Koszty uzyskania przychodów

W celu uzyskania przychodu jednostka gospodarcza musi ponosić koszty, nierozerwalnie związane są one z funkcjonowaniem podmiotów gospodarczych występujących na rynku. Koszty ponosi również każda osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą jak i nie prowadząca takiej działalności a będąca pracownikiem.

Koszty pokazują sumę nakładów poniesionych na to aby uzyskać przychód. Składają się na to zużycie czasu pracy zatrudnionych pracowników, zużycie materiałów, energii, narzędzi pracy, urządzeń i różnego rodzaju maszyn, a także budynków, hal produkcyjnych, gruntów itp.

W jednostkach gospodarczych koszty mogą być ujmowane w dwóch układach:

• układ kosztów według rodzaju (koszty rodzajowe),
• układ kalkulacyjny (miejsce powstawania kosztów).

TL;DR

Koszty są nieodłącznym elementem działalności gospodarczej i obejmują różne nakłady poniesione w celu uzyskania przychodu. Koszty mogą być ujmowane według rodzaju i miejsca powstania. Rodzaje kosztów obejmują m.in. amortyzację, zużycie materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia. Koszty mogą być stałe, zmienne, semistałe lub mieszane. Istnieją również koszty uzyskania przychodów, które są niezbędne do osiągnięcia przychodów. Pracownicy również ponoszą koszty uzyskania, które zależą od umowy o pracę i miejsca zamieszkania.

Rodzaje kosztów jednostkowych

Układ rodzajowy pokazuje jakiego rodzaju koszty ponosi jednostka gospodarcza, dzieli się je na:amortyzację, zużycie materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, pozostałe koszty.

• amortyzacja - jest to zużywanie się środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Poprzez amortyzację następuje utrata wartości poszczególnych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Suma odpisów amortyzacyjnych stanowi ich umorzenie. Koszt amortyzacji jest kosztem niepieniężnym (za amortyzacją nie idzie wydatkowanie pieniądza, taki wydatek został dokonany wcześniej, podczas zakupu danego środka trwałego, czy wartości niematerialnej i prawnej).
• zużycie materiałów i energii - jest to zużycie do produkcji i usług różnego rodzaju materiałów, zapasów, surowców, a także zużycie energii elektrycznej, cieplnej.
• usługi obce - pokazuje ponoszone przez jednostkę gospodarczą zakupy usług od zewnętrznych podmiotów działających na rynku niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej są to usługi pocztowo - telekomunikacyjne, internetowe, transportowe, remontowe, usługi sprzątania itp.
• podatki i opłaty - obejmuje ona podatki publiczno - prawne np. podatek od nieruchomości i opłaty np. za prowadzenie konta bankowego, opłaty rejestracyjne i inne. Nie ujmuje się tutaj podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych.
• Wynagrodzenia - zakwalifikowane są tutaj koszty związane z wynagrodzeniem dla pracowników zatrudnionych w jednostce gospodarczej w kwocie brutto, która obejmuje składki na ubezpieczenia społeczne płacone przez pracownika w wysokości 13,71% kwoty brutto oraz podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 18% lub 32%.
• ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - pozycja ta obejmuje składki na ubezpieczenia społeczne płacone za pracowników a finansowane przez pracodawcę oraz inne świadczenia ponoszone na rzecz pracowników np. odzież robocza.
• pozostałe koszty rodzajowe - przedstawia się tutaj pozostałe koszty nie ujęte w wyżej wymienionych kosztach są to np. podróże służbowe, ryczałty samochodowe

Podział kosztów według miejsca ich powstania

W układzie kalkulacyjnym ujmuje się koszty w związku z miejscem ich powstawania, częściej stosowany jest on w jednostkach produkcyjnych, w jednostkach usługowych (do których należy branża turystyczna stosowany jest rzadziej). W ramach układu kalkulacyjnego wyróżniamy:

• Koszty działalności podstawowej - produkcyjnej
• Koszty działalności podstawowej - handlowej
• Koszty wydziałowe
• Koszty działalności pomocniczej
• koszty zakupu
• Koszty sprzedaży
• Koszty zarządu
• Rozliczenie kosztów działalności

Klasyfikacja kosztów ze względu na

1.ZWIĄZEK DZIAŁALNOŚCIĄ JEDNOSTKI:

• Koszty działalności operacyjnej
  • Podstawowej
  • Pozostałe koszty operacyjne
• Koszty działalności finansowej

2.ZWIĄZEK Z WIELKOŚCIĄ PRODUKCJI:

• Koszty stałe - to takie, które nie wykazują większych zmian mimo że produkcja wzrasta lub maleje są to np. koszty ogólnego zarządu koszty amortyzacji.
• Koszty zmienne (proporcjonalne, progresywne, degresywne, regresywne)-to takie, które rosną gdy produkcja rośnie i maleją gdy produkcja spada np. koszty zużycia materiałów.
• Koszty semistałe (skokowo-stałe)
• Koszty mieszane

3.ZWIĄZEK Z WYCENĄ PRODUKTÓW:

• Koszty produktu
• Koszty okresu

4.ZWIĄZEK KOSZTÓW Z PRODUKTEM:

• Koszty pośrednie-wiążą się z większym zakresem funkcjonowania jednostki gospodarczej są to np. koszty ogólnego zarządu.
• Koszty bezpośrednie - tzn. bezpośrednio związane z powstaniem danego produktu lub usługi np. płace osób bezpośrednio produkujących, czy wytwarzających daną usługę.

5.WPŁYW NA DECYZJE:

• Koszty istotne (decyzyjne)
• Koszty nieistotne (niedecyzyjne)

Koszty uzyskania przychodów

Według ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych "Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w Art. 16. Ust.1" czyli kosztów, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Istnieje kilka zasad, według których ustala się wysokość tych kosztów, są to m.in.:

• Jeżeli koszty zostały poniesione w obcej walucie, wówczas przelicza się je na polski złoty według średniego kursu ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego, który poprzedza dzień poniesienia kosztu
• Dzień, w którym powstał koszt uzyskania przychodu to dzień w którym koszt znajdzie swoje odzwierciedlenie w księgach rachunkowych
• Koszt uzyskania przychodów to koszt, który już wystąpił, a nie ten, który dopiero się pojawi

Jak wspomniano wyżej również pracownicy ze stosunku pracy ponoszą koszty uzyskania. Wysokość ich uzależniona jest od ilości zawartychumów o pracę i od tego czy zakład pracy położony jest w miejscowości innej niż miejsce zamieszkania pracownika

Koszty uzyskania przychodów — artykuły polecane

Koszty — Koszt — Rachunek zysków i strat — Rodzajowy układ kosztów — Środki trwałe — Nakłady — Koszt rzeczywisty — Zdarzenie gospodarcze — Koszt a wydatek — Cechy wiedzy

Bibliografia

• Dobija M. (2008), Rachunkowość zarządcza i controlling, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Matuszewicz J., Matuszewicz P. (2011), Rachunkowość od podstaw, Finans-Servis, Warszawa
• Michalik A. (2008), Rachunkowość i podatki organizacji pozarządowych, Fundacja rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, Warszawa
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350
• Wawrzyńczak-Jędryka B. (red.) (2009), Rachunkowość mini-meritum, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Magdalena Kysiak, Justyna Kurzawa

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.