Praca dorywcza
| Praca dorywcza |
|---|
| Polecane artykuły |
Praca dorywcza- jest to niestandardowa forma zatrudnienia. W rozumieniu potocznym, to praca na czas określony, zazwyczaj jest to krótki okres, która nie ma charakteru powtarzalnego. Nie jest to jednak praca sezonowa gdyż nie jest związana z sezonem/ konkretną porą roku. A. Chobot pracę dorywczą zalicza do nowych form zatrudnienia. Można więc powiedzieć że jest to stosunek pracy różny od typowego. Za typowy stosunek pracy przyjmujemy pracę na czas nieokreślony, średnio przez 40 godzin w tygodniu.
Nie istnieje definicja prawna tego pojęcia, a jego znaczenie nie jest ustalone w jednolity sposób.
Pracownicy dorywczy
W Polsce na pracę dorywczą decydują się w równym stopniu kobiety, jak i mężczyźni. Decyzja ta w latach poprzednich wynikała z trudnej sytuacji na rynku pracy, chęci na dorobienie dodatkowych pieniędzy lub zdobycia doświadczenia. Prace dorywcze są też bardzo popularne wśród studentów którzy poszukują np. pracy na okres wakacji. Pod względem wieku osób pracujących, nietypowe formy zatrudnienia są najbardziej popularne wśród osób w wieku 15-24 lata, drugą w kolejności grupą były osoby w wieku 60 lat i więcej.
Patrząc na pracę dorywczą od strony zatrudniającego, praca ta umożliwia dowolne rozbudowywanie lub redukowanie zatrudnienia w firmie w zależności od koniunktury.
Typy pracy dorywczej
Pracę dorywczą często można znaleźć jako opiekunka do dzieci, korepetytor, roznosiciel gazetek reklamowych itp. Bezrobotne kobiety w średnim wieku, dzięki pracy dorywczej mogą pomyśleć o pracy w charakterze gosposi. Również nauczyciele chcą dorobić do pensji decydując się na udzielanie korepetycji. Wiele emerytów ma sporo wolnego czasu. Za pomocą pracy dodatkowej mogą sobie dorobić do emerytury, pracując jako ogrodnik bądź dostawca. Prace dorywcze to najczęściej:
- Opieka nad dziećmi, dorosłymi, zwierzętami, osobami niepełnosprawnymi,
- Udzielanie korepetycji,
- Tłumaczenia,
- Sprzątanie,
- Prowadzenie domu,
- Ogrodnictwo (np. koszenie trawy, podlewanie kwiatów),
- Gastronomia (np. praca w barze, restauracji),
- Transport (np. rozwożenie pizzy)
- Inne (np. praca w myjni samochodowej, konsultant)
Dzięki różnym serwisom internetowym z ogłoszeniami można znaleźć zatrudnienie bez pośrednictwa agencji, które nierzadko są drogie.
Umowy Kodeksu Cywilnego
Typowymi umowami dla pracy dorywczej są umowy oparte na kodeksie cywilnym tj. umowy zlecenia, umowy o dzieła oraz umowy o pracę na czas określony. Umowa zlecenie jest bardzo korzystna dla studentów poniżej 26 roku życia, ponieważ od wynagrodzenia nie są potrącane składki ZUS- musimy zapłacić jedynie podatek dochodowy. Co więcej, zleceniodawca nie ponosi aż tak dużych kosztów jak miało by to miejsce przy zatrudnieniu opartym na umowie o pracę.
Umowa tymczasowa
Możliwa jest też praca tymczasowa, której umowa ma trzy strony- agencję pracy tymczasowej, pracodawcę użytkownika oraz pracownika. Umowa ta jest oparta na kodeksie pracy, różniąc się jedynie zasadami przyznawania urlopu wypoczynkowego( za każdy przepracowany miesiąc, pracownik otrzymuje 2 dni urlopu). Agencja zatrudnia pracownika tymczasowego na czas określony bądź na czas wykonywania określonej pracy. Jednakże, pracownik w czasie 36 miesięcy może wykonywać pracę na rzecz jednego pracodawcy przez łączny czas nie dłuższy niż 18 miesięcy.
Umowa o pracę
Dla prac dorywczych zawierane są umowy o pracę na czas określony. Istnieje jednak kilka ograniczeń które możemy napotkać. Przede wszystkim, na umowę o pracę nie możemy zatrudniać osób poniżej 16 roku życia. Przy zatrudnieniu osoby młodocianej, czyli poniżej 18 roku życia, również napotkamy wiele ograniczeń. Kodeks Pracy poświęca temu dział IX. Prawo również reguluje ilość umów o pracę zawieranych z tym samym pracodawcą na czas określony.
Badania
Na podstawie badań GUS przeprowadzanych w czwartym kwartale 2014r. wraz z Badaniem Aktywności Ekonomicznej Ludności na temat nietypowych form zatrudnienia i pracy nierejestrowanej, 6,9% badanych zadeklarowało wykonywanie jakiejkolwiek pracy w ramach zatrudnienia nietypowego. Większość tych osób, bo aż 65,7% ogółu pracujących zadeklarowało wykonywanie pracy na podstawie umowy-zlecenia, na drugim miejscu( 16,1%) znalazły się umowy o świadczenie usług przez samo zatrudnionego prowadzącego działalność gospodarczą. Na trzecim miejscu z wynikiem 9,9% znalazły się umowy o dzieło a 8,3% to pozostałe umowy cywilnoprawne.
Bibliografia
- Grzonka L. ( 2013). Alternatywne formy zatrudnienia z wzorami umów i pism, Polskie Wydawnictwo Prawnicze Iuris
- Kryńska E.( 2001). Elastyczność zatrudnienia w Polsce i w Unii Europejskiej, " Gospodarka Narodowa", nr 1-2, s. 74-95
- Byars L. L., Rue L. W.(1991). Human Resource Management, 3rd ed., R.D. Irwin, Inc. Homewood, Illinois
- Kiersztyn A.( 2013), Niepewność zatrudnienia, wyd. Zespół Porównawczych Analiz Nierówności Społecznych, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk
- Piszczek A.( 2016). Odrębności podporządkowania pracownika w nietypowych umownych stosunkach pracy, wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
- Makowski D.( 2006). Praca tymczasowa jako nietypowa forma zatrudnienia., wyd. Diffin, Warszawa
- Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy we współpracy z Departamentem Studiów Makroekonomicznych i Finansów (2016), Pracujący w nietypowych formach zatrudnienia
- Mazur J. i in.( 2012). Związek między pracą dorywczą zarobkową a używaniem substancji psychoaktywnych oraz problemami szkolnymi uczniów szkół ponadgimnazjalnych, " Przegląd lekarski", nr 2012/69/10, s. 867-871
Autor: Olga Gajos, Marta Gawron
