Odpowiedzialność cywilna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update)
 
m (cleanup bibliografii i rotten links)
 
(Nie pokazano 20 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{infobox4
'''[[Odpowiedzialność]] cywilna''' polega na ponoszeniu majątkowych konsekwencji działania własnego lub osób trzecich. Wynika to z okoliczności, gdy w związku z wyrządzeniem [[szkoda|szkody]] powstaje przyrzeczenie do jej naprawienia, na przykład w postaci wypłaty świadczenia odszkodowawczego czy też w postaci przywrócenie do stanu poprzedniego, czyli naprawy. Zgodnie z art. 471 k.c.. sprawca szkody jest zobowiązany do naprawienia zniszczenia/ubytku wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania [[zobowiązanie|zobowiązania]] [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 471)]
|list1=
<ul>
<li>[[Regres]]</li>
<li>[[Odpowiedzialność deliktowa]]</li>
<li>[[Odszkodowanie]]</li>
<li>[[Prawa autorskie]]</li>
<li>[[Umowa powiernicza]]</li>
<li>[[Umowa ubezpieczenia]]</li>
<li>[[Dochodzenie roszczeń]]</li>
<li>[[Dłużnik]]</li>
<li>[[Umowa użyczenia]]</li>
</ul>
}}


 
==TL;DR==
 
Odpowiedzialność cywilna polega na ponoszeniu majątkowych konsekwencji działania własnego lub osób trzecich. Odpowiedzialność może być deliktowa lub kontraktowa. Można być zwolnionym z odpowiedzialności, ale nie za szkodę wyrządzoną umyślnie. Można ubezpieczyć odpowiedzialność cywilną, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie. Władze publiczne i osoby prawne również ponoszą odpowiedzialność cywilną. Odpowiedzialność cywilna dotyczy również branży turystycznej.
'''Odpowiedzialność cywilna''' polega na ponoszeniu majątkowych konsekwencji działania własnego lub osób trzecich. Wynika to z okoliczności, gdy w związku z wyrządzeniem [[szkoda|szkody]] powstaje przyrzeczenie do jej naprawienia, na przykład w postaci wypłaty świadczenia odszkodowawczego czy też w postaci przywrócenie do stanu poprzedniego, czyli naprawy. Zgodnie z art. 471 k.c.. sprawca szkody jest zobowiązany do naprawienia zniszczenia/ubytku wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania [[zobowiązanie|zobowiązania]] [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf ((1964) Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 471)]


==Szkoda majątkowa==
==Szkoda majątkowa==
* [[strata]] (''damnum emergens'') polega ona na zmniejszeniu [[majątek|majątku]] poszkodowanego w wyniku zdarzenia, z którym wiąże się czyjaś odpowiedzialność przykład: wypadek samochodowy [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf ((1964) Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 361 § 1)]
* [[strata]] (''damnum emergens'') - polega ona na zmniejszeniu [[majątek|majątku]] poszkodowanego w wyniku zdarzenia, z którym wiąże się czyjaś odpowiedzialność przykład: [[wypadek]] samochodowy [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 361 § 1)]
* utracone korzyści (''lucrum cessans'') odnosi się do sytuacji, w której majątek poszkodowanego nie wzrósłby tak, jak w przypadku braku zdarzenia sprawczego (związanego z odpowiedzialnością sprawcy szkody) przykład: zniszczenie maszyny (spowoduję ono nie tylko stratę ale i utratę zysku jaki osiągnąłby poszkodowany gdyby szkoda nie wystąpiła) [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf ((1964) Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 361 § 2)]  
* utracone korzyści (''lucrum cessans'') - odnosi się do sytuacji, w której [[majątek]] poszkodowanego nie wzrósłby tak, jak w przypadku braku zdarzenia sprawczego (związanego z odpowiedzialnością sprawcy szkody) - przykład: zniszczenie maszyny (spowoduję ono nie tylko stratę ale i utratę zysku jaki osiągnąłby poszkodowany gdyby [[szkoda]] nie wystąpiła) [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 361 § 2)]


