Zasoby odnawialne

Zasoby odnawialne to zasoby, których usługi są stale uzupełniane, to znaczy, gdy odpowiednio się nimi gospodaruje, mogą ciągle "istnieć", a zatem dostarczać użytecznych usług w nieskończoność.

Według innej definicji zasoby odnawialne to "zasoby przyrody, które ze swej fizycznej natury są niewyczerpywalne (energia słoneczna) lub krążą w obiegu o wymiarze geologicznym (woda) oraz żywe zasoby przyrody (rośliny, zwierzęta, ekosystemy), których biologiczną cechą jest rozmnażanie się i wzrost". (M. Kramer, J. Brauweiler, Z. Nowak 2005, s. 433)

TL;DR

Zasoby odnawialne to zasoby, które mogą być stale uzupełniane i dostarczać usług w nieskończoność. Przykładami są energia słoneczna, wiatr, woda, drewno. Gospodarowanie tymi zasobami wymaga racjonalności i dbałości o środowisko. Lasy przyczyniają się do tworzenia chmur deszczowych i redukują ilość dwutlenku węgla w atmosferze. Polityka zalesiania i wykorzystanie surowców wtórnych mają duże znaczenie dla ochrony środowiska. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii przyczynia się do poprawy stanu środowiska i obniżenia cen energii. Zasada zrównoważonego rozwoju nakłada obowiązek dbania o środowisko dla przyszłych pokoleń. Inwestycje w zasoby odnawialne są drogą do zielonej gospodarki, ale wymagają spełnienia odpowiednich warunków.

Prawna definicja

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii definiuje alternatywne źródła energii jako "odnawialne, niekopalne źródła energii obejmujące energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów". Zgodnie z ustawą z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw instalację odnawialnego źródła energii tworzy "wyodrębniony zespół:

• urządzeń służących do wytwarzania energii i wyprowadzania mocy, w których energia elektryczna lub ciepło są wytwarzane z odnawialnych źródeł energii, lub
• obiektów budowlanych i urządzeń stanowiących całość techniczno-użytkową służący do wytwarzania biogazu rolniczego - a także połączony z tym zespołem magazyn energii, w tym magazyn biogazu rolniczego".

Przykłady

Przykładami zasobów odnawialnych są: energia słoneczna, ziemia uprawna, lasy, zasoby ryb, jakość powietrza, wiatr, woda, energia geotermiczna czy drewno (W. Nordhaus, P. Samuelson 2004, s. 541) A więc są to zasoby świata roślinnego i zwierzęcego (które umożliwiają produkcję żywności) oraz zasoby energii odnawialnej.

Podział odnawialnych źródeł energii i możliwość technicznej konwersji energii pierwotnej

Pierwotne źródła energii	Naturalne procesy przemiany energii	Techniczne procesy przemiany energii	Forma uzyskanej energii
Woda	Parowanie, topnienie lodu i śniegu, opady	Elektrownie wodne	Energia elektryczna
Wiatr	Ruch atmosfery	Elektrownie wiatrowe	Energia cieplna i elektryczna
	Energia fal	Elektrownie falowe	Energia elektryczna
Promieniowanie słoneczne	Prądy oceaniczne	Elektrownie wykorzystujące prądy oceaniczne	Energia elektryczna
	Nagrzewanie powierzchni ziemi i atmosfery	Elektrownie wykorzystujące ciepło oceanów	Energia elektryczna
		Pompy ciepła	Energia cieplna
	Promieniowanie słoneczne	Kolektory i cieplne elektrownie słoneczne	Energia cieplna
		Fotoogniwa i elektrownie słoneczne	Energia elektryczna
		Fotoliza	Paliwa
Biomasa	Produkcja biomasy	Ogrzewanie i elektrownie cieplne	Energia cieplna i elektryczna
		Urządzenia przetwarzające	Paliwa
Rozpad izotopów	Źródła geotermalne	Ogrzewanie i elektrownie geotermalne	Energia cieplna i elektryczna
Grawitacja	Pływy wód	Elektrownie pływowe	Energia elektryczna

Gospodarowanie a środowisko

Zasoby odnawialne są mierzone z uwzględnieniem czasu; korzystanie z nich może się odbywać w nieograniczonym horyzoncie czasowym. Technika gospodarowania tymi zasobami wymaga sprawnego przepływu usług, np. odpowiedniej gospodarki leśnej oraz racjonalności, która przełoży się na stan środowiska naturalnego.

Lasy przyczyniają się do tworzenia chmur deszczowych, dzięki czemu drzewa ponownie otrzymują wodę, która jest niezbędna do życia innym organizmom zwierzęcym czy roślinom. Poza tym lasy zmniejszają ilość dwutlenku węgla w atmosferze.

Dwutlenek węgla jest zaliczany, oprócz wielu innych substancji, do gazów cieplarnianych - jego nadmiar gromadzi się w atmosferze i powoduje efekt cieplarniany, czyli prowadzi do zmiany średniej globalnej temperatury Ziemi. To z kolei powoduje poważne zmiany w klimacie Ziemi, a zatem wycinanie lasów, szczególnie tropikalnych, powinno pociągać za sobą zalesianie nowych terenów lub w ogóle powinno się zrezygnować z tego procederu, bo lasy to płuca Ziemi oraz schronienie dla wielu różnorodnych zwierząt, które mogą żyć tylko w tego typu lasach.

A zatem polityka zalesiania nieużytków rolnych prowadzona i finansowana przez UE ma bardzo duże znaczenie dla ochrony i dbałości o stan środowiska naturalnego. Podobny wpływ mają również surowce wtórne, bowiem ich pozyskiwanie "umożliwia zmniejszenie zużycia energii potrzebnej do produkcji stali, aluminium i drewna o 50-90%". (S. Marciniak, 2005, s. 111) Tym samym większa cześć energii jest zaoszczędzona.

Wykorzystanie alternatywnych, i odnawialnych, źródeł energii, takich jak wiatr, woda czy słońce, także przyczyni się do poprawy stanu środowiska naturalnego. Efektywne wykorzystanie siły wiatru, źródeł geotermalnych czy rwących rzek może przynieść obniżki cen energii oraz zmniejszenie jej zużycia, a także pozytywnie wpłynąć na stan środowiska naturalnego.

Odnawialne zasoby a zasada zrównoważonego rozwoju

Zasada zrównoważonego rozwoju, która została wprowadzona przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, nakłada na państwo obowiązek długofalowego dbania o środowisko, również dla przyszłych pokoleń. Jednym z wymagań wynikających z tej zasady jest zmniejszenie zużycia zasobów naturalnych środowiska takich jak węgla kamiennego i brunatnego, rud metali i niemetali oraz ropy naftowej i gazu ziemnego. Należy już teraz podjąć zdecydowane kroki, aby sprostać zobowiązaniom zrównoważonego rozwoju, a co za tym idzie zminimalizować przyszłe koszty społeczne, gospodarcze i środowiskowe. Regulacje wspólnotowe determinują również zmniejszenie emisji CO₂ i podnoszenie efektywności energetycznej jako rozwiązanie współczesnych wyzwań klimatycznych (J. Mazurkiewicz, P. Lis 2015, s. 11). Inwestycje długoterminowe w zasoby odnawialne są dobrą drogą w kierunku "zielonej gospodarki", należy jednak pamiętać, że opłacalność ich realizacji zależy od spełnienia odpowiednich warunków.

Zasoby odnawialne — artykuły polecane

Alternatywne źródła energii — Gospodarka odpadami — Zasoby nieodnawialne — Degradacja biosfery — Główne problemy ekologiczne — Biomasa — Zanieczyszczenie wody — Degradacja gleby — Inżynieria genetyczna

Bibliografia

• Chyłek E., Rzepecka M. (2011), Biogospodarka - konkurencyjność i zrównoważone wykorzystanie zasobów, Polish Journal of Agronomy, Nr 7
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483
• Kramek A. (2016), Opłacalność inwestycji opartych na odnawialnych źródłach energii (OZE), Przegląd Prawno-Ekonomiczny, Nr 37
• Kramer M., Brauweiler J., Nowak Z. (2005), Międzynarodowe zarządzanie środowiskiem, C.H. Beck, Warszawa
• Marciniak S. (red.) (2005), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Mazurkiewicz J., Lis P. (2015), Ocena bezpieczeństwa energetycznego w wybranych krajach Unii Europejskiej, Rynek Energi
• Mokrzycki E., Ney R., Siemek J. (2008), Światowe zasoby surowców energetycznych - wnioski dla Polski, Rynek Energii, Nr 6
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii Dz.U. 2015 poz. 478
• Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii Dz.U. 2015 poz. 478
• Wójcicki Z. (2010), Potrzeby energetyczne i wykorzystanie odnawialnych zasobów energii, Problemy Inżynierii Rolniczej, Nr 4

Autor: Obińska Emilia, Justyna Kobiela

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.