Stagflacja: Różnice pomiędzy wersjami
(LinkTitles.) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Stagflacja''' - zjawisko z zakresu [[makroekonomia|makroekonomii]] oznaczające współwystępowanie wysokiej [[inflacja|inflacji]] i dużego [[bezrobocie|bezrobocia]]. Często jest ona spowodowana przez ujemny [[szok podażowy]] (Begg D., s. 253). | |||
Po raz pierwszy zjawisko to zaobserwowano w latach 70-tych, kiedy to kraje eksportujące ropę naftową zrzeszone w [[OPEC]] podjęły decyzję o drastycznym ograniczeniu wydobycia tego surowca. Spowodowało to znaczny wzrost cen ropy naftowej na światowych rynkach i doprowadziło do sytuacji, w której stagnacji w zakresie [[stopa bezrobocia|stopy bezrobocia]] towarzyszył wzrost wskaźnika inflacji, a następnie [[slumpflacja|slumpflacji]], kiedy równocześnie z gwałtownym załamaniem [[produkcja|produkcji]] i wzrostem stopy bezrobocia podniosła się również dynamika wzrostu cen (Polszakiewicz 1995, s. 238). | |||
==TL;DR== | |||
Stagflacja to zjawisko, w którym występuje wysoka inflacja i duże bezrobocie. Po raz pierwszy zaobserwowano je w latach 70. na skutek ograniczenia wydobycia ropy naftowej. Stagflacja może być popytowa (wynikająca z wcześniejszej inflacji popytowej) lub podażowa (wynikająca z autonomicznego przesunięcia krzywej podaży). Zjawisko to przyczyniło się do odwrotu od keynesizmu i podważenia wiarygodności krzywej Phillipsa. | |||
==Dokładna charakterystyka== | |||
Jak wcześniej wspomniano o stagflacji mówi się w przypadku równoczesnego występowania stagnacji gospodarczej i wysokiej [[Stopa inflacji|stopy inflacji]]. Spotyka się także pojmowanie jej jako okresu łącznego występowania wysokiej inflacji i wysokiego bezrobocia. Definicje te nie są sprzeczne, choć druga z nich, co należy wyraźnie zaznaczyć, nie precyzuje należycie istoty zjawiska. Jeżeli bowiem dana [[gospodarka]] notuje zarówno wysoką stopę bezrobocia, jak i wysoką stopę inflacji, ale cechuje się również wysokim tempem wzrostu dochodu narodowego, oczywiście w wielkościach realnych, to o występowaniu stagflacji nie można z całą pewnością mówić. Podstawowe znaczenie ma tutaj wystąpienie stanu stagnacji gospodarczej. Termin ten jest szerszy niż pojęcie samego bezrobocia. Charakteryzuje on gospodarkę, w której nastąpiło przede wszystkim zahamowanie tempa wzrostu, a dopiero w konsekwencji wzrost bezrobocia. Zakładając więc, że tempo wzrostu dochodu narodowego jest bardzo niskie, można z uwagi na przyczyny, można wyróżnić dwa ogólne typy stagflacji, a mianowicie stagflację popytową i podażową. Pierwsza z nich stanowi [[proces]] przystosowawczy wynikający z wcześniejszej inflacji popytowej. Może być traktowana jako zjawisko ściśle związane z przebiegiem cyklu koniunkturalnego, a pojawia się w tej fazie cyklu, w której ceny i [[koszty]] nadal wzrastają, pomimo zahamowania lub obniżania się rozmiarów produkcji. Ma to związek z wolnym dostosowaniem się płac do zmian w popycie. Stagflacja podażowa, wynikająca z autonomicznego przesunięcia krzywej podaży, spowodowana jest z kolei tzw. wstrząsem podażowym (gwałtowny wzrost cen surowców), który doprowadza do wzrostu cen produkowanych dóbr oraz do spadku [[Produkcja|produkcji]] (T. Grabia, 2014, s. 5-28). | |||
<google>n</google> | |||
==Efekty stagflacji== | ==Efekty stagflacji== | ||
Zjawisko to przyczyniło się do odwrotu od [[keynesizm]]u w kierunku teorii, na podstawie której możliwe byłoby dostateczne wyjaśnienie tego zagadnienia. Do lat 70-tych XX w. zamienność (trade off) pomiędzy stopą inflacji a stopą bezrobocia, której graficznym uzasadnieniem była [[krzywa Phillipsa]], stanowiła jedną z najważniejszych wskazówek dla polityki ekonomicznej realizowanej przez władze gospodarcze krajów wysoko rozwiniętych (Ibidem, s. 238). | Zjawisko to przyczyniło się do odwrotu od [[keynesizm]]u w kierunku teorii, na podstawie której możliwe byłoby dostateczne wyjaśnienie tego zagadnienia. Do lat 70-tych XX w. zamienność (trade off) pomiędzy stopą inflacji a stopą bezrobocia, której graficznym uzasadnieniem była [[krzywa Phillipsa]], stanowiła jedną z najważniejszych wskazówek dla polityki ekonomicznej realizowanej przez władze gospodarcze krajów wysoko rozwiniętych (Ibidem, s. 238). | ||
