Dobro kultury
| Dobro kultury |
|---|
| Polecane artykuły |
Dobro kultury - W artykule 2. Ustawy o ochronie dóbr kultury, która przestała obowiązywać 16 listopada 2003 r. (zastąpiono ją ustawą o ochronie zabytków). Pojęcie dobra kultury zaczęto uznawać: "każdy przedmiot ruchomy lub nieruchomy, dawny lub współczesny, mający znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturalnego ze względu na jego wartość historyczną, naukową lub artystyczną” (Ustawa o ochronie dóbr kultury, 1962). Jak pisze A. Tomaszewski (2000, s. 9), dobrem kultury jest: "apolityczne i aideologiczne, obejmuje wszystkie «dobra» wytworzone ludzkim talentem, mające obiektywną wartość historyczną i artystyczną. Jest nim artystyczny i kulturalny dorobek ludzkości, podlegający wartościowaniu estetycznemu według przyjętych kryteriów w konkretnych uwarunkowaniach historycznych”. A. Tomaszewski twierdzi, że dziedzictwem kultury nie jest to wszystko co minione pokolenia pozostawiły nam wszystkim w spadku, lecz to, co z niego chcemy przyjąć na własność. Ideałem jednak dla niego jest równoznaczność pojęć dóbr kultury i dziedzictwa kultury.. Dobro kultury może być przedmiotem powstałym zarówno w przeszłości, jak i współcześnie. [1]
Zgodnie z art. 6. ust. 1 "Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju”, a "Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa” (art. 86)[2]
Poszanowanie dóbr kultury
W celu zapewnienia godnego poszanowania wszystkich dóbr kulturalnych zgodnie z artykułem 4 konwencji haskiej: a) uchylenie na podstawie kategorycznej konieczności wojskowej w rozumieniu artykułu 4 ustęp 2 konwencji może być powołane w celu skierowania ataku nieprzyjacielskiego wobec dobra kulturalnego jedynie wtedy, gdy i na tak długo, jak:
- dobro kulturalne zostało przekształcone w cel wojskowy poprzez swoje przeznaczenie,
- nie istnieje żaden inny sposób, który praktycznie umożliwia osiągnięcie podobnej korzyści wojskowej, jak ta, którą daje skierowanie ataku nieprzyjacielskiego przeciwko temu obiektowi,
b) uchylenie na podstawie kategorycznej konieczności wojskowej w rozumieniu artykułu 4 ustęp 2 konwencji może być przywołane dla wykorzystania dóbr kulturalnych w celach, które prawdopodobnie narażą je na zniszczenie lub znaczne uszkodzenie jedynie wtedy i na tak długo, jak nie istnieje możliwość wyboru pomiędzy takim wykorzystaniem dóbr kulturalnych, a inną praktyczną metodą uzyskania podobnej korzyści wojskowej, c) decyzja o przywołaniu kategorycznej konieczności wojskowej podejmowana będzie jedynie przez oficera dowodzącego jednostką, która odpowiada batalionowi bądź wyższej, albo siłą mniejszą pod względem rozmiarów w sytuacji, kiedy okoliczności nie pozwalają inaczej, d) w przypadku ataku wynikającego z decyzji podjętej zgodnie z ustępem (a), jeśli tylko pozwalają na to okoliczności, należy bezzwłocznie wydać skuteczne wcześniejsze ostrzeżenie.[3]
Nietykalność dóbr kultury objętych ochroną wzmocnioną
Strony konfliktu zapewnią stuprocentową nietykalność dobrom kulturalnym objętym ochroną wzmocnioną poprzez powstrzymanie się od czynienia takich dóbr obiektem jakichkolwiek ataków i od jakiegokolwiek wykorzystywania takich dóbr lub ich bezpośredniego otoczenia dla wsparcia działań wojskowych.
Opieka nad dobrami kultury podczas ataku zbrojnego
Środki przygotowawcze, które podejmowane są w czasie pokoju dla opieki nad dobrami kulturalnymi przed dającymi się przewidzieć skutkami konfliktu zbrojnego stosownie do artykułu 3 konwencji winny obejmować, odpowiednio m.in.
- przygotowanie spisów inwentarza,
- planowanie środków doraźnych w celu ochrony przed ogniem lub strukturalnym zniszczeniem,
- przygotowanie do usunięcia ruchomych dóbr kulturalnych lub zabezpieczenie odpowiedniej opieki na miejscu dla takich dóbr\
- wyznaczenie kompetentnych władz odpowiedzialnych za opiekę nad dobrami kulturalnymi. [4]
Bibliografia
- Hełpa-Liszkowska K. (2013) Dziedzictwo kulturowe jako czynnik rozwoju lokalneg "Studia oeconomica posnaniensia", nr 6, s.9
- Nowicki M. (2012). Dziedzictwo i Turystyka: relacja i ewolucja koncepcji"Kultura i turystyka – wspólne korzenie", s. 36/37
- Protokół drugi do konwencji haskiej z 1954 r. o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, Haga, 26 marca 1999 r. (1999), Dz.U. 1957 nr 46 poz. 212
Przypisy
Autor: Krzysztof Lewandowski
