EBO

EBO
Polecane artykuły
Management buyout MBO LMBO Okres zapadalności Formy wypłat dywidend Cena emisyjna Dywidenda Rynek pierwotny Rodzaje dywidend

EBO - Employee buy out tzw. Wykup pracowniczy jest to zakup większości udziałów w przedsiębiorstwie przez jego pracowników w taki sposób, że większość lub wszyscy pracownicy spełniający nie dyskryminujące kryteria (np. określony okres zatrudnienia) mogą w nim uczestniczyć. Większość transakcji tego typu dokonywanych jest w całości lub częściowo poprzez fundusze ESOP (Employee Stock Ownership Plan)

W przypadku wykupu pracowniczego, zarząd i szeroka grupa pracowników dokonuje transakcji w wyniku której (lub których) więcej niż 50% udziałów przedsiębiorstwa staję się ich własnością. Rzadkością są przypadki transakcji wykupu realizowane za jednym razem. Większość przedsiębiorstw amerykańskich będących własnością ich pracowników stała się nią w wyniku wieloletniego skupowania akcji przedsiębiorstwa.

Transakcje wykupu pracowniczego w znacznej części finansowane są przy udziale instytucji finansowych. Instytucje te w zamian za środki pieniężne konieczne do przeprowadzenia zakupu obejmują udziały w przedsiębiorstwie lub środki te zaliczane są w poczet długu. Inwestorzy oczekują wysokiej stopy zwrotu krótkim czasie (zazwyczaj pięciu do siedmiu lat). Pracownicy pozostają znaczącą grupą udziałowców i jeśli początkowe wysokie poziomy zadłużenia zostaną spłacone jak planowano ich udział dalej wzrasta.

Kiedy employee buy out jest odpowiedni?

Wykup pracowniczy nie jest dobry w każdej sytuacji. Kluczowymi czynnikami sukcesu są:

• efektywny zespół pracowników i uzdolniony management

Optymalni pracownicy powinni być gotowi do poświęceń i posiadać doświadczenie w biznesie tak aby przekonać instytucje finansowe do sensu przeprowadzenia wykupu pracowniczego

• zainteresowany sprzedający

Transakcja nie dojdzie do skutku jeśli obecni właściciele przedsiębiorstwa nie będą chcieli go sprzedać. Najczęściej sprzedaż ma miejsce kiedy obecny właściciel chce przejść na emeryturę, wyjść z inwestycji, sprywatyzować przedsiębiorstwo lub gdy przynosi ono straty.

• rentowna propozycja

Cena zakupu musi odzwierciedlać wartość przyszłych przepływów gotówkowych.

Wykupy menedżerskie w Unii Europejskiej i w Polsce

Institute The Centre for Management Buy Out Research jest rzetelnym źródłem informacji na temat wykupów menedżerskich w Europie. Jego siedziba znajduje się przy Uniwersytecie Nottingham. Na pierwszym miejscu zestawienia znajduje się Wielka Brytania. W 2008 r. suma wykupów była równa 28 mld euro, które składało się z 570 wykupów. Natomiast w Republice Federalnej Niemiec było to 145 transakcji, natomiast ich wartość była wysoka tj. ponad 27 mld euro.

Na dzień dzisiejszy wartości wykupów są znacznie wyższe. Kolejną zmiana dotyczy portfolio wykupów, którego struktura wygląda następująco: 42-48% kredyt bankowy, 30-35% fundusze private equity, 7% niezabezpieczone obligacje oraz niezmiennie od lat kapitał menadżerów 5-7%. W 2001 roku powstała spółka AVALLON, której specjalizacją były właśnie wykupy menadżerskie.

Analizując dane z lat 2012-2015 można spostrzec rosnące zainteresowanie i wykorzystywanie danej transakcji. Wynika to z większej liczby projektów prywatyzacyjnych. Kolejnym czynnikiem jest wznowienie przez banki finansowania transakcji lewarowanych. W Polsce jest to jak na razie niezbyt powszechna metoda.

Rodzaje wykupów menadżerskich

Istotnymi metodami wykupów menadżerskich są wykupy MEBO oraz EBO. To pracownicy są pomysłodawcami wykupu i to oni przejmują inicjatywę. Inicjatorami wykupu MEBO są pracujący menadżerowie oraz pracownicy danej instytucji. Natomiast w drugim przypadku są to tylko pracownicy. W Polsce tego typu spółki są określane “spółkami pracowniczymi”.

Bibliografia

• Blasi March J.,(1993). 'Employee Buyouts and Employee Ownership in the West, Rutgers University, New Jersey
• Dąbkowski A. (2015). Innowacyjne metody w procesach wykupu przedsiębiorstw “Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula”, nr 2
• Jensen A., Haydon S.,(2009). Employee Buyout Guide, Sydney
• Kozłowska-Makóś D. (2017).Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa w warunkach koncentracji kapitału “Zarządzanie i Finanse Journal of Management and Finance, Katowice, nr 15
• Smiley R.,(2004). The Employee Buyout A Compelling exit strategy for private sellers, Los Angeles
• Spear, R. (2006). Social entrepreneurship: a different model?. International journal of social economics, 33(5/6), 399-410
• Winiarski B.,(1999). Polityka gospodarcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Zasepa P. (2013).Działania marketingowe w promocji spółek portfelowych w procesie dezinwestycji funduszy venture capital “Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie”, nr 9

Autor: Jarosław Głuch,Jakub Maniara