Istnieją dwa typy szkód majątkowych:
Istnieją dwa typy szkód majątkowych:
* szkoda na mieniu- związana ze szkodą dokonaną na składniku majątku, nie jest związana z osobą poszkodowanego,
* szkoda na mieniu - związana ze szkodą dokonaną na składniku majątku, nie jest związana z osobą poszkodowanego,
* szkoda na osobie- polega na uszkodzeniu ciała, uszczerbku na zdrowiu (jest ściśle związana z osobą poszkodowanego)
* szkoda na osobie - polega na uszkodzeniu ciała, uszczerbku na zdrowiu (jest ściśle związana z osobą poszkodowanego)
<google>t</google>


==Odpowiedzialność deliktowa a odpowiedzialność kontraktowa==
==Odpowiedzialność deliktowa a odpowiedzialność kontraktowa==
 
[[Kodeks]] cywilny dzieli odpowiedzialność cywilną na dwa rodzaje: deliktową i kontraktową.
Kodeks cywilny dzieli odpowiedzialność cywilną na dwa rodzaje: deliktową i kontraktową.  
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+'''Odpowiedzialność cywilna'''
|+'''Odpowiedzialność cywilna'''
Linia 35: Linia 19:
|'''Cecha'''
|'''Cecha'''
|'''Odpowiedzialność deliktowa'''
|'''Odpowiedzialność deliktowa'''
|'''Odpowiedzialność kontraktowa'''
|'''[[Odpowiedzialność kontraktowa]]'''
|-
|-
|'''Podstawa odpowiedzialności'''
|'''Podstawa odpowiedzialności'''
|Szkoda powstaje w wyniku czynu niedozwolonego tzw. delikt (jest to każde zdarzenie lub działanie, które powoduje powstanie szkody na osobie lub mieniu)
|Szkoda powstaje w wyniku czynu niedozwolonego tzw. delikt (jest to każde [[zdarzenie]] lub [[działanie]], które powoduje powstanie szkody na osobie lub mieniu)
|Szkoda powstaje w wyniku wykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (przykładowo: zobowiązanie zostało wykonane nieterminowo lub w niewłaściwym miejscu)
|Szkoda powstaje w wyniku wykonania lub nienależytego wykonania [[zobowiązania]] (przykładowo: [[zobowiązanie]] zostało wykonane nieterminowo lub w niewłaściwym miejscu)
|-
|-
|'''Osoba odpowiedzialna'''
|'''Osoba odpowiedzialna'''
|Jest nieznana, należy ją ustalić
|Jest nieznana, należy ją ustalić
|Jest znana ponieważ istnieje stosunek zobowiązaniowy
|Jest znana ponieważ istnieje stosunek zobowiązaniowy
|}[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf ((1964) Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 361 § 2)]  
|}[Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 361 § 2)]
 
<google>n</google>


==Zwolnienie z odpowiedzialności cywilnej==
==Zwolnienie z odpowiedzialności cywilnej==
 
Zgodnie z art. 473 k.c. [[dłużnik|dłużnika]] nie można zwolnić jedynie z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie zatem można ograniczyć lub rozszerzyć odpowiedzialność jednakże nie można wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności związanej z użyciem sił przyrody przez osobę prowadzącą [[przedsiębiorstwo]] oraz posiadacza pojazdu.[Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 437, 473)]. Ograniczenia i rozszerzenia odpowiedzialności określa się umownie.
Zgodnie z art. 473 k.c. [[dłużnik|dłużnika]] nie można zwolnić jedynie z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie zatem można ograniczyć lub rozszerzyć odpowiedzialność jednakże nie można wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności związanej z użyciem sił przyrody przez osobę prowadzącą przedsiębiorstwo oraz posiadacza pojazdu.[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf ((1964) Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 437, 473)]. Ograniczenia i rozszerzenia odpowiedzialności określa się umownie.  


==Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej==
==Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej==
 
Krajewski M. (2011) w swojej książce opisuje odpowiedzialności cywilne objęte ubezpieczeniem OC. Zgodnie z wyżej wspomnianą książką i art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia OC zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie świadczenia odszkodowawczego za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność cywilną za szkodę ponosi ubezpieczony lub ubezpieczający. [[Ubezpieczenie]] odpowiedzialności cywilnej można podzielić na obowiązkowe i dobrowolne.
Krajewski M. (2011) w swojej książce [https://books.google.pl/bookshl=pl&lr=&id=dm5SAwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA5&dq=odpowiedzialno%C5%9B%C4%87+cywilna+ubezpieczenie&ots=crGBbaLBLJ&sig=Sfh8qKr105Z788oGcyJEPdIJZQ&redir_esc=y#v=onepage&q=odpowiedzialno%C5%9B%C4%87%20cywilna%20ubezpieczenie&f=false ''Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej według kodeksu cywilnego''] opisuje odpowiedzialności cywilne objęte ubezpieczeniem OC. Zgodnie z wyżej wspomnianą książką i art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia OC zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie świadczenia odszkodowawczego za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność cywilną za szkodę ponosi ubezpieczony lub ubezpieczający. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej można podzielić na obowiązkowe i dobrowolne.  
* '''Obowiązkowe''' (przykładowe)
* '''Obowiązkowe''' (przykładowe)
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032322326/O/D20032326.pdf komorników sądowych],
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej komorników sądowych,
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130001626/O/D20131626.pdf pośrednika w obrocie nieruchomościami],
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej pośrednika w obrocie nieruchomościami,
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032112065/O/D20032065.pdf podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe],
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe,
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032202175/O/D20032175.pdf rzeczników patentowych],
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rzeczników patentowych,
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032182148/O/D20032148.pdf notariuszy],
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej notariuszy,
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032172135/O/D20032135.pdf radców prawnych],
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej radców prawnych,
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130001620/O/D20131620.pdf przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie czynności rzeczoznawstwa majątkowego],
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie czynności rzeczoznawstwa majątkowego,
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032202174/O/D20032174.pdf architektów oraz inżynierów budownictwa],
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa,
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032172134/O/D20032134.pdf adwokatów].
# obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej adwokatów.
*'''Dobrowolne'''(przykładowe)
* '''Dobrowolne'''(przykładowe)
# ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych
# ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych,
# ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków władz spółek kapitałowych
# ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków władz spółek kapitałowych,
# bezpieczenie odpowiedzialności cywilnej osób prowadzących strzeżone parkingi samochodowe
# ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej osób prowadzących strzeżone parkingi samochodowe.


==Odpowiedzialność władz publicznych==
==Odpowiedzialność władz publicznych==
 
Art. 417 k.c. mówi, że za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej odpowiada [[Skarb Państwa]] lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna [[osoba prawna]], która wykonywała tę władzę na mocy prawa. Jeśli szkoda powstała w wyniku wydania aktu normatywnego [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 417)].
Art. 417 k.c. mówi, że za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej odpowiada Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna, która wykonywała tę władzę na mocy prawa. Jeśli szkoda powstała w wyniku wydania aktu normatywnego [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf ((1964) Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 417)].


==Odpowiedzialność osoby prawnej==
==Odpowiedzialność osoby prawnej==
 
Zgodnie z art. 416 k.c. osoba prawna jest zobowiązana przepisami prawa do naprawienia szkody wyrządzonej przez jej organ [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 416)]
Zgodnie z art. 416 k.c. osoba prawna jest zobowiązana przepisami prawa do naprawienia szkody wyrządzonej przez jej organ[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf ((1964) Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 416)]  


Tomasz Sójka, Obowiązki informacyjne spółek publicznych i odpowiedzialność cywilna za ich naruszenie., Wolters Kluwer Polska, Kraków 2008, ISBN: 978-83-7601-033-5 (39+2)
Tomasz Sójka, Obowiązki informacyjne spółek publicznych i odpowiedzialność cywilna za ich naruszenie., Wolters Kluwer Polska, Kraków 2008, ISBN: 978-83-7601-033-5 (39+2)
* (cytat, str. 143) Dominujący pogląd definiuje odpowiedzialność cywilną jako ponoszenie "przez podmiot stosunków cywilnoprawnych ujemnych konsekwencji przewidzianych przez prawo cywilne za fakty ocenione ujemnie z punktu widzenia porządku prawnego i przypisane przez prawo cywilne temu podmiotowi".
* (cytat, s. 143) Dominujący pogląd definiuje odpowiedzialność cywilną jako ponoszenie "przez podmiot stosunków cywilnoprawnych ujemnych konsekwencji przewidzianych przez [[prawo]] cywilne za fakty ocenione ujemnie z punktu widzenia porządku prawnego i przypisane przez prawo cywilne temu podmiotowi".
* (cytat, str. 161 - 162) Naruszenie obowiązków informacyjnych spółki publicznej stanowi czyn niedozwolony, za który spółka ponosić będzie odpowiedzialność na podstawie art. 415 k.c.() Odpowiedzialność ta oparta będzie na zasadzie winy - umyślnej i nieumyślnej - przy czym dla przypisania spółce winy pod uwagę należy brać winę jej organu zarządczego (art. 416 k.c.).
* (cytat, s. 161-162) Naruszenie obowiązków informacyjnych spółki publicznej stanowi czyn niedozwolony, za który [[spółka]] ponosić będzie odpowiedzialność na podstawie art. 415 k.c.() Odpowiedzialność ta oparta będzie na zasadzie winy - umyślnej i nieumyślnej - przy czym dla przypisania spółce winy pod uwagę należy brać winę jej organu zarządczego (art. 416 k.c.).


