Stażysta

Stażysta - osoba odbywająca staż zawodowy. Nabywa ona umiejętności praktyczne do wykonywania pracy, jednak nie nawiązuje stosunku pracy z pracodawcą [[[Ustawa]] o promocji zatrudnienia, 2004, art. 2, us. 34]. Staż w pierwotnym założeniu miał być formą ułatwiania wejścia na rynek pracy ludziom młodym (absolwentom), dla których barierą uniemożliwiającą rozpoczęcie aktywności zawodowej był brak doświadczenia zawodowego, wymaganego czy też preferowanego przez wielu pracodawców. Staż służył więc umożliwieniu absolwentom podjęcia pierwszej pracy i tym samym zniesienia strukturalnego niedopasowania ich kwalifikacji, polegającego na braku doświadczenia w praktycznym wykonywaniu wyuczonego zawodu. Staż jako forma aktywizacji osób bezrobotnych po raz pierwszy w polskim systemie prawnym został ustanowiony w art. 37b ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, dodanym w wyniku jej nowelizacji z dnia 22 grudnia 1995 r.6, z mocą od dnia 1 marca 1996 r.[Skąpski M. 2015 s. 428]

TL;DR

Stażysta to osoba odbywająca praktyki zawodowe, która nie nawiązuje stosunku pracy z pracodawcą. Staż ma ułatwić wejście na rynek pracy osobom młodym i bez doświadczenia. Staże organizuje Powiatowy Urząd Pracy, a skierować na nie można m.in. młodych bezrobotnych, osoby bez kwalifikacji zawodowych, osoby niepełnosprawne. Stażyści mają prawo do stypendium, nie mogą pracować w święta ani w systemie zmianowym. Staż kończy się wydaniem zaświadczenia o ukończeniu.

Skierowanie na staż

Staże organizują Powiatowe Urzędy Pracy. Powiatowy Urząd Pracy bezrobotnego do 25 roku życia powinien w ciągu czterech miesięcy od dnia rejestracji przedstawić propozycję zatrudnienia, szkolenia lub stażu [Ustawa o promocji zatrudnienia,2004, art. 50, us. 1 i 2]. Na sześciomiesięczny staż starosta może skierować:

• bezrobotnego do 25 roku życia.
• osobę długotrwale pozostającą bez pracy
• osobę bez kwalifikacji zawodowych, doświadczenia zawodowego i średniego wykształcenia
• osobę niepełnosprawną
• rodzica samotnie wychowującego jedno dziecko do osiemnastego roku życia dziecka
• kobietę, która nie podjęła zatrudnienia po urodzeniu dziecka
• byłego więźnia, który po odbyciu kary pozbawienia wolności nie znalazł zatrudnienia

A także na roczny staż osoby bezrobotne, które nie ukończyły trzydziestego roku życia. Z możliwości stażu może skorzystać także osoba poszukująca pracy czyli wg definicji art. 47.9, na takich samych zasadach jak bezrobotny. [Ustawa, art. 61a] Nieskorzystanie przez bezrobotnego z możliwości stażu może skutkować utratą statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku dla bezrobotnych.[Ustawa o promocji zatrudnienia, art. 33, us. 8, art. 75, us. 1]

Miejsce odbywania stażu

Organizatorem stażu może zostać [Ustawa o promocji zatrudnienia...,2004, art. 53, ustęp 1,8]

• osoba fizyczna, prowadząca Działalność gospodarczadziałalność gospodarczą, nawet jeśli dotychczas nie zatrudniała żadnych pracowników.
• rolnicza spółdzielnia produkcyjna
• pełnoletnia osoba fizyczna, mieszkająca na terytorium RP i prowadząca tam działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej lub rybnej w gospodarstwie rolnym

"Jeśli chodzi o bezrobotnych absolwentów, którzy byli pierwotnymi beneficjentami stażów, pożądane dla nich jest samo wejście na rynek pracy i nabywanie doświadczeń zawodowych. Instytucja stażu nie wyklucza przy tym utrzymania miejsca pracy, już na zasadach komercyjnych, po jego zakończeniu, chociaż w odróżnieniu od prac interwencyjnych nie jest to pierwszoplanowy cel stażu. W razie braku możliwości kontynuacji zatrudnienia u organizatora stażu znacząco rosną szanse znalezienia innego pracodawcy, dzięki zdjęciu ze stażysty odium osoby bez kwalifikacji praktycznych. Ważny dla motywacji osób bezrobotnych jest też wzrost świadczeń, jakie z tytułu stażu otrzymują one z Funduszu Pracy, w porównaniu z zasiłkiem dla bezrobotnych, co powoduje poprawę sytuacji materialnej już w czasie odbywania stażu". [Skąpski M. 2015 s. 438]

Umowa o staż

Na podstawie umowy zawartej między starostą a pracodawcą stażysta odbywa staż. Przed skierowaniem na staż starosta może wysłać go na badania lekarskie mające na celu określenie jego zdolności do pracy. Program ustala się mając na uwadze kondycję psychofizyczną stażysty, jego dotychczasowe doświadczenie zawodowe i poziom wykształcenia. W programie znajdują się nazwa zawodu, zakres zadań i uzyskiwane kwalifikacje oraz sposób potwierdzenia nabytych kwalifikacji i opiekuna stażysty, datę rozpoczęcia i zakończenia stażu (Ustawa o promocji zatrudnienia, art. 53) Pracodawca ma obowiązek przeszkolić stażystę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zapoznać go z regulaminem miejsca pracy oraz zapewnić mu profilaktyczną ochronę zdrowia. Pracodawca nie ponosi kosztów wynagrodzenia stażysty, ale powinien mu zapewnić bezpłatne napoje, posiłki profilaktyczne, niezbędne narzędzia pracy, odzież i obuwie robocze. [[[Rozporządzenie]] Ministra Pracy,2009, art. 6]

Stażysta pracuje nie więcej niż przez osiem godzin dziennie przez pięć dni w tygodniu, a jeśli jest w pewnym stopniu niepełnosprawny - siedem godzin na dobę. Stażysta nie może pracować w święta, w systemie zmianowym, nadgodzinach, chyba, że wymaga tego charakter pracy [Rozporządzenie Ministra Pracy…, 2009, art. 7] W czasie stażu bezrobotnemu przysługuje stypendium 120 % kwoty zasiłku. Kiedy pobiera on stypendium, nie otrzymuje zasiłku.(Ustawa o promocji zatrudnienia, art. 53, us. 6). Stażyście przysługują dwa dni wolnego po trzydziestu dniach kalendarzowych stażu. Aby je otrzymać, musi napisać wniosek do pracodawcy Po zakończeniu programu pracodawca wydaje opinię o stażyście, m.i.n. informację o tym, jakie kompetencje nabył. Stażysta składa opinię od pracodawcy oraz sprawozdanie do starosty, który wydaje zaświadczenie o ukończeniu stażu.

Obowiązki stażysty

• przestrzeganie regulaminu pracy
• słuchanie poleceń przełożonego, o ile nie są one niezgodne z prawem
• sporządzenie sprawozdania z przebiegu stażu
• sumienne wykonywanie swoich zdań

[Rozporządzenie Ministra Pracy..., 2004, art. 2]

Przerwanie stażu

W niektórych przypadkach starosta na wniosek organizatora może rozwiązać umowę o staż. Może to uczynić, gdy wystąpi:

• nieusprawiedliwiona nieobecność więcej niż raz w czasie stażu
• naruszenie regulaminu pracy, np. poprzez przyjście na staż w stanie wskazującym na zażywanie alkoholu/narkotyków lub spożywanie ich w miejscu pracy
• usprawiedliwiona nieobecność uniemożliwiająca realizację programu stażu.

[Rozporządzenie Ministra Pracy...,2004, art. 9, us. 2]

Prawa stażysty

Może on otrzymać zwrot kosztów przejazdu, jeśli siedziba pracodawcy znajduje się poza jego miejscem zamieszkania a także koszty dojazdu na badania lekarskie.

Stażysta — artykuły polecane

Pracownik — Ubezpieczenie chorobowe — Urlop okolicznościowy — Wypadek przy pracy — Zasiłek chorobowy — Ubezpieczenie emerytalne — Osoba niepełnosprawna — Badania do pracy — Świadczenie rehabilitacyjne — Symulacja kredytu

Bibliografia

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 sierpnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych Dz.U. 2009 nr 142 poz. 1160
• Skąpski M. (2015), Problem nadużywania niepracowniczych form zatrudnienia w programach przeciwdziałania bezrobociu , Studia Iuridica Lublinensia, nr 3
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001

Autor: Edyta Pałucka

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.