Finanse osobiste
Finanse osobiste nie jest pojęciem jednoznacznie określonym. W literaturze często są stosowane zamiennie z finansami gospodarstw domowych. Jednak w rzeczywistości finanse osobiste są węższym pojęciem niż finanse gospodarstw domowych, ze względu na to, że obejmują wiele procesów, które są związane z organizacją, gromadzeniem i gospodarowaniem środków finansowych przez osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej.Finanse osobiste można zatem określić jako majątek jednej osoby lub całej rodziny[1]
TL;DR
Finanse osobiste to zarządzanie i gospodarowanie środkami finansowymi przez osoby fizyczne, które obejmuje procesy takie jak oszczędzanie, inwestowanie i wydatkowanie środków. Hierarchia potrzeb finansowych gospodarstw domowych obejmuje dostęp do środków, zabezpieczenie majątku, korzystanie z obcych środków finansowych, pomnażanie zgromadzonego majątku oraz doradztwo finansowe i podatkowe. Zarządzanie finansami osobistymi polega na planowaniu, organizowaniu i kontrolowaniu zachowań finansowych w celu osiągnięcia celów finansowych. Budżetowanie i prowadzenie ewidencji przepływów pieniężnych są kluczowymi narzędziami w finansach osobistych. Istnieją różne metody kontroli budżetu, takie jak system kopertowy lub rozdzielenie środków na subkonta.
Finanse osobiste a finanse gospodarstw domowych
Finanse gospodarstw domowych uwzględniają procesy zwierające:
- oszczędzanie(krótkoterminowe cele, nagłe wydatki)
- inwestowanie(umiejscowienie środków pieniężnych w celu osiągnięcia zysku)
- wydatkowanie środków przez gospodarstwa domowe.
Na finanse gospodarstw domowych składają się m.in. finanse osobiste określonych osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego oraz ich przepływy finansowe jako wspólny budżet. [2] Uzyskiwanie środków pieniężnych w kontekście finansów osobistych odbywa się przez osiąganie dochodów, np. z umowy o pracę, renty, zasiłków rodzinnych itp.). Wydatkowanie środków obejmuje zakup dóbr i usług, spłatę zobowiązań(kredyty, pożyczki), zakup nieruchomości oraz opłacanie poszczególnych podatków.
Hierarchia potrzeb finansowych
Według R.Milic-Czerniak [3] można wyodrębnić 5 obszarów potrzeb finansowych gospodarstw domowych; można wyodrębnić 5 obszarów potrzeb finansowych gospodarstw domowych,
- Doradztwo podatkowe i finansowe
- Pomnażanie zgromadzonego majątku
- Korzystanie z obcych środków finansowych
- Zabezpieczenie majątku materialnego i finansowego
- Dostęp do środków finansowych
Najbardziej podstawową potrzebą jest dostęp do środków a zatem możliwość korzystania z bankomatów, bankowości mobilnej, oddziałów bankowych czy kart płatniczych. Następnym punktem jest zabezpieczenie majątku, czyli jego ubezpieczenie, posiadanie sejfów czy też ulokowanie majątku na koncie bankowym. Punkt trzeci związany jest z korzystaniem z obcych środków finansowych. Wynika to z braków w budżecie domowym lub zakupu, która pochłania większą część środków. Konieczne jest wtedy skorzystanie z zewnętrznych źródeł takich jak pożyczki czy kredyty. Pomnażanie zgromadzonego majątku ma na celu osiągnięcie jeszcze większych korzyści poprzez jego inwestowanie lub wykorzystanie go jako zabezpieczenia na różne sytuacje życiowe. Ostatnim punktem jest doradztwo finansowe i podatkowe z którego wynika konieczność korzystania usług doradczych banków (np. bankowość prywatna) czy innych instytucji finansowych (np. zakład ubezpieczeń). [4]
Finanse gospodarstw domowych
Finanse gospodarstw nie muszą być skomplikowane, mogą mieć uproszczoną formę w postaci ogólnych zapisów. Najistotniejsze jest to, żeby każdy kontrolował finanse osobiste. W realizacji tego zadania można wyróżnić trzy poziomy: [5]
- Elementem podstawowym jest zarządzanie finansowa ewidencją