==Odpowiedzialność cywilna w turystyce==
==Odpowiedzialność cywilna w turystyce==
Zygmunt Kruczek (red.), Kompendium pilota wycieczek., Proksenia, Kraków 2009
Odpowiedzialność cywilna majątkowa - wyrażająca się w obowiązku naprawienia szkody majątkowej, odszkodowania za uszczerbek majątku poszkodowanego (Kruczek 2009, s.96); w turystyce zwykle jako odpowiedzialność cywilna - majątkowa - z tytułu roszczeń o charakterze cywilnoprawnym powstałych w wyniku szkody osobowej lub rzeczowej wyrządzonej podczas podróży; możliwe jest ubezpieczenie OC, które może być:
* (cytat, str. 96) OC (odpowiedzialność cywilna) majątkowa - wyrażająca się w obowiązku naprawienia szkody majątkowej, odszkodowania za uszczerbek majątku poszkodowanego;  
* obowiązkowe (komunikacyjne - dla posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów),
:- w turystyce zwykle jako odpowiedzialność cywilna - majątkowa - z tytułu roszczeń o charakterze cywilnoprawnym powstałych w wyniku szkody osobowej lub rzeczowej wyrządzonej podczas podróży,
* ustawowe (organizatora turystyki i pośrednika turystycznego - na rzecz klientów),
:- możliwe jest ubezpieczenie OC, które może być:
* dobrowolne (zawodów ryzyka: pilot, przewodnik, ratownik, wychowawca kolonijny) - odpowiedzialność kontraktowa, deliktowa.
:- obowiązkowe (komunikacyjne - dla posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów),
:- ustawowe (organizatora turystyki i pośrednika turystycznego - na rzecz klientów),
:- dobrowolne (zawodów ryzyka: pilot, przewodnik, ratownik, wychowawca kolonijny) - odpowiedzialność kontraktowa, deliktowa.


==Odpowiedzialność cywilna w
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Regres]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Odpowiedzialność deliktowa]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Odszkodowanie]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Prawa autorskie]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Umowa powiernicza]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Umowa ubezpieczenia]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Dochodzenie roszczeń]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Dłużnik]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Umowa użyczenia]]}} }}