[[Krzywa Phillipsa]] została stworzona w 1958 r. przez brytyjskiego profesora [[A.W. Phillips]]a, który wykazał, że w Wielkiej Brytanii istnieje statystyczna zależność między poziomem inflacji w danym roku a bezrobociem. Dowiódł, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa [[stopa bezrobocia]] [Begg D., s. 246] Wnioskując należy stwierdzić, że [[rząd]] stoi przed dylematem spadku bezrobocia kosztem wyższej inflacji. Rząd wybierał określony punkt na krzywej Phillipsa, a następnie ustalał zestaw narzędzi polityki fiskalnej i pieniężnej, aby osiągnąć odpowiedni poziom popytu globalnego, a także odpowiedni poziom bezrobocia (Ibidem, s. 246). | [[Krzywa Phillipsa]] została stworzona w 1958 r. przez brytyjskiego profesora [[A.W. Phillips]]a, który wykazał, że w Wielkiej Brytanii istnieje statystyczna zależność między poziomem inflacji w danym roku a bezrobociem. Dowiódł, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa [[stopa bezrobocia]] [Begg D., s. 246] Wnioskując należy stwierdzić, że [[rząd]] stoi przed dylematem spadku bezrobocia kosztem wyższej inflacji. Rząd wybierał określony punkt na krzywej Phillipsa, a następnie ustalał zestaw narzędzi polityki fiskalnej i pieniężnej, aby osiągnąć odpowiedni poziom popytu globalnego, a także odpowiedni poziom bezrobocia (Ibidem, s. 246). | ||
Jednakże doświadczenia lat 70-tych XX w. podważyły [[wiarygodność]] krzywej Phillipsa, gdy rządy poszczególnych państw nie zamortyzowały szoku [[podaż]]owego, czego skutkiem był wzrost inflacji prowadzący do spadku realnej [[podaż pieniądza|podaży pieniądza]], wzrostu [[stopa procentowa|stopy procentowej]] i zmniejszenia popytu globalnego. W rezultacie coraz większą liczbę zwolenników zaczęła zdobywać współczesna koncepcja [[monetaryzm]]u. | Jednakże doświadczenia lat 70-tych XX w. podważyły [[wiarygodność]] krzywej Phillipsa, gdy rządy poszczególnych państw nie zamortyzowały szoku [[podaż]]owego, czego skutkiem był wzrost inflacji prowadzący do spadku realnej [[podaż pieniądza|podaży pieniądza]], wzrostu [[stopa procentowa|stopy procentowej]] i zmniejszenia popytu globalnego. W rezultacie coraz większą liczbę zwolenników zaczęła zdobywać współczesna koncepcja [[monetaryzm]]u. | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Stopa inflacji]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja krocząca]]}} — {{i5link|a=[[Krzywa Phillipsa]]}} — {{i5link|a=[[Cykl Juglara]]}} — {{i5link|a=[[Hiperinflacja]]}} — {{i5link|a=[[Slumpflacja]]}} — {{i5link|a=[[Inflacja]]}} — {{i5link|a=[[Monetaryzm]]}} — {{i5link|a=[[Recesja]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Begg D., | <noautolinks> | ||
* Burda M., | * Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), ''Ekonomia: Makroekonomia'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Grabia T. | * Burda M., Wyplosz C. (2000), ''Makroekonomia. Podręcznik europejski'', Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Pollok A. | * Grabia T. (2014), ''Kontrowersje wokół koncepcji krzywej Phillipsa'', Gospodarka narodowa, Nr 5 | ||
* Polszakiewisz B. red. | * Pollok A. (2000), ''Inflacja w teorii ekonomii'', Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków | ||
* Polszakiewisz B. (red.) (1995), ''Wybrane problemy ekonomii'', Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Damian Szatan, Aleksandra Noga}} | {{a|Damian Szatan, Aleksandra Noga}} | ||
[[Kategoria:Inflacja]] | [[Kategoria:Inflacja]] | ||
{{#metamaster:description|Stagflacja - zjawisko makroekonomiczne z lat 70-tych, łączące wysoką inflację i bezrobocie na skutek wzrostu cen ropy.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 23:41, 7 gru 2023
Stagflacja - zjawisko z zakresu makroekonomii oznaczające współwystępowanie wysokiej inflacji i dużego bezrobocia. Często jest ona spowodowana przez ujemny szok podażowy (Begg D., s. 253).
Po raz pierwszy zjawisko to zaobserwowano w latach 70-tych, kiedy to kraje eksportujące ropę naftową zrzeszone w OPEC podjęły decyzję o drastycznym ograniczeniu wydobycia tego surowca. Spowodowało to znaczny wzrost cen ropy naftowej na światowych rynkach i doprowadziło do sytuacji, w której stagnacji w zakresie stopy bezrobocia towarzyszył wzrost wskaźnika inflacji, a następnie slumpflacji, kiedy równocześnie z gwałtownym załamaniem produkcji i wzrostem stopy bezrobocia podniosła się również dynamika wzrostu cen (Polszakiewicz 1995, s. 238).
