Stopa inflacji

Stopa inflacji
Polecane artykuły
Inflacja krocząca Realny kurs walutowy Parytet siły nabywczej Deflator PNB Ceny stałe Terms of trade Produkt krajowy brutto Stagflacja Deprecjacja

Stopa inflacji jest to procentowa zmiana ogólnego poziomu cen w kolejnych okresach, najczęściej liczona rok do roku. Poziom cen wyznaczany jest przez średnią ważoną cen towarów i usług w gospodarce. Uśrednienie jest uproszczeniem rzeczywistości, ponieważ ceny nie wszystkich dóbr czy usług rosną (maleją) w tym samym stopniu. W praktyce jest to jednak bardzo wygodne i dlatego w wielu statystykach posługujemy się wskaźnikami cen tj. CPI czy PPI. Ogólny trend wzrostu przeciętnej ceny dóbr i usług określany jest mianem inflacji (inaczej dodatnia stopa inflacji), a w przypadku spadku przeciętnej ceny dóbr i usług mówimy o deflacji (inaczej ujemna stopa inflacji). Alternatywą przy obliczaniu poziomu cen może być np. deflator PKB będący stosunkiem nominalnego PKB do realnego PKB, innymi słowy oznacza on cenę dóbr i usług uwzględnionych w PKB w danym roku w stosunku do cen tych samych dóbr i usług w roku bazowym.

Sposób obliczania stopy inflacji

Stopa inflacji liczona według cen detalicznych produktów ma największe znaczenie. Przedstawia się to jako indeks wzrostu cen usług konsumpcyjnych oraz towarów (CPI - Consumer Price Index). Jednakże nie jest to jedyny sposób obliczania inflacji, drugą miarą jest indeks cen płaconych przez producentów (PPI Producer Price Index), określa on zmianę cen hurtowych. Wzrost właśnie tego wskaźnika często jest pierwszą oznaką pojawienia się inflacji. Istnieje jeszcze jeden pomiar - wskaźnik kosztów utrzymania, który jest bardzo podobny do wskaźnika CPI, w praktyce jednak istnieje znaczna różnica między "rzeczywistym" koszykiem dóbr, a " statystycznym" używanym przy obliczaniu CPI.

Stopę inflacji możemy obliczać w następujący sposób:

Stopa inflacji w% (rok t) = [(poziom cen w roku t - poziom cen w roku t-1)/poziom cen w roku t-1]*100

Dla różnych rodzajów dóbr można analogicznie obliczać stopę inflacji. Na przykład dwa bardzo popularne indeksy cen oblicza się następująco:

CPI - Consumer Price Index:

Stopa inflacji cen konsumpcyjnych (w%)= [(CPI dany rok - CPI rok poprzedni)/CPI rok poprzedni]*100

PPI - Producer Price Index:

Stopa inflacji cen producenta (w%)= [(PPI dany rok - PPI rok poprzedni)/PPI rok poprzedni]*100

Optymalna stopa inflacji

Generalnie większość gospodarek dąży do szybkiego wzrostu gospodarczego, pełnego zatrudnienia i stabilności cen. Warto zastanowić się nad ostatnim priorytetem, czyli stabilnością cen. O ile oczywiste jest, że wysoka stopa inflacji (hiperinflacja) ma tragiczne konsekwencje dla gospodarki o tyle problem tkwi w określeniu idealnego poziomu stopy inflacji. Wielu specjalistów z dziedziny ekonomii (m.in. Roberta Halla, W. Lee Hoskinsa) twierdzi, że gospodarki powinny dążyć do absolutnie stabilnych cen albo do inflacji o stopie zerowej. Nie potwierdzają tego jednak liczne obserwacje i badania przeprowadzone m.in. w Stanach Zjednoczonych, które jednoznacznie wskazują, iż przy względnie nie wysokiej stopie inflacji (rzędu kilku procent) zapobiega się nieefektywnej alokacji zasobów, a co za tym idzie nie ma problemu z niepotrzebnie wysoką stopą bezrobocia.

Interesujący w tym kontekście jest również fakt, iż wyniki przeprowadzonych badań na 127 krajach pokazały, że hiperinflacja pojawia się przy nagłych spadkach tempa wzrostu PKB, a deflacja i umiarkowana inflacja sprzyja powolnemu wzrostowi. Oznaczało by to, iż względnie niewysoka stopa inflacji może działać stymulująco na gospodarkę i niekoniecznie musi nieść ze sobą negatywne skutki dla gospodarki. Zarówno zbyt wysoka jak i zbyt niska inflacja ma niekorzystny wpływ na wzrost gospodarczy. Istnieje optymalna stopa inflacji, która ma za zadanie zapewnić najkorzystniejsze długookresowe tempo wzrostu gospodarczego. Dla krajów wysoko uprzemysłowionych można wyznaczyć wspólną optymalną stopę inflacji. Optymalnej stopy inflacji można poszukiwać ze względu na kryteria takie jak minimalizacja bezrobocia czy też osiągnięcie równowagi na rynku obrotów bieżących. Jednym z pierwszych ekonomistów poszukujących optymalnej stopy inflacji był M.Friedman, poszukiwał on optymalnego tempa wzrostu podaży podaży pieniądza, dzięki któremu " strumień usług produkcyjnych oraz korzyści pieniężnych osiągnie maksimum". M.Friedman proponuje zwiększenie podaży pieniądza w takim stopniu, który zminimalizuje deformacje wywołane przez rozbieżność rentowności różnych form pieniądza.

Bibliografia

• Akerlof G., Dickens W., Perry G.(1996), The macroeconomics of Low Inflation "Brookings Paper on Economic Activity"
• Baranowski P.(2008), Problem optymalnej stopy inflacji w modelowaniu wzrostu gospodarczego, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź
• Bruno M., Easterly W.(1995), Inflation Crises and Long-Run Growth, World Bank Policy Research Working Paper nr 1517
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R.(2003), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa
• Hall R., Taylor J.(2004), Makroekonomia, Wyd Naukowe PWN Warszawa
• Lis S.(2011), Współczesna Makroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Nowak A., Zalega T.(2015), Makroekonomia, Wydawnictwo PWE
• Mackiewicz-Łyziak J.(2014), Wpływ długu publicznego.., "Gospodarka Narodowa", nr 273, s. 118-120
• Samuelson P., Nordhaus W.(2004), Ekonomia tom 2, Wyd Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Piotr Gawlewicz