==Bibliografia==
==Bibliografia==
* Florczak M. (1995) [http://www.rejent.com.pl/app/appStowarzyszenieS/publikacje/1995/4/199.pdf Odpowiedzialność cywilna notariuszy], Wrocław
<noautolinks>
*[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf Kodeks cywilny (1964), Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93]
* Florczak M. (1995), ''Odpowiedzialność cywilna notariuszy'', Wrocław
* Konert A. (2010) [https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=72VSAwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA5&dq=odpowiedzialno%C5%9B%C4%87+cywilna&ots=v89DWy42Qx&sig=nDNgLFNdzZykatD7W6gIyt_0ujc&redir_esc=y#v=onepage&q=odpowiedzialno%C5%9B%C4%87%20cywilna&f=false Odpowiedzialność cywilna przewoźnika lotniczego], Wolters Kluwer, Warszawa
* Konert A. (2010), ''Odpowiedzialność cywilna przewoźnika lotniczego'', Wolters Kluwer, Warszawa
* Krajewski M. (2011) [https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=dm5SAwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA5&dq=odpowiedzialno%C5%9B%C4%87+cywilna+ubezpieczenie&ots=crGBbaLBLJ&sig=Sfh8q-Kr105Z788oGcyJEPdIJZQ&redir_esc=y#v=onepage&q=odpowiedzialno%C5%9B%C4%87%20cywilna%20ubezpieczenie&f=false Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej według kodeksu cywilnego] Wydawnictwo LEX, Warszawa
* Krajewski M. (2011), ''Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej według kodeksu cywilnego'', Wydawnictwo LEX, Warszawa
* Kruczek Z. (red.) (2009) Kompendium pilota wycieczek., Proksenia, Kraków  
* Kruczek Z. (red.) (2009), ''Kompendium pilota wycieczek'', Proksenia, Kraków
* Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032322326/O/D20032326.pdf komorników sądowych], (2003), Dz.U. nr 232 poz. 2325 i 2326,
* ''Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej adwokatów'', [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20032172134 Dz.U. 2003 nr 217 poz. 2133 i 2134]
* Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130001626/O/D20131626.pdf pośrednika w obrocie nieruchomościami], (2013), Dz.U. poz. 1626,
* ''Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa'', [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20032202174 Dz.U. 2003 nr 220 poz. 2173, 2174]
* Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032112065/O/D20032065.pdf podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe], (2003), Dz.U. nr 211 poz. 2065,
* ''Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej komorników sądowych'', [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20032322326 Dz.U. 2003 nr 232 poz. 2326]
* Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032202175/O/D20032175.pdf rzeczników patentowych], (2003) Dz.U. nr 220 poz.2174 i 2175,
* ''Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej notariuszy'', [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20032182148 Dz.U. 2003 nr 218 poz. 2147 i 2148]
* Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032182148/O/D20032148.pdf notariuszy], (2003), Dz.U. nr 218 poz. 2147 i 2148,
* ''Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe'', [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20032112065 Dz.U. 2003 nr 211 poz. 2065]
* Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032172135/O/D20032135.pdf radców prawnych], (2003) Dz.U. nr 217 poz. 2134 i 2135,
* ''Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie czynności rzeczoznawstwa majątkowego'', [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130001620 Dz.U. 2013 poz. 1620]
* Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130001620/O/D20131620.pdf przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie czynności rzeczoznawstwa majątkowego], (2013) Dz.U. poz. 1620,
* ''Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych'', [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20032172135 Dz.U. 2003 nr 217 poz. 2134 i 2135]
* Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032202174/O/D20032174.pdf architektów oraz inżynierów budownictwa], (2003) Dz.U. nr 220 poz. 2173, 2174),
* ''Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rzeczników patentowych'', [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20032202175 Dz.U. 2003 nr 220 poz.2174 i 2175]
* Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20032172134/O/D20032134.pdf adwokatów], (2003) Dz.U. nr 217 poz. 2133 i 2134.
* ''Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 kwietnia 2019 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pośrednika w obrocie nieruchomościami'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190000804 Dz.U. 2019 poz. 804]
* Sójka T. (2008) [http://images.nexto.pl/upload/publisher/Wolterskluwer/public/obowiazki_informacyjne_spolek_demo.pdf Obowiązki informacyjne spółek publicznych i odpowiedzialność cywilna za ich naruszenie], Wolters Kluwer Polska, Kraków
* Sójka T. (2008), ''[https://images.nexto.pl/upload/publisher/Wolterskluwer/public/obowiazki_informacyjne_spolek_demo.pdf Obowiązki informacyjne spółek publicznych i odpowiedzialność cywilna za ich naruszenie]'', Wolters Kluwer, Kraków
* ''Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19640160093 Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93]
</noautolinks>


{{a|Jakub Hamerlak}}
{{a|Jakub Hamerlak}}
 
[[Kategoria:Odpowiedzialność prawna]]
[[Kategoria:Prawo]]
{{msg:law}}
{{#metamaster:description|Odpowiedzialność cywilna - ponoszenie majątkowych konsekwencji za wyrządzone szkody. Sprawca zobowiązany do naprawienia zniszczenia. Dowiedz się więcej na stronie encyklopedii.}}

