Prywatyzacja

Prywatyzacja
Polecane artykuły
Asymetria informacji Wejście na rynek zagraniczny Wrogie przejęcie Syndykat Formy wypłat dywidend Downsizing Marketing usług bankowych Buy-back Hedging finansowy

Prywatyzacja - rozumiana jest jako przekształcenie sektora państwowego w sektor prywatny, a więc następuje wskutek zmiany właścicieli i formy własności. W szerokim znaczeniu oznacza zmianę całej struktury własności, jaka ma miejsce w danym kraju, kiedy swój udział zwiększa własność prywatna, a redukowane jest zaangażowanie państwa w gospodarkę. Z kolei w znaczeniu wąskim jest to przejście przedsiębiorstw państwowych do sektora prywatnego oraz wszelkie techniki i procedury z tym związane.

Metody prywatyzacji

• Sprzedaż lub też przekazanie całości, elementów lub części majątku przedsiębiorstwa należącego do państwa za symboliczną kwotę – najłatwiejsza metoda, jednak rzadko stosowana. Gdy przedsiębiorstwo jest zagrożone likwidacją z racji braku nabywcy, firmę, za symboliczną kwotę przekazuje się osobie, która zaproponowała najlepszy plan naprawczy.
• Zamiana długów na akcje przedsiębiorstw – wierzyciel otrzymuje akcje przedsiębiorstwa w zamian za wierzytelności, które ciążą na dłużniku, a których nie potrafi spłacić.
• Bezpośrednia sprzedaż lub leasing – stosowana dla małych i średnich przedsiębiorstw. Majątek przedsiębiorstwa sprzedaje się konkretnej osobie w sposób bezpośredni, a więc bez pośrednictwa jakichkolwiek aukcji, przetargów, czy też publicznej oferty. Państwo postępuje w ten sposób zwykle gdy: ma jakieś wcześniejsze zobowiązania wobec nabywcy, występuje potrzeba szybkiego znalezienia inwestora, by uchronić zakład przed likwidacją, brakuje chętnych do zakupu firmy.
• Aukcja – nie wymaga skomplikowanych procesów związanych z wyceną przedsiębiorstwa, ponieważ cena ustalana jest podczas aukcji.
• Przetarg otwarty lub zamknięty – metoda mająca na celu nie tylko uzyskanie jak najwyższej ceny ze sprzedaży, ale również uzyskanie spełnienia określonych warunków.
• Sprzedaż przedsiębiorstwa pracownikom – metoda najbardziej kontrowersyjna, gdyż różne przyjmowane stanowiska nie pozwalają na zrównanie szans w dostępie do akcji prywatyzowanych firm.
• Kontrakty menedżerskie – metoda mająca miejsce w przypadku potrzeby wcześniejszego przeprowadzenia restrukturyzacji firmy. Z umowy, jaką odpowiedzialny organ zawiera z grupą menedżerów, wynika, iż muszą się oni podjąć restrukturyzacji i przekazać inwestorowi co najmniej 51% akcji lub udziałów tego zakładu.
• Tworzenie spółek z udziałem kapitału zagranicznego
• Publiczna oferta sprzedaży akcji

Cele prywatyzacji

W wąskim znaczeniu

W ujęciu makroekonomicznym

• zmiana struktury własności w gospodarce, co jest powszechnie uważane za korzyść,

W ujęciu mikroekonomicznym

• wzrost konkurencji i efektywności firm,
• powstawanie nowych metod zarządzania, technologii, produktów czy inwestycji, z których przedsiębiorstwa coraz częściej korzystają,

W szerokim znaczeniu

• wzrost jakości dóbr i usług,
• spadek roli państwa w gospodarce, a więc także spadek wydatków rządowych,
• wzrost dochodów rządowych (ze sprzedaży zakładów oraz uzyskiwanych później podatków)

Płaszczyzny prywatyzacji

• oddolna - inaczej założycielska, polega na powstaniu nowych przedsiębiorstw poprzez wyeliminowanie wpływu administracji publicznej
• odgórna - inaczej prywatyzacja sektora publicznego, polega na przekształceniu sektora państwowego i komunalnego w prywatny
• reprywatyzacja - zwrot mienia zabranego właścicielom niezgodnie z prawem

Bibliografia

• Bałtowski M. (1998), Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych. Przebieg i ocena, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Borowiecki R. (red.) (1992), Prywatyzacja przedsiębiorstw, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, Warszawa - Kraków
• Prusek A. (2005), Prywatyzacja polskiej gospodarki. Cele, programy i ocena jej rezultatów, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Surdykowska S. T. (1996), Prywatyzacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Kinga Danek