TL;DR
Stagflacja to zjawisko, w którym występuje wysoka inflacja i duże bezrobocie. Po raz pierwszy zaobserwowano je w latach 70. na skutek ograniczenia wydobycia ropy naftowej. Stagflacja może być popytowa (wynikająca z wcześniejszej inflacji popytowej) lub podażowa (wynikająca z autonomicznego przesunięcia krzywej podaży). Zjawisko to przyczyniło się do odwrotu od keynesizmu i podważenia wiarygodności krzywej Phillipsa.
Dokładna charakterystyka
Jak wcześniej wspomniano o stagflacji mówi się w przypadku równoczesnego występowania stagnacji gospodarczej i wysokiej stopy inflacji. Spotyka się także pojmowanie jej jako okresu łącznego występowania wysokiej inflacji i wysokiego bezrobocia. Definicje te nie są sprzeczne, choć druga z nich, co należy wyraźnie zaznaczyć, nie precyzuje należycie istoty zjawiska. Jeżeli bowiem dana gospodarka notuje zarówno wysoką stopę bezrobocia, jak i wysoką stopę inflacji, ale cechuje się również wysokim tempem wzrostu dochodu narodowego, oczywiście w wielkościach realnych, to o występowaniu stagflacji nie można z całą pewnością mówić. Podstawowe znaczenie ma tutaj wystąpienie stanu stagnacji gospodarczej. Termin ten jest szerszy niż pojęcie samego bezrobocia. Charakteryzuje on gospodarkę, w której nastąpiło przede wszystkim zahamowanie tempa wzrostu, a dopiero w konsekwencji wzrost bezrobocia. Zakładając więc, że tempo wzrostu dochodu narodowego jest bardzo niskie, można z uwagi na przyczyny, można wyróżnić dwa ogólne typy stagflacji, a mianowicie stagflację popytową i podażową. Pierwsza z nich stanowi proces przystosowawczy wynikający z wcześniejszej inflacji popytowej. Może być traktowana jako zjawisko ściśle związane z przebiegiem cyklu koniunkturalnego, a pojawia się w tej fazie cyklu, w której ceny i koszty nadal wzrastają, pomimo zahamowania lub obniżania się rozmiarów produkcji. Ma to związek z wolnym dostosowaniem się płac do zmian w popycie. Stagflacja podażowa, wynikająca z autonomicznego przesunięcia krzywej podaży, spowodowana jest z kolei tzw. wstrząsem podażowym (gwałtowny wzrost cen surowców), który doprowadza do wzrostu cen produkowanych dóbr oraz do spadku produkcji (T. Grabia, 2014, s. 5-28).
Efekty stagflacji
Zjawisko to przyczyniło się do odwrotu od keynesizmu w kierunku teorii, na podstawie której możliwe byłoby dostateczne wyjaśnienie tego zagadnienia. Do lat 70-tych XX w. zamienność (trade off) pomiędzy stopą inflacji a stopą bezrobocia, której graficznym uzasadnieniem była krzywa Phillipsa, stanowiła jedną z najważniejszych wskazówek dla polityki ekonomicznej realizowanej przez władze gospodarcze krajów wysoko rozwiniętych (Ibidem, s. 238).
Krzywa Phillipsa została stworzona w 1958 r. przez brytyjskiego profesora A.W. Phillipsa, który wykazał, że w Wielkiej Brytanii istnieje statystyczna zależność między poziomem inflacji w danym roku a bezrobociem. Dowiódł, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia [Begg D., s. 246] Wnioskując należy stwierdzić, że rząd stoi przed dylematem spadku bezrobocia kosztem wyższej inflacji. Rząd wybierał określony punkt na krzywej Phillipsa, a następnie ustalał zestaw narzędzi polityki fiskalnej i pieniężnej, aby osiągnąć odpowiedni poziom popytu globalnego, a także odpowiedni poziom bezrobocia (Ibidem, s. 246). Jednakże doświadczenia lat 70-tych XX w. podważyły wiarygodność krzywej Phillipsa, gdy rządy poszczególnych państw nie zamortyzowały szoku podażowego, czego skutkiem był wzrost inflacji prowadzący do spadku realnej podaży pieniądza, wzrostu stopy procentowej i zmniejszenia popytu globalnego. W rezultacie coraz większą liczbę zwolenników zaczęła zdobywać współczesna koncepcja monetaryzmu.
| Stagflacja — artykuły polecane |
| Stopa inflacji — Inflacja krocząca — Krzywa Phillipsa — Cykl Juglara — Hiperinflacja — Slumpflacja — Inflacja — Monetaryzm — Recesja |
Bibliografia
- Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Burda M., Wyplosz C. (2000), Makroekonomia. Podręcznik europejski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Grabia T. (2014), Kontrowersje wokół koncepcji krzywej Phillipsa, Gospodarka narodowa, Nr 5
- Pollok A. (2000), Inflacja w teorii ekonomii, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
- Polszakiewisz B. (red.) (1995), Wybrane problemy ekonomii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Autor: Damian Szatan, Aleksandra Noga