Aktualna wersja na dzień 23:47, 29 lis 2023

Odpowiedzialność cywilna polega na ponoszeniu majątkowych konsekwencji działania własnego lub osób trzecich. Wynika to z okoliczności, gdy w związku z wyrządzeniem szkody powstaje przyrzeczenie do jej naprawienia, na przykład w postaci wypłaty świadczenia odszkodowawczego czy też w postaci przywrócenie do stanu poprzedniego, czyli naprawy. Zgodnie z art. 471 k.c.. sprawca szkody jest zobowiązany do naprawienia zniszczenia/ubytku wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 471)]

TL;DR

Odpowiedzialność cywilna polega na ponoszeniu majątkowych konsekwencji działania własnego lub osób trzecich. Odpowiedzialność może być deliktowa lub kontraktowa. Można być zwolnionym z odpowiedzialności, ale nie za szkodę wyrządzoną umyślnie. Można ubezpieczyć odpowiedzialność cywilną, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie. Władze publiczne i osoby prawne również ponoszą odpowiedzialność cywilną. Odpowiedzialność cywilna dotyczy również branży turystycznej.

Szkoda majątkowa

  • strata (damnum emergens) - polega ona na zmniejszeniu majątku poszkodowanego w wyniku zdarzenia, z którym wiąże się czyjaś odpowiedzialność przykład: wypadek samochodowy [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 361 § 1)]
  • utracone korzyści (lucrum cessans) - odnosi się do sytuacji, w której majątek poszkodowanego nie wzrósłby tak, jak w przypadku braku zdarzenia sprawczego (związanego z odpowiedzialnością sprawcy szkody) - przykład: zniszczenie maszyny (spowoduję ono nie tylko stratę ale i utratę zysku jaki osiągnąłby poszkodowany gdyby szkoda nie wystąpiła) [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 361 § 2)]

Istnieją dwa typy szkód majątkowych:

  • szkoda na mieniu - związana ze szkodą dokonaną na składniku majątku, nie jest związana z osobą poszkodowanego,
  • szkoda na osobie - polega na uszkodzeniu ciała, uszczerbku na zdrowiu (jest ściśle związana z osobą poszkodowanego)

Odpowiedzialność deliktowa a odpowiedzialność kontraktowa

Kodeks cywilny dzieli odpowiedzialność cywilną na dwa rodzaje: deliktową i kontraktową.

Odpowiedzialność cywilna
Cecha Odpowiedzialność deliktowa Odpowiedzialność kontraktowa
Podstawa odpowiedzialności Szkoda powstaje w wyniku czynu niedozwolonego tzw. delikt (jest to każde zdarzenie lub działanie, które powoduje powstanie szkody na osobie lub mieniu) Szkoda powstaje w wyniku wykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (przykładowo: zobowiązanie zostało wykonane nieterminowo lub w niewłaściwym miejscu)
Osoba odpowiedzialna Jest nieznana, należy ją ustalić Jest znana ponieważ istnieje stosunek zobowiązaniowy

[Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 361 § 2)]

Zwolnienie z odpowiedzialności cywilnej

Zgodnie z art. 473 k.c. dłużnika nie można zwolnić jedynie z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie zatem można ograniczyć lub rozszerzyć odpowiedzialność jednakże nie można wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności związanej z użyciem sił przyrody przez osobę prowadzącą przedsiębiorstwo oraz posiadacza pojazdu.[Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 437, 473)]. Ograniczenia i rozszerzenia odpowiedzialności określa się umownie.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

Krajewski M. (2011) w swojej książce opisuje odpowiedzialności cywilne objęte ubezpieczeniem OC. Zgodnie z wyżej wspomnianą książką i art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia OC zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie świadczenia odszkodowawczego za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność cywilną za szkodę ponosi ubezpieczony lub ubezpieczający. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej można podzielić na obowiązkowe i dobrowolne.

  • Obowiązkowe (przykładowe)
  1. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej komorników sądowych,
  2. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej pośrednika w obrocie nieruchomościami,
  3. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe,
  4. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rzeczników patentowych,
  5. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej notariuszy,
  6. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej radców prawnych,
  7. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie czynności rzeczoznawstwa majątkowego,
  8. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa,
  9. obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej adwokatów.
  • Dobrowolne(przykładowe)
  1. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych,
  2. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków władz spółek kapitałowych,
  3. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej osób prowadzących strzeżone parkingi samochodowe.

Odpowiedzialność władz publicznych

Art. 417 k.c. mówi, że za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej odpowiada Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna, która wykonywała tę władzę na mocy prawa. Jeśli szkoda powstała w wyniku wydania aktu normatywnego [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 417)].

Odpowiedzialność osoby prawnej

Zgodnie z art. 416 k.c. osoba prawna jest zobowiązana przepisami prawa do naprawienia szkody wyrządzonej przez jej organ [Kodeks cywilny, Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93, art. 416)]

Tomasz Sójka, Obowiązki informacyjne spółek publicznych i odpowiedzialność cywilna za ich naruszenie., Wolters Kluwer Polska, Kraków 2008, ISBN: 978-83-7601-033-5 (39+2)

  • (cytat, s. 143) Dominujący pogląd definiuje odpowiedzialność cywilną jako ponoszenie "przez podmiot stosunków cywilnoprawnych ujemnych konsekwencji przewidzianych przez prawo cywilne za fakty ocenione ujemnie z punktu widzenia porządku prawnego i przypisane przez prawo cywilne temu podmiotowi".
  • (cytat, s. 161-162) Naruszenie obowiązków informacyjnych spółki publicznej stanowi czyn niedozwolony, za który spółka ponosić będzie odpowiedzialność na podstawie art. 415 k.c.() Odpowiedzialność ta oparta będzie na zasadzie winy - umyślnej i nieumyślnej - przy czym dla przypisania spółce winy pod uwagę należy brać winę jej organu zarządczego (art. 416 k.c.).

Odpowiedzialność cywilna w turystyce

Odpowiedzialność cywilna majątkowa - wyrażająca się w obowiązku naprawienia szkody majątkowej, odszkodowania za uszczerbek majątku poszkodowanego (Kruczek 2009, s.96); w turystyce zwykle jako odpowiedzialność cywilna - majątkowa - z tytułu roszczeń o charakterze cywilnoprawnym powstałych w wyniku szkody osobowej lub rzeczowej wyrządzonej podczas podróży; możliwe jest ubezpieczenie OC, które może być:

  • obowiązkowe (komunikacyjne - dla posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów),
  • ustawowe (organizatora turystyki i pośrednika turystycznego - na rzecz klientów),
  • dobrowolne (zawodów ryzyka: pilot, przewodnik, ratownik, wychowawca kolonijny) - odpowiedzialność kontraktowa, deliktowa.


Odpowiedzialność cywilnaartykuły polecane
RegresOdpowiedzialność deliktowaOdszkodowaniePrawa autorskieUmowa powierniczaUmowa ubezpieczeniaDochodzenie roszczeńDłużnikUmowa użyczenia

Bibliografia

  • Florczak M. (1995), Odpowiedzialność cywilna notariuszy, Wrocław
  • Konert A. (2010), Odpowiedzialność cywilna przewoźnika lotniczego, Wolters Kluwer, Warszawa
  • Krajewski M. (2011), Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej według kodeksu cywilnego, Wydawnictwo LEX, Warszawa
  • Kruczek Z. (red.) (2009), Kompendium pilota wycieczek, Proksenia, Kraków
  • Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej adwokatów, Dz.U. 2003 nr 217 poz. 2133 i 2134
  • Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa, Dz.U. 2003 nr 220 poz. 2173, 2174
  • Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej komorników sądowych, Dz.U. 2003 nr 232 poz. 2326
  • Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej notariuszy, Dz.U. 2003 nr 218 poz. 2147 i 2148
  • Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe, Dz.U. 2003 nr 211 poz. 2065
  • Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie czynności rzeczoznawstwa majątkowego, Dz.U. 2013 poz. 1620
  • Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych, Dz.U. 2003 nr 217 poz. 2134 i 2135
  • Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rzeczników patentowych, Dz.U. 2003 nr 220 poz.2174 i 2175
  • Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 kwietnia 2019 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pośrednika w obrocie nieruchomościami Dz.U. 2019 poz. 804
  • Sójka T. (2008), Obowiązki informacyjne spółek publicznych i odpowiedzialność cywilna za ich naruszenie, Wolters Kluwer, Kraków
  • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93


Autor: Jakub Hamerlak

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.