Misja i wizja

Wizja jest to wyrażona słownie, mentalna wizualizacja pożądanego stanu organizacji, do którego kierownicy oraz zatrudniony personel będzie dążyć. Dobra wizja jest ambitna ale realna, zwięzła, czasami wyniosła, bo ma w swoim brzmieniem motywować otoczenie.

Wg Johna Hendry’ego, Gerry’ego Johnsonna i Julii Newton wizja powinna zawierać:

• Opis kompetencji firmy
• Nakreślenie drogi z obecnej zajmowanej pozycji do tej w której przedsiębiorstwo aspiruje
• Uświadomienie sobie potrzeby doskonalenia się by być atrakcyjniejszym od konkurencji
• Opis postrzeganego środowiska biznesu, zmian społecznych
• Charakterystykę naszego biznesu (obecne i pożądane rynki)

Misja - zawiera w sobie krótki, precyzyjny manifest najważniejszych celów przedsiębiorstwa/organizacji, jej credo oraz sam zdeklarowanie filozofii jej funkcjonowania, czyli powód istnienia. Można więc powiedzieć, że jest swojego rodzaju wizytówka opisująca rolę firmy (czy mówiąc szerzej zbiorowości/organizacji) na rzecz otoczenia. Swoją treścią eksponuje walory odróżniające opisywany podmiot od konkurentów. Wyznacza kierunek wzrostu, dążeń dla kierownictwa jak i pracowników. Stanowi wartość firmy, motywuje. Misja jest pojęciem konkretniejszym od wizji, zawierającą więcej szczegółów, które po dalszym rozbudowaniu i skonkretyzowaniu będą tworzyć ‘’’strategię’’

Misja składa się z czterech elementów

• celu istnienia firmy
• sprecyzowanego obszaru działalności
• wartości
• organizacyjnych przekonań i założeń

TL;DR

Wizja to mentalna wizualizacja pożądanego stanu organizacji, a misja to krótki manifest najważniejszych celów firmy. Misja ma wiele funkcji, takich jak ukierunkowanie, stabilizacja, uwiarygodnienie, integracja-motywacja, inspiracja, strukturalizacja-innowacja, prognozowanie, normotwórczość i promocja. Przedsiębiorstwo powinno dążyć do tego, aby pracownicy utożsamiali się z wartościami firmy i czuli "sense of mission". Misja ma zastosowanie w określaniu celów przedsiębiorstwa i tworzeniu strategii. Uzasadnienie ekonomiczne angażowania kapitału powinno być zgodne z celem zasadniczym i misją przedsiębiorstwa. Warto stosować zasady gospodarności, przedsiębiorczości, rentowności i rachunku ekonomicznego.

Funkcje Misji

• Ukierunkowująca
• Stabilizująca
• Uwiarygodniająca
• Integrująco-motywacyjna
• Inspirująca
• Strukturalizująco-innowacyjną
• Prognostyczną
• Normotwórczą
• Promocyjną

Przedsiębiorstwo powinno dążyć do tego by pracownicy odczuwali ‘sense of missio’ czyli, żeby utożsamiali się z wartościami firmy przez co ich praca, zaangażowanie staje się większe.

Zastosowanie

Misja określa szczegółowe cele jakie ma spełniać przedsiębiorstwo w zaspokojeniu potrzeb. Definiowanie misji organizacji gospodarczej działającej dla zysku jako idei przewodniej czy posłannictwa wydaje się być przesadne. Oczywiście misja może być podstawą, na której opiera się strategia i plany działania przedsiębiorstwa, o ile uwzględnia jednocześnie przy ich formułowaniu cel główny przedsiębiorstwa. Dlatego też zastrzeżenia budzi stwierdzenie głoszące, że misja przedsiębiorstwa ma strategiczne znaczenie "gdy spełnia tylko trzy wymogi:

• wyznacza kierunek i dotyczy przyszłości,
• wyraża marzenia i wyzwania, które stają się udziałem pracowników,
• proces jej realizacji jest wiarygodny" (K. Obłój 1998, s. 235).

Brakuje tu uwzględnienia realizacji celu zasadniczego przedsiębiorstwa, czyli podstawowej kwestii warunkującej dalsze działanie przedsiębiorstwa.

Nie uwzględnienie celu zasadniczego przedsiębiorstwa przy formułowaniu jego misji wynika stąd, że niektórzy wyprowadzają cel zasadniczy przedsiębiorstwa z jego misji, czyli celem firmy jest wówczas realizacja przyjętej misji, bez względu na to jaka ona jest. Tymczasem, aby przedsiębiorstwo mogło się rozwijać i być konkurencyjne musi realizować cel zasadniczy i przyjąć, że jego misja jest pochodną tego celu. Misja przedsiębiorstwa to zwięzły opis szczególnej i niepowtarzalnej jego roli w zaspakajaniu potrzeb klientów. Dla realizacji tej wynikającej z celu zasadniczego misji menedżerowie wyznaczają cele (zadania) szczegółowe do wykonania w określonym czasie. Cel zasadniczy formułują jego właściciele i kierownictwo naczelne (topmanagement), a cele szczegółowe kierownicy poszczególnych szczebli pod nadzorem naczelnego kierownictwa (S. Sudoł 1999, s. 82-83).

Uzasadnienie ekonomiczne

Przedsiębiorstwo realizując swój zasadniczy cel musi mieć świadomość społecznej odpowiedzialności za to co czyni. Jednocześnie idea służenia społeczeństwu, w warunkach zaostrzającej się konkurencji, nie może być brana pod uwagę jako podstawowy wyznacznik kierunków działalności przedsiębiorstwa. Właściwe wypośrodkowanie między maksymalizacją dochodowości zaangażowanego kapitału i zakresem służenia społeczeństwu leży u podstaw sukcesu zarządu przedsiębiorstwa, właścicieli i załogi. Dla zapewnienia tych pożądanych proporcji niezbędne jest prowadzenie różnorodnych analiz ekonomicznych. Są one bowiem narzędziem umożliwiającym podjęcie trafnych decyzji.

Ekonomiczny sens angażowania kapitału powiązany ze społecznym oczekiwaniem rodzi zamierzone efekty. Dlatego też zarząd, mając na uwadze cel zasadniczy i związaną z nim misję przedsiębiorstwa, powinien kierować się następującymi zasadami:

• zasadą gospodarności,
• zasadą przedsiębiorczości,
• zasadą rentowności,
• zasadą rachunku ekonomicznego.

Zasada gospodarności, czyli racjonalnego działania głosi, że zawsze mamy do wyboru dwie możliwości zapewniające optymalne użycie środków i wykluczenie ich marnotrawstwa:

• maksymalizacja stopnia realizacji celu przy danych nakładach, albo
• minimalizacja nakładu środków dla osiągnięcia zamierzonego celu (T. Kotarbiński 1966, s. 144).

Zasada przedsiębiorczości, najogólniej rzecz ujmująca, "... oznacza gotowość do podejmowania i twórczego rozwiązywania problemów, umiejętność wykorzystywania pojawiających się nowych możliwości i elastycznego przystosowania się do zmieniających się warunków" (Elementy... 1999, s. 27). Przedsiębiorczość przejawia się w "ekspansywności, przez którą należy rozumieć stawianie sobie ambitnych zadań, których realizacja prowadzi w krótkim czasie do szybkiego rozwoju i znacznej poprawy sytuacji. Ekspansywność to silne dążenie do dorównywania najlepszym firmom w świecie, a nawet wysunięcie się przed nie" (S. Sudoł 1988, s. 15).

Zasada rentowności sprowadza się do konieczności uzyskania w przedsiębiorstwie nadwyżki przychodów nad kosztami, czyli osiągnięcia zamierzonego zysku ze sprzedaży produktów w danym okresie czasu. Przestrzeganie tej zasady wymaga prowadzenia odpowiedniej ewidencji i kontroli majątku, przychodów, kosztów oraz wielkości ich wpływu na poziom rentowności (Elementy... 1999, s. 30).

Zasada rachunku ekonomicznego zobowiązuje przedsiębiorstwo do prowadzenia rachunku optymalizacyjnego poprzedzającego podjęcie każdej decyzji. Celem rachunku ekonomicznego jest porównanie przewidywanych skutków ekonomicznych różnych alternatyw danej decyzji oraz wskazanie rozwiązania optymalnego z punktu widzenia misji i celów przedsiębiorstwa. Posługuje się on rachunkiem optymalizacyjnym i wymaga istnienia systemu gromadzenia (ewidencji) informacji w przedsiębiorstwie oraz opracowania i wdrożenia metod różnych analiz ekonomicznych. Rachunek ekonomiczny jest niezastąpionym narzędziem zarządzania, umożliwiającym dokonanie optymalnego wyboru i podejmowania racjonalnych decyzji (Elementy... 1999, s. 30-31).

Misja i wizja — artykuły polecane

Plan — Implementacja strategii — Strategia — Proces zarządzania — Paradygmaty zarządzania — Planowanie zasobów ludzkich — Czynniki wpływające na zarządzanie kadrami — Polityka jakości — Planowanie strategiczne

Bibliografia

• Henry J., Johnson G., Newton J. (1993), Strategic Thinking, John Wiley &Sons, Chichester
• Kotarbiński T. (1965), Traktat o dobrej robocie, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław
• Koźmiński A., Piotrowski W. (red.) (2010), Zarządzanie teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Marta S. (red.) (1999), Elementy nauki o przedsiębiorstwie, Fundacja na rzecz Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin
• Penc-Pietrzak I. (2010), Planowanie strategiczne w nowoczesnej firmie, Wolters Kluwer, Warszawa
• Sobiecki G. (2015), Koncepcja zarządzania przez wartości, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów/Szkoła Główna Handlowa, nr 145
• Stabryła A. (2000), Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków
• Sudoł S. (1998), Przedsiębiorstwo przemysłowe, PWE, Warszawa
• Sudoł S. (2006), Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Zarządzanie przedsiębiorstwem, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Wołczek P. (2011), Strategia a CSR, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 156

Autor: Tadeusz Wawak, Marta Rajzer