność — Personal branding — Zasady komunikowania werbalnego — Komunikatywność

Bibliografia

• Dembkowski S., Eldridge F., Hunter I. (2010), Coaching kadry kierowniczej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Gajda J., Cichoń S., Gaudy A. (2013), Rozwój zawodowy pracownika organizacji elementem warunkującym jego poczucie podmiotowości, Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa, nr 1
• Grzegorzewski K. (2014), Homo rhetoricus w telewizyjnym dziennikarstwie politycznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• Kamińska-Radomska I. (2012), Kultura biznesu. Normy i formy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Springer J., Zdrojewski E. (2010), Kształtowanie kariery pracownika w organizacji, Zeszyty Naukowe Instytutu Ekonomii i Zarządzania, nr 4
• Witaszek Z. (2011), Rozwój kompetencji menedżerskich przesłanką sukcesu organizacji, Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej, nr 4

Autor: Wojciech Chajdaś