Krótka sprzedaż

Operacją przeciwną w stosunku do zakupu akcji jest tzw. krótka sprzedaż (pozycja krótka). Operacja ta polega na pożyczeniu akcji od innego uczestnika rynku, sprzedaniu ich, a następnie po pewnym czasie odkupieniu ich na rynku i oddaniu w określonym czasie pożyczkodawcy (K. Jajuga 1999, s. 85).

Podczas zajmowaniu krótkiej pozycji inwestor zakłada, że ceny akcji będą spadały, co pozwoli mu na zakup w przyszłości wcześniej sprzedanych akcji po niższych cenach. Zyskiem dla inwestora jest tutaj różnica pomiędzy ceną sprzedaży pożyczonych walorów a ceną nabycia tych samych akcji. Dodatkowo zysk jest pomniejszany nie tylko o prowizje maklerskie, ale również o odsetki, które są uzależnione od wartości pożyczonych papierów wartościowych. Jednak, jeśli ceny akcji wzrosną inwestor jest zmuszony odkupić je po cenie wyższej niż cena sprzedaży, wówczas ponosi stratę.

TL;DR

Krótka sprzedaż to operacja, w której inwestor pożycza akcje, sprzedaje je na rynku i odkupuje po niższej cenie. Jeśli ceny akcji spadną, inwestor zarabia na różnicy, ale jeśli wzrosną, ponosi stratę. Krótka sprzedaż była popularna wśród finansowych gigantów XX wieku. Operacja ta jest ryzykowna i wymaga rachunku kredytowego. Istnieją zasady postępowania, które sugerują, kiedy nie powinno się zajmować krótką pozycją. Aby dokonać krótkiej sprzedaży, trzeba otworzyć rachunek maklerski i zdeponować odpowiednią sumę pieniędzy.

Historia krótkiej sprzedaży

Bernard Baruch, Joseph Kennedy oraz inne osoby uważane ze gigantów finansowych początków dwudziestego wieku, biegle posługiwali się krótką sprzedażą na co dzień. Przed 1983 rokiem nie istniały fundusze, które były oparte tylko na krótkiej sprzedaży (solely short funds). Krótka sprzedaż była domeną osób zarządzających funduszami typu hedge. Kolejni praktycy zasilili szeregi w latach 1988-1992. Paul Asquith oraz Lisa Meulbroek w latach 1976-1990 analizując ceny akcji o dużej liczbie krótkich pozycji, zauważyli silną, ujemną korelację między ceną akcji a liczbą krótkich pozycji. W ciągu 20 ostatnich lat fundusze hedgingowe (hedge funds) posługiwały się, krótką sprzedażą aby zwiększyć swoje dochody. Pierwszym inwestycyjnym menedżerem prowadzącym krótką sprzedaż można nazwać Roberta Wilsona (K. Staley 2001, s.16).

Mechanizm

Osoby, które zajmują się krótką sprzedażą akcji zwykłych zapożyczają je z domu maklerskiego, po to aby sprzedać je na rynkach regulowanych. Makler zyskuje akcje od innego maklera lub też z kont papierów wartościowych klientów. Jeżeli krótka sprzedaż obydwa się na giełdach takich jak NYSE (New York Stock Exchange), NASDAQ (National Association od Securities Dealers Automated Quotation System) lub AMEX (American Stock Exchange), obrót może zaistnieć tylko po zwyżce ceny akcji. Dom maklerski po dokonaniu transakcji sprzedaży używa cen papierów wartościowych na zamknięciu aby obliczyć dzienny lub tygodniowy zysk bądź też stratę na danych pozycjach. W sytuacji gdy cena spadła, osoba sprzedająca ma środki aby zakupić papiery wartościowe, na krótką sprzedaż lub też zakup na innych rynkach. W przypadku wzrostu ceny, sprzedający musi wyłożyć większe zabezpieczenie. Osoba, która dokonuje krótkiej sprzedaży akcji zwykłych narażone jest na podwójne ryzyko:

• Ryzyko, że po sprzedaniu akcji cena wzrośnie,
• Ryzyko, że podmiot który wypożycza jej akcje zażąda ich zwrotu.

