Prywatyzacja
Z Encyklopedia Zarządzania
| Prywatyzacja |
|---|
| Polecane artykuły |
Prywatyzacja - rozumiana jest jako przekształcenie sektora państwowego w sektor prywatny, a więc następuje wskutek zmiany właścicieli i formy własności. W szerokim znaczeniu oznacza zmianę całej struktury własności, jaka ma miejsce w danym kraju, kiedy swój udział zwiększa własność prywatna, a redukowane jest zaangażowanie państwa w gospodarkę. Z kolei w znaczeniu wąskim jest to przejście przedsiębiorstw państwowych do sektora prywatnego oraz wszelkie techniki i procedury z tym związane.
Metody prywatyzacji
- Sprzedaż lub też przekazanie całości, elementów lub części majątku przedsiębiorstwa należącego do państwa za symboliczną kwotę – najłatwiejsza metoda, jednak rzadko stosowana. Gdy przedsiębiorstwo jest zagrożone likwidacją z racji braku nabywcy, firmę, za symboliczną kwotę przekazuje się osobie, która zaproponowała najlepszy plan naprawczy.
- Zamiana długów na akcje przedsiębiorstw – wierzyciel otrzymuje akcje przedsiębiorstwa w zamian za wierzytelności, które ciążą na dłużniku, a których nie potrafi spłacić.
- Bezpośrednia sprzedaż lub leasing – stosowana dla małych i średnich przedsiębiorstw. Majątek przedsiębiorstwa sprzedaje się konkretnej osobie w sposób bezpośredni, a więc bez pośrednictwa jakichkolwiek aukcji, przetargów, czy też publicznej oferty. Państwo postępuje w ten sposób zwykle gdy: ma jakieś wcześniejsze zobowiązania wobec nabywcy, występuje potrzeba szybkiego znalezienia inwestora, by uchronić zakład przed likwidacją, brakuje chętnych do zakupu firmy.
- Aukcja – nie wymaga skomplikowanych procesów związanych z wyceną przedsiębiorstwa, ponieważ cena ustalana jest podczas aukcji.
- Przetarg otwarty lub zamknięty – metoda mająca na celu nie tylko uzyskanie jak najwyższej ceny ze sprzedaży, ale również uzyskanie spełnienia określonych warunków.
- Sprzedaż przedsiębiorstwa pracownikom – metoda najbardziej kontrowersyjna, gdyż różne przyjmowane stanowiska nie pozwalają na zrównanie szans w dostępie do akcji prywatyzowanych firm.
- Kontrakty menedżerskie – metoda mająca miejsce w przypadku potrzeby wcześniejszego przeprowadzenia restrukturyzacji firmy. Z umowy, jaką odpowiedzialny organ zawiera z grupą menedżerów, wynika, iż muszą się oni podjąć restrukturyzacji i przekazać inwestorowi co najmniej 51% akcji lub udziałów tego zakładu.
- Tworzenie spółek z udziałem kapitału zagranicznego
- Publiczna oferta sprzedaży akcji
Cele prywatyzacji
W wąskim znaczeniu
W ujęciu makroekonomicznym
W ujęciu mikroekonomicznym
- wzrost konkurencji i efektywności firm,
- powstawanie nowych metod zarządzania, technologii, produktów czy inwestycji, z których przedsiębiorstwa coraz częściej korzystają,
W szerokim znaczeniu
- wzrost jakości dóbr i usług,
- spadek roli państwa w gospodarce, a więc także spadek wydatków rządowych,
- wzrost dochodów rządowych (ze sprzedaży zakładów oraz uzyskiwanych później podatków)
Płaszczyzny prywatyzacji
- oddolna - inaczej założycielska, polega na powstaniu nowych przedsiębiorstw poprzez wyeliminowanie wpływu administracji publicznej
- odgórna - inaczej prywatyzacja sektora publicznego, polega na przekształceniu sektora państwowego i komunalnego w prywatny
- reprywatyzacja - zwrot mienia zabranego właścicielom niezgodnie z prawem
Bibliografia
- Bałtowski M. (1998), Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych. Przebieg i ocena, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Borowiecki R. (red.) (1992), Prywatyzacja przedsiębiorstw, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, Warszawa - Kraków
- Prusek A. (2005), Prywatyzacja polskiej gospodarki. Cele, programy i ocena jej rezultatów, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
- Surdykowska S. T. (1996), Prywatyzacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Autor: Kinga Danek
