Al-istisna
| Al-istisna |
|---|
| Polecane artykuły |
Charakterystyka
Al-istisna jest jednym z podstawowych islamskich instrumentów finansowych. Al-istisna jest kontraktem, w którym jedna ze stron zleca drugiej wyprodukowanie i dostarczenie ustalonej ilości towaru o precyzyjnie określonych właściwościach. Umowa zawiera ponadto datę dostawy, cenę oraz dzień rozliczenia transakcji. Zerwanie kontraktu może nastąpić jedynie przed rozpoczęciem produkcji, na żądanie którejkolwiek ze stron. Z chwilą zainicjowania procesu wytwórczego, jednostronne wypowiedzenie al-istisna jest zabronione.
Al-istisna a salam
Al-istisna jest kontraktem podobnym do salam, gdyż w obu przypadkach, występuje odstępstwo od jednej z podstawowych zasad gospodarczych, płynących z Szariatu. Mianowicie chodzi o zakaz handlu czymś, co nie jest własnością sprzedającego w momencie zawierania umowy. Wyróżnia się trzy podstawowe różnice między kontraktami:
- Przedmiotem al-istisna jest zawsze towar, wymagający przetworzenia. W przypadku salam może to być dowolny artykuł, przy czym szczególną uwagę zwraca się na sprecyzowanie ilości i właściwości.
- Płatność przy kontrakcie salam powinna być dokonana w pełnej kwocie przy zawieraniu umowy, natomiast al-istisna umożliwia przesunięcie rozliczenia w czasie.
- Data dostawy w przypadku salam musi być uzgodniona w momencie podpisywania kontraktu, co nie jest wymagane przy al-istisna
Al-istisna w nowoczesnej bankowości islamskiej
Banki islamskie stosują instrument finansowy, zwany al-istisna al-tamwili, składający się z dwóch osobnych kontraktów. Pierwszy zawierany jest pomiędzy bankiem, a klientem, który w zamian za otrzymanie określonego produktu z daną datą, zobowiązuje się do dokonywania przyszłych płatności ratalnych. W drugim kontrakcie bank zleca wykonawcy produkcję towaru o specyfikacji wcześniej ustalonej z finalnym odbiorcą. Bank zazwyczaj uiszcza z góry pełną kwotę, ale może także rozłożyć ją na raty, płatne w trakcie procesu produkcji. Wykonawca zobligowany jest do dostarczenia przedmiotu bankowi z datą zapisaną w kontrakcie, która pokrywa się z terminem ustalonym w pierwszej al-istisna. Dopuszczalna jest także bezpośrednia dostawa finalnemu odbiorcy.
Bibliografia
- Iqbal M., Molyneux P. (2005), Thirty years of islamic banking, Palgrave Macmillan, New York.
- Buszko A. (2005), Wpływ rozwiązań zwyczajowych na funkcjonowanie islamskich banków komercyjnych, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
Autor: Dominik Gajowiak
