Podatnik

Podatnik
Polecane artykuły
Hipoteka przymusowa Podatek od czynności cywilnoprawnych Podatek od sprzedaży Zdolność do czynności prawnych Prawo zastawu Prawo użytkowania wieczystego Umowa zastawu Kodeks karny skarbowy Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego

Podatnik to:

• Osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
• Podatnik jest to podmiot obowiązku podatkowego, zobowiązany formalnie i materialnie do wykonania tego obowiązku, w tym przede wszystkim przez zapłatę ciążącego na nim podatku.(Ofiarski Z. 2013)
• Zgodnie z ustawą o ordynacji podatkowej podatnik jest odpowiedzialny całym swoim majątkiem (odpowiedzialność nieograniczona) za zobowiązania podatkowe (art. 26 ord.pod), w tym podatki, które są płacone przez konsumentów np. wliczane w cenę towarów i usług.

Odpowiedzialność nieograniczona odnosi się do majątku posiadanego w chwili powstania zobowiązania podatkowego jak również do majątku osiągniętego po powstaniu zobowiązania podatkowego a przed jego wygaśnięciem. Podatnik, którego interesy są reprezentowane przez pełnomocnika nie jest zwolniony z odpowiedzialności spłacenia swoich zobowiązań podatkowych.

W sytuacji nieuiszczenia należności podatkowych przez podatnika, organy podatkowe reprezentujące stronę wierzycielską maja obowiązek przymusowego dochodzenia swoich wierzytelności w trybie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z majątku podatnika. (Oktaba R. 2016)

Odpowiedzialność podatkowa podatnika

Odpowiedzialność podatkowa podatnika powstaje w momencie utworzenia zobowiązania podatkowego aż do momentu jego wygaśnięcia. Zakres odpowiedzialności podatnika zawarta jest w prawie publicznym. Jest to prawo obiektywne i niezależne. Podatnik nie ponosi odpowiedzialności z tytułu zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania czynności, o których mowa w art. 12, 13 oraz 18 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.4)) – do wysokości zaliczki, do której pobrania zobowiązany jest płatnik.(art. 26a ord. pod).

Odpowiedzialność podatkowa podatnika- wspólność majątkowa

Zakres odpowiedzialności podatnika zmienia się w sytuacji bycia w związku małżeńskim. W wyniku zawarcia małżeństwa powstaje wspólność majątkowa, w wyniku której taki majątek nie może zostać podzielony (z wyjątkiem zawarcia umowy intercyzy). W momencie gdy na jednym z małżonków ciąży dług z tytułu podatków jego współmałżonek (osoba zobowiązana lecz nie podatnik- jego zobowiązanie wynika z długu małżonka-podatnika) nie może kwestionować prowadzonych czynności egzekucyjnych odnoszącego się do majątku wspólnego. Jednym z wyjść z takiej sytuacji jest prawo osoby zobowiązanej (np. przedawnienie zobowiązania, umorzenie zaległości itp.). Jest to odpowiedzialność in solidum, gdyż organ podatkowy ma jedną wierzytelność względem obydwu współmałżonków, lecz z dwóch różnych tytułów: świadczenia podatnika oraz świadczenia małżonka. (Ofiarski Z. 2013).

W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26 ord.pod., obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka. Skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem:

• zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej,
• zniesienia wspólności majątkowej prawomocnym orzeczeniem sądu,
• ustania wspólności majątkowej w przypadku ubezwłasnowolnienia małżonka,
• uprawomocnienia się orzeczenia sądu o separacji. (art. 29 ord. pod)

Artykuł ten chroni Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego przed uniknięciem spłacenia swoich zobowiązań podatkowych przez podatników. Małżonkowie, którzy chcą zawrzeć umowę o ograniczeniu lub zniesieniu wspólności majątkowej a mają w tym samym czasie zobowiązanie podatkowe, nie mogą zawrzeć takiej umowy. W sytuacji egzekucji dotyczącej wspólnego majątku, musi zostać nadany tytuł wykonawczy skierowany do obojgu małżonków.

Odpowiedzialność podatkowa solidarna

• Jeżeli, zgodnie z ustawami podatkowymi, podatnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, a zobowiązania te powstają w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 2, odpowiedzialnymi solidarnie są podatnicy, którym doręczono decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego.
• Wyżej wymienionego przepisu nie stosuje się do zobowiązań podatkowych pobieranych w formie łącznego zobowiązania pieniężnego. W tym przypadku zasady odpowiedzialności solidarnej stosuje się z chwilą doręczenia decyzji (nakazu płatniczego) osobie, na którą, zgodnie z odrębnymi przepisami, wystawia się decyzję (nakaz płatniczy).
• Małżonkowie opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów na podstawie odrębnych przepisów ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe oraz solidarna jest ich wierzytelność o zwrot nadpłaty podatku od sumy dochodów małżonków, z zastrzeżeniem § 3a. W razie śmierci jednego z małżonków, o których mowa w §3, drugi z małżonków ponosi odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe oraz przysługuje mu wierzytelność o zwrot nadpłaty podatku.
• Do wierzytelności o zwrot nadpłaty, o której mowa w § 3, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o wierzytelnościach cywilnoprawnych. (art. 92 ord.pod)

Postanowienie o wszczęciu postępowania lub o decyzji podatkowej powinno być doręczone wszystkim zainteresowanym stroną, po to aby zgodnie z art. 123 ord.pod. strony mogły czynnie uczestniczyć w etapach postępowania a przed orzeknięciem ostatecznej decyzji umożliwić im wyrażenie swojego zdania na temat zebranych dowodów oraz przedstawionych postulatów.

Bibliografia

• Dz.U. 1997 Nr 137 poz.926. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 Ordynacja podatkowa
• Modzelewski W. Podatnik VAT Instytut Studiów Podatkowych
• Ofiarski Z. (2013), Ogólne prawo podatkowe Zagadnienia materialnoprawne i proceduralne, LexisNexis, Warszawa
• Oktaba R. (2016), Prawo podatkowe, C.H.Beck, Warszawa

Autor: Beata Zaucha