Dom maklerski może zażądać zwrotu akcji, w przypadku gdy zleceniodawca, którego są one własnością sprzedaje je, żąda ich dostarczenia w sposób fizyczny lub też w sytuacji gdy makler, który udostępnia je do wypożyczenia potrzebuje ich z podobnych przyczyn. Krótka sprzedaż jest postrzegana zarówno przez inwestorów, jak i profesjonalnych doradców finansowych jako spekulacyjna oraz ryzykowna (K. Staley 2001, s.26-49)

Wykorzystanie kredytu

Przy operacjach tego typu wielu inwestorów posiłkuje się rachunkiem kredytowym. Zwiększa to możliwość wykorzystania posiadanych środków pieniężnych jest to tzw. dźwignia finansowa. Pomiędzy transakcjami kupna akcji (pozycja długa), a krótką pozycją jest jedna bardzo ważna różnica odnosząca się do wielkości ponoszonego ryzyka. W przypadku pozycji długiej ryzyko jest znane i nie może przekroczyć określonej wartości, kiedy cena akcji spodnie do zera. Natomiast przy zajmowaniu pozycji krótkich ryzyko nie ma określonej granicy, ceny akcji mogą teoretycznie rosnąć w nieskończoność, nie maja żadnego górnego ograniczenia. Zatem strata ciągle może się powiększać. Z tego powodu zajmowanie krótkiej pozycji jest powszechnie uważane za bardziej ryzykowną strategię (J. Socha 2003, s. 386-387).

Zasady postępowania

Można wyodrębnić kilka sytuacji, w których nie zaleca się zajmowania krótkiej pozycji (J. Socha 2003, s. 386-387):

• nie powinno się dokonywać krótkiej sprzedaży na akcjach spółki, która ma korzystne wyniki analizy fundamentalnej
• akcje danej spółki znacznie spadły w ostatnim czasie
• wyniki analizy technicznej wykazują, ze cena akcji nie powinna pokonać wartości średniej ruchomej
• istnieje prawdopodobieństwo, że spółka może wejść w fuzję z inną spółką.

Aby możliwe było prowadzenie krótkiej sprzedaży należy otworzyć rachunek maklerski i zdeponować na nim odpowiednią sumę pieniędzy. Domy maklerskie wymagają posiadania na rachunku wkładu pieniężnego w wysokości określonego procentu nabytych na rachunek akcji (J. Socha 2003, s. 387).

Krótka sprzedaż — artykuły polecane

Cena emisyjna — Depozyt zabezpieczający — Day trading — Opcja CALL — Spekulacja — Flash crash — Cena nominalna — Certyfikat inwestycyjny — Model Blacka Scholesa — Koszt kwalifikowalny

Bibliografia

• Bień W. (2008), Rynek papierów wartościowych, Wydawnictwo Difin, Warszawa
• Elder A. (2013), Sprzedaż i krótka sprzedaż, Oficyna Wolter Kluwer business, Warszawa
• Jajuga K., Jajuga T. (2012), Inwestycje: instrumenty finansowe, aktywa niefinansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Kłosiewicz P., Sieradzki R. (2010), Krótka sprzedaż akcji. Wady i zalety oraz wykorzystanie tej techniki inwestycyjnej na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, NBP, Finansowy Kwartalnik Internetowy, e-Finanse, 6(2), 2-6
• Socha J. (2003), Rynek papierów wartościowych w Polsce, Olympus Centrum Edukacji i Rozwoju Biznesu, Warszawa
• Sokołowska E. (2008), Strategia long/short equity w działalności funduszy hedgingowych
• Staley K. (2001), Krótka sprzedaż, Oficyna Ekonomiczna, Kraków
• Szyszka A. (2003), Ograniczenia arbitrażu a efektywność rynku kapitałowego, Studia Ekonomiczne, nr 3
• Wójtowicz T. (2011), Efekt momentum na GPW w Warszawie w latach 2003-2010

Autor: Tomasz Cygan, Paulina Curyło