Zdarzenie gospodarcze

Zdarzenia gospodarcze to wszystkie działania i fakty związane z działalnością konkretnej jednostki gospodarczej. Możemy do nich zaliczyć:

• zakup środków trwałych,
• podpisanie umowy z nowym pracownikiem,
• wydanie z magazynu materiałów do zużycia,
• wysłanie zamówienia do dostawcy materiałów.

Nie wszystkie z wymienionych zdarzeń gospodarczych są przedmiotem opisu rachunkowości. Obowiązek zapisania w księgach rachunkowych dotyczy tylko tych zdarzeń, które wywierają zmiany w stanie majątku podmiotu gospodarczego. Zdarzenia te określane są mianem operacji gospodarczych.

Zatem operacjami gospodarczymi będą następujące z w/w zdarzeń:

• zakup środków trwałych
• wydanie z magazynu materiałów do zużycia

Wobec tego: każda operacja gospodarcza jest zdarzeniem gospodarczym, ale nie każde zdarzenie gospodarcze będzie operacją gospodarczą.

Każda operacja gospodarcza musi być potwierdzona odpowiednim dokumentem nazywanym dowodem księgowym.

TL;DR

Zdarzenia gospodarcze to wszystkie działania i fakty związane z działalnością jednostki gospodarczej. Operacje gospodarcze to zdarzenia, które wywołują zmiany w stanie majątku. Operacje bilansowe dotyczą zmian w składnikach bilansu, a operacje wynikowe wpływają na wynik finansowy. Działania gospodarcze mają wpływ na składniki bilansu i rachunek zysków i strat.

Cechy operacji gospodarczych

Operacje gospodarcze charakteryzują się danymi cechami:

• dotyczą konkretnej jednostki gospodarczej,
• są potwierdzone odpowiednim dowodem księgowym,
• są określone w czasie,
• można je wyrazić wartościowo (w mierniku pieniężnym),
• wywołują zmiany w składnikach bilansu.

Rodzaje operacji gospodarczych

Ze względu na powodowany zakres zmian wyróżniamy dwa rodzaje operacji gospodarczych:

• operacje bilansowe,
• operacje wynikowe.

Operacje bilansowe

Operacje te wywołują zmiany jedynie w składnikach bilansu. Ponadto muszą dotyczyć dwóch składników bilansu, ale nie mogą naruszać równowagi bilansowej. Dzielimy je następująco:

• Aktywne - wywołują zmiany wyłącznie w aktywach bilansu, przy czym jeden ze składników zwiększa swoją wartość, a drugi zmniejsza o tą samą kwotę.

Np. Zakup za gotówkę i przyjęcia do magazynu materiałów.

• Pasywne - wywołują zmiany wyłącznie w pasywach bilansu, przy czym jeden składnik zwiększa swą wartość a drugi zmniejsza o tą samą kwotę.

Np. Przeznaczenie zysku netto na zwiększenie kapitału zapasowego

• Aktywno-Pasywne zwiększające - zarówno składnik aktywów jak i pasywów zwiększa się o taką samą kwotę.

Np. Zakup i przyjęcie do użytkowania mebli biurowych, zapłata w terminie późniejszym.

• Aktywno-pasywne zmniejszające - zarówno składnik aktywów jak i pasywów zmniejszają się o taką samą kwotę.

Np. Regulacja zobowiązań pracowników.

Operacje aktywne i operacje pasywne nie wywołują zmiany w sumie wysokości bilansowej, powodują jedynie zmianę w wewnętrznej strukturze aktywów lub pasywów. Natomiast operacje aktywno-pasywne zwiększające oraz aktywno-pasywne zmniejszające skutkują zmniejszeniem lub zwiększeniem sumy bilansowej.

Operacje gospodarcze wynikowe

Operacje gospodarcze, które związane są z kategoriami przychodów, kosztów oraz zysków i strat nadzwyczajnych nazywamy operacjami wynikowymi. Wpływają one na wynik finansowy i mogą dotyczyć tylko jednego składnika bilansu i jednego składnika rachunku zysków i strat. Można wyróżnić cztery typy operacji gospodarczych wynikowych:

• I typ - operacje zwiększające składnik aktywów i jednocześnie zwiększające przychody o tą samą wartość.

Np.: otrzymane odsetki od udzielonych pożyczek, należne lub uzyskane kwoty z tytułu sprzedaży towarów i materiałów.

• II typ - operacje zmniejszające jeden składnik aktywów i jednocześnie zwiększające koszty o tą samą wartość

Np.: wydanie materiałów do zużycia, zapłacenie odsetek od kredytu.

• III typ - operacje zmniejszające jeden składnik pasywów przy równoczesnej zmianie przychodów o tą samą wartość

Np.: odpisanie zobowiązań wobec dostawców jako przedawnionych.

• IV typ - operacje zwiększające jeden składnik pasywów przy równoczesnym zwiększeniu kosztów o tą samą wartość.

Np.: otrzymanie i nieopłacenie faktury od dostawcy energii, za usługę remontową.

Zatem działania mające miejsce w trakcie prowadzenia działalności mogą w sposób pośredni lub bezpośredni wpływać na składniki bilansu oraz RZiS. Zmiany w sytuacji majątkowo-finansowej zachodzą od początku funkcjonowania przedsiębiorstwa. Spowodowane są one głównie realizacją podstawowych procesów gospodarczych: zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży i zarządzania. Na stan aktywów, pasywów i sytuację finansową jednostki mają również wpływ inne zdarzenia o charakterze przypadkowym a także czynniki zewnętrzne niezależne od danej działalności gospodarczej.

Zdarzenie gospodarcze — artykuły polecane

Klasyfikacja operacji gospodarczych — Operacja gospodarcza — Rachunek zysków i strat — Przychody i koszty finansowe — Wynik finansowy — Koszty finansowe — Zysk nadzwyczajny — Rozliczenia międzyokresowe kosztów — Koszt a wydatek

Bibliografia

• Baran W. (red.) (2014), Podstawy rachunkowości. Sprawozdanie finansowe. Zasady. Etyka, Difin, Warszawa
• Chodoń M., Zasiewska K. (2014), Podstawy rachunkowości, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa
• Dziuba-Burczyk A. (2003), Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków
• Gmytrasiewicz M. (2014), Rachunkowość. Podstawowe założenia i zasady, Difin, Warszawa
• Micherda B. (2005), Podstawy rachunkowości. Aspekty teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Nita B. (red.) (2017), Podstawy rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
• Nowak E. (2016), Rachunkowość. Kurs podstawowy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
• Piaszczyk A. (2011), System kontroli przedsiębiorstwa w gospodarce pokryzysowej na przykładzie jednostek zainteresowania publicznego
• Szczypa P. (red.) (2017), Podstawy rachunkowości. Od teorii do praktyki, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa
• Walińska E. (2014), Rachunkowość jak nauka-jej współdziałanie z dyscypliną finanse, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 803

Autor: Monika Pasik, Małgorzata Serafin