Zasiłek

Zasiłek są to świadczenia pieniężne wypłacane osobą w trudnej sytuacji finansowej które znalazły się w niej z powodu np. śmierci bliskiej osoby, wypadku, urodzenia dziecka i czasu opieki nad nim.(Słownik Języka Polskiego tom 6, 362)

Zasiłek wypłacany regularnie nosi nazwę zasiłku socjalnego, natomiast wypłacany jednorazowo np. z tytułu urodzenia dziecka, zapomogą. Głównymi organami zajmującymi się problematyką zasiłków są Gminne lub miejskie ośrodki pomocy społecznej lub ZUS.

TL;DR

Artykuł omawia różne rodzaje zasiłków, takie jak zasiłek chorobowy, zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek macierzyński, zasiłek opiekuńczy, zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek pogrzebowy, zasiłek rodzinny, zasiłek wychowawczy i zasiłek wyrównawczy. Opisuje warunki, komu przysługują oraz wysokość wypłat poszczególnych zasiłków.

Rodzaje zasiłków

Zasiłki dzielą się na:

• Zasiłek chorobowy
• Zasiłek dla bezrobotnych
• Zasiłek macierzyński
• Zasiłek opiekuńczy
• Zasiłek pielęgnacyjny
• Zasiłek pogrzebowy
• Zasiłek rodzinny
• Zasiłek wychowawczy
• Zasiłek wyrównawczy

Zasiłek chorobowy

Zasiłek chorobowy Zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa określa zasady ustalania prawa do zasiłków osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu ujętemu w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636)

Komu przysługuje

Zasiłek chorobowy przysługuje obowiązkowo wszystkim osobą opłacającym składki na ubezpieczenia chorobowe czyli:

• Pracownikom
• Członkom spółdzielni produkcyjnych rolniczych i spółdzielni kółek rolniczych (ubezpieczeni w KRUS)
• Osobom odbywającą służbę zastępczą
• Osobom dobrowolnie opłacającym składki na ubezpieczenie chorobowe np. duchowni

Prawo do zasiłku i okres karencji

Ubezpieczony nabywa prawo do wypłaty zasiłku chorobowego po upływie wyznaczonego czasu opłacania składek na ubezpieczenie (okres wyczekiwania). Osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu może starać się o wypłatę świadczeń gdy korzysta z ubezpieczenia,

1. obowiązkowo - prawo do zasiłku chorobowego ma po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego,
2. dobrowolnie - ma prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Do okresu ubezpieczenia zaliczają się poprzednie składki jeśli nie nastąpiła przerwa w ich odprowadzaniu wynosząca więcej niż 30 dni. Ubezpieczony przebywał na urlopie wychowawczym, bezpłatnym lub został powołany do wojska i odbywał służbę wojskową jako żołnierz niezawodowy. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego oraz podleganie pod ubezpieczenie społeczne rolników również wlicza się do okresu wyczekiwania w związku z pobieraniem zasiłku chorobowego.

Zasiłek chorobowy przysługuje niezależnie od okresu wyczekiwania:

• absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych.
• posłom i senatorom, którzy przystąpią do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.

Okres zasiłku

Zasiłek chorobowy będzie wypłacany ubezpieczonemu jeśli przez okres trwania niezdolności do pracy, przebywał na zwolnieniu jednak nie dłużej niż przez okres:

1. 182 dni,
2. 270 dni - w przypadku, gdy niezdolność do pracy jest spowodowana gruźlicą lub przypada w trakcie ciąży.

Niezdolność do pracy spowodowana gruźlicą oznaczana jest w kodem "D", a niezdolność do pracy na okres ciąży - kodem "B", Kody te umieszczane są na zwolnieniu lekarskim.

Wysokość wynagrodzenia chorobowego

Osobą posiadającym zdolność do wypłaty świadczeń, za czas niezdolności do pracy trwającej łącznie do 33 w ciągu roku kalendarzowego a jeżeli ukończyli 50 rok życia - łącznie do 14 dni, przysługuje prawo do wynagrodzenia na podstawie art. 92 Kodeksu pracy, wypłacanego przez pracodawcę z jego środków. Po ukończeniu 50 roku życia, czternastodniowy okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby dopiero od nowego roku kalendarzowego w którym został ukończony ten wiek. Zasiłek chorobowy finansowany ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje im od 34. lub odpowiednio od 15. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym. Pozostałym ubezpieczonym od pierwszego dnia niezdolności do pracy, po spełnieniu ustawowych warunków, przysługuje zasiłek chorobowy.

Komu nie przysługuje zasiłek chorobowy

Zasiłek chorobowy nie przysługuje:

• Osobie która pobiera wynagrodzenie oparte na szczególnych przepisach
• Za okres przebywania na urlopie bezpłatnym lub macierzyńskim,
• Osobie zatrzymanej w areszcie, chyba że osoba opłaca ubezpieczenie dobrowolnie
• Osobie która z premedytacją dopełniła się niezdolności do pracy a wyrok ten jest poparty wyrokiem sądu
• Za okres 5 pierwszych dni jeżeli zdarzenie nastąpiło wskutek nadużycia alkoholu, a fakt ten został odnotowany na zaświadczeniu lekarskim (kod "C")
• W przypadku sfałszowania zwolnienia lekarskiego
• Gdy ubezpieczony w czasie starania się o zasiłek chorobowy wykonuje pracę zarobkową
• W przypadku gdy osoba uprawniona do zasiłku nie stawia się na badanie lekarskie wykonywane przez lekarza orzecznika

Zasiłek dla bezrobotnych

Zasiłek dla bezrobotnych przysługuje każdej osobie która po zaprzestaniu pracy zarejestruje się w urzędzie pracy i stosownymi dokumentami udowodni przepracowanie w pełnym wymiarze godzin 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających rejestrację.

Okres zatrudnienia

Do okresu zatrudnienia wlicza się:

• zatrudnienie w pełnym wymiarze godzin za stawkę nie mniejszą niż minimalne wynagrodzenie brutto
• świadczenie usług (umowa zlecenie)
• prowadzenie działalności gospodarczej
• urlop wychowawczy
• pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy

Wysokość zasiłku

Po spełnieniu wymagań zasiłek ten jest wypłacany na okres od 6-12 miesięcy. Przy stażu pracy od 5 do 20 lat, wynosi 831,10 zł w pierwszych 3 miesiącach prawa do zasiłku, a kolejnych - 652,60 zł.

Jeśli osoba nie przepracowała dotychczas 5 lat zasiłek zostanie obniżony do 80 proc. kwoty bazowej czyli odpowiednio 664,9 zł i 522,10 zł.

Natomiast osoba która przepracowała więcej niż 20 lat otrzyma 120 proc. kwoty bazowej czyli odpowiednio 997,4 zł i 783,2 zł.(Brzostek A. 2018)

Zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński to pieniądze wypłacane osobie ubezpieczonej z tytułu urodzenia dziecka w czasie przebywania na urlopie chorobowym lub wychowawczym.

Komu przysługuje

Zasiłek macierzyński przysługuje wszystkim osobą objętym zasiłkiem chorobowym opłacanym obowiązkowo lub dobrowolnie. Ponadto zasiłek ten nie posiada okresu karencji, oznacza to że już od pierwszego dnia po przystąpieniu do ubezpieczenia chorobowego można ubiegać się o wypłatę zasiłku.

Wysokość zasiłku

Zasiłek macierzyński zgodnie z Kodeksem Pracy wynosi 100% podstawy zasiłku przez okres:

• 6 tygodni urlopu rodzicielskiego - gdy urodzi się jedno dziecko
• 8 tygodni urlopu rodzicielskiego - gdy urodzi się więcej niż 2 dzieci przy jednym porodzie
• 3 tygodni urlopu rodzicielskiego - w przypadku przyjęcia na wychowanie dziecka

Podstawę zasiłku stanowi średnia uzyskanego wynagrodzenia w okresie ostatnich 12 miesięcy przed wystąpieniem niezdolności do pracy.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługujący po upływie powyższych okresów wynosi 60% podstawy wymiaru zasiłku.

Zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy to zapomoga wypłacana z tytułu konieczności opieki nad dzieckiem lub członkiem rodziny. Zasiłek ten jest wypłacany gdy dziecko nie ukończyło 8 roku życia a z przyczyn od nas niezależnych musimy podjąć nad nim opiekę (zamknięcie żłobka bez wypowiedzenia, choroba, choroby zakaźne).

Komu przysługuje

Zasiłek ten przysługuje każdej osobie która posiada ubezpieczenie chorobowe obowiązkowe lub dobrowolne.

Wysokość zasiłku

Podstawę do wypłaty zasiłku stanowi okres 12 miesięcy pobierania wynagrodzenia przed wystąpieniem niezdolności do pracy z tytułu opieki i stanowi ona 80% wynagrodzenia wypłacany za każdy dzień sprawowania jej.

Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny wypłacany jest w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z obowiązku zapewnienia opieki i pomocy członkowi rodziny w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Komu przysługuje

• niepełnosprawnemu dziecku,
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, posiadająca orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• osobie niepełnosprawnej powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeśli niepełnosprawność powstała do 21 roku życia,
• osobie powyżej 75 lat.

Wysokość zasiłku

Zasiłek jest wypłacany co miesiąc i wynosi 153 zł.

Zasiłek pogrzebowy

Zasiłek pogrzebowy jest wypłacany z tytułu kosztów poniesionych w związku z organizacją pogrzebu bliskiej osoby.

