Rynek walutowy

Rynek walutowy - to całokształt transakcji wymiany walut, a więc transakcji kupna-sprzedaży jednej waluty za drugą. W każdej transakcji walutowej przedmiotem obrotu (kupna i sprzedaży) są dwie waluty, które pochodzą z dwóch rożnych krajów. Walutami obcymi są nominowane w obcych jednostkach pieniężnych krótkoterminowe należności, które ze względu na swoją płynność mogą być użyte do natychmiastowej zapłaty, tzn. posiadają walor pieniądza zagranicznego.

Kurs walutowy stanowi cenę jednostki pieniężnej wyrażoną w innej walucie.

Transakcje walutowe dokonywane są za pośrednictwem banków handlowych, a w niektórych krajach również za pośrednictwem giełd pieniężnych. Stanowią one instytucjonalne formy rynku walutowego.

Rynek walutowy jest rynkiem o charakterze pozagiełdowym, co oznacza że nie posiada fizycznego miejsca, a transakcje są dokonywane bezpośrednio pomiędzy uczestnikami rynku.

Podstawowym rynkiem walutowym jest rynek Forex (z ang. Foreign Exchange). Obejmuje on głównie transakcje walutowe zawierane między bankami komercyjnymi oraz inwestycyjnymi. Operacje kupna i sprzedaży na owym rynku są prowadzone przez brokerów i dealerów.

TL;DR

Rynek walutowy to miejsce, w którym odbywają się transakcje wymiany walut, głównie na rynku Forex. Rynek ten spełnia funkcje zabezpieczające, spekulacyjne i płatnicze. Składa się z dwóch segmentów: rynku bieżącego i terminowego. Uczestnikami rynku są m.in. banki, spekulanci i osoby fizyczne. Obroty na rynku walutowym koncentrują się w Londynie, Nowym Jorku, Tokio, Singapurze i Frankfurcie nad Menem. Historia rynku sięga średniowiecza, a obecnie dolar ma dominującą rolę.

Funkcje rynku walutowego

Transakcje, które są prowadzone na rynku walutowym spełniają 3 rodzaje funkcji:

• zabezpieczająca
• spekulacyjna
• płatnicza

Rynek walutowy spełnia w gospodarce szereg istotnych funkcji:

• pozwala na porównanie krajowych cen towarów, usług i instrumentów finansowych z cenami za granicą,
• zapewniając porównywalność cen w skali międzynarodowej, przyczynia się do rozwoju handlu zagranicznego poszczególnych krajów,
• odgrywa pozytywny wpływ na międzynarodową wymianę handlową poprzez umożliwienie rozliczenia,
• umożliwia dokonanie transferu siły nabywczej między krajem i zagranicą,
• umożliwia połączenie krajowego rynku finansowego z międzynarodowym rynkiem finansowym,
• pozwala na prowadzenie polityki kursowej i monetarnej przez władze monetarne.

Segmenty rynku walutowego

Zgodnie z definicją Banku Rozrachunków Międzynarodowych rynek walutowy dzieli się na dwa rynki:

• rynek bieżący lub kasowy (spot market),
• rynek terminowy (forward market).

Podmioty rynku walutowego

Podstawowi uczestnicy rynku walutowego to:

• dealerzy bankowi i niebankowi,
• spekulanci i arbitrażyści,
• osoby fizyczne i firmy prowadzące działalność inwestycyjną,
• banki centralne i administracja skarbu państwa,
• brokerzy walutowi.

Najważniejszymi uczestnikami rynku walutowego są instytucje finansowe, ponieważ tworzą one grupę kreatorów rynku, czyli tzw. market makers.

Rynek walutowy na świecie

Przez kilkadziesiąt lat międzynarodowy rynek walutowy był największym rynkiem finansowym na świecie. Pozycje tę utracił na rzecz rynku pochodnych instrumentów finansowych w 1996 r. Jego obroty w 2000 r. szacowano na około 1100 mld USD dziennie. Nastąpił więc spadek dziennych obrotów w porównaniu do 1998 r., kiedy to zanotowano rekordową wartość około 1500 mld USD. Było to spowodowane głównie przez trzy następujące czynniki:

• wprowadzenie od 1 stycznia 1999 r. euro, w związku z czym z rynku zniknęło najpierw 11 walut, a w kolejnych latach euro przyjęły kolejne kraje; musiało się to odbić negatywnie na wielkości obrotów międzynarodowego rynku walutowego,
• konsolidację i koncentrację w sektorze bankowym, co doprowadziło do zmniejszenia się liczby globalnych dealerów rynku walutowego,
• wzrost udziału transakcji zawieranych przez brokerów elektronicznych w odniesieniu do całkowitej liczby transakcji.

Obroty międzynarodowego rynku walutowego koncentrują się głównie w kilku największych centrach finansowych na świecie, przede wszystkim w Londynie, Nowym Jorku, Tokio, Singapurze, Frankfurcie nad Menem.

Historia rynku walutowego

Korzenie rynku walutowego sięgają średniowiecza, kiedy to dla ułatwienia rozliczeń stosowane były jeszcze kwity wymiany. Ważnym wydarzeniem był rok 1880 - wprowadzono wówczas system waluty złotej (z ang. International Gold Standards). System ten opierał się na złocie, które było miernikiem porównawczym walut. Każda jednostka waluty danego kraju miała ustalony parytet złota, czyli przypadającą na nią ilość czystego kruszcu. Rozwój i funkcjonowanie systemy waluty złotej został znacząco zahamowany w okresie międzywojennym przez wielki kryzys gospodarczy. Następnie po II wojnie światowej dominację na rynku walut przejął dolar. Przewagą gospodarki amerykańskiej był fakt, że nie ucierpiała na skutek wojny. 1944 roku w Bretton Woods zostało podpisane porozumienie. Na jego mocy powołano wówczas 2 instytucje międzynarodowe: Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz Bank Światowy. Został również ustalony parytet możliwości wymiany w dolarach bądź w złocie. System z Bretton Woods zaczął się chwiać, gdy USA wstrzymało wymianę dolara na złoto oraz z powodu narastającej inflacji. Gdy w roku 1973 system opuściły Wielka Brytania, Niemcy oraz Japonia, jego działalność została zatrzymana. Wówczas kursy walut zostały uwolnione od cen złota i zaczęły podlegać wahaniom, a o ich wartości decydowały głównie popyt i podaż.

Rynek walutowy — artykuły polecane

System kursów walutowych — Dewiza — Bankowość typu offshore — Krach giełdowy — Wymiana — Cross-trade — Agregat M0 — Forex — Rezerwy dewizowe

Bibliografia

• Dmowski A., Prokopowicz D., Sarnowski J. (2005), Podstawy finansów i bankowości, Difin, Warszawa
• Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B. (2012), System finansowy w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Pietrzak E., Markiewicz M. (red.) (2007), Finanse, bankowość i rynki finansowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
• Podstawka M. (red.) (2017), Finanse, Instytucje, Instrumenty, Podmioty, Rynki, Regulacje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Szmelter M. (2014), Metody zawierania transakcji na światowym rynku walutowym, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 804
• Zabielski K. (2011), Finanse Międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Zielińska-Głębocka A. (2012), Współczesna gospodarka światowa, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Michał Gruca, Aleksandra Woźna