Komu przysługuje

• członkowi rodziny,
• pracodawcy,
• domowi pomocy społecznej,
• gminie,
• osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego,
• osobie obcej,

Pod warunkiem że pokrył on koszty związane z pogrzebem danej osoby

Wysokość zapomogi

W przypadku gdy ubiega się o nią członek rodziny wynosi ona 4000 zł- niezależnie od kosztów związanych z pogrzebem. Jeśli ubiega się o to osoba niezwiązana rodzinnie ze zmarłym kwota wypłacana jest za poniesione koszty jednak nie więcej niż 4000 zł. (Dz.U. z 2016 r. poz. 887).

Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny ma na celu pokryć częściowo koszty związane z utrzymaniem dziecka.

Komu przysługuje

• rodzicom dziecka które nie ukończyło 18 r.ż. w przypadku osoby uczącej się do 21 r.ż.,
• opiekunowi faktycznemu dziecka,
• osobie uczącej się do 24 roku życia.

Wysokość zasiłku

• 95,00 zł na dziecko do ukończenia 5 lat,
• 124,00 zł na dziecko między 5 a 18 rokiem życia,
• 135,00 zł na dziecko w wieku 18-24 lat.

Zasiłek wychowawczy

Zasiłek wychowawczy pieniądze wypłacane z tytułu opieki nad dzieckiem wypłacany prawnym opiekunom dziecka. Osoba ubiegająca się o ten zasiłek musi posiadać prawo do korzystania z urlopu wychowawczego.

Zasiłek ten nie przysługuje osobom które:

• podjęły prace i nie są w stanie sprawować osobistej kontroli nad dzieckiem,
• przebywają na zasiłku macierzyńskim,
• czas pracy był krótszy niż 6 miesięcy.

Czas trwania wypłat zasiłku

Czas trwania wypłat zasiłku jest różny i wynosi:

• do 24 miesięcy w przypadku opieki nad jednym dzieckiem,
• do 36 miesięcy w przypadku, gdy opiekujemy się więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu,
• do 72 miesięcy kalendarzowych gdy opieka sprawowana jest nad dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności.

Wysokość zasiłku

Wysokość zasiłku to 400 zł miesięcznie (okres 30 dni). Istnieje możliwość wypłaty zasiłku za konkretne dni przebywania na urlopie wychowawczym i jest ono wypłacane proporcjonalnie czyli 13.33 zł za każdy dzień przebywania na urlopie.

Zasiłek wyrównawczy

Zasiłek wyrównawczy przysługuje osobą które będąc pracownikiem ze zmniejszoną sprawnością do pracy, którego wynagrodzenie uległo zmniejszeniu wskutek podjętej rehabilitacji i adaptacji do nowego miejsca zatrudnienia.

Komu przysługuje

W przypadku podjęcia rehabilitacji zawodowej miała miejsce na skutek wypadku przy pracy wypłacany jest on z zasiłku wypadkowego. Natomiast jeśli wypadek który skutkuje ograniczeniem sprawności miał miejsce poza miejscem pracy wówczas wypłacany jest z zasiłku chorobowego.

Wysokość zasiłku

Zasiłek wyrównawczy wypłacany jest w kwocie różnicy pomiędzy przeciętym wynagrodzeniem jakie uzyskał by ubezpieczony przez okres 12 miesięcy kalendarzowych a wynagrodzeniem pomniejszonym jakie uzyskuje po nastaniu częściowej niezdolności do pracy. Zasiłek ten jest wypłacany nie dłużej niż w okresie 24 miesięcy od powstania zdarzenia wymagającego rehabilitację zawodową.

Zasiłek — artykuły polecane

Ubezpieczenie chorobowe — Zasiłek macierzyński — Ubezpieczenie rentowe — Ubezpieczenia społeczne — Świadczenie rehabilitacyjne — Zasiłek chorobowy — Dodatki do wynagrodzeń — Zasiłek wychowawczy — Emerytura pomostowa

Bibliografia

• Błędowski P., Maciejasz M (2013) Rozwój opieki Długoterminowej w Polsce - stan i rekomendacje Nowiny lekarskie
• Brzostek A.(2018) zasilek-dla-bezrobotnych-2018-wysokosc-zasilku-warunki-otrzymania-zasilku.html Zasiłek dla bezrobotnych 2018: Komu przysługuje i ile wynosi świadczenie, Gazeta Prawna
• Chaczko K. (2018). "Przeszłość niedokończona". O imitacji i zaniechaniach w reformowaniu systemu pomocy społecznej. Studia Politicae Universitatis Silesiensis 20
• Drabik L. (red.) (2019), Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Garbiec R. (2017) Poprawa efektywności finansowej systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie 73: 81-92
• Kosacka-Łędzewicz D., Olszewski B., Szóstko E. (2006), Leksykon świadczeń ZUS, Wydawnictwo Unimex, Wrocław
• Strona internetowa: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ZUS
• Tymorek K. (2000), Zasiłki, Nowe uregulowania, Dom wydawniczy ABC, Warszawa
• Ulijasz B. (2017), Rodzaje i zakres świadczeń z pomocy społecznej, Roczniki Teologiczne, nr 1
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636

Autor: Magdalena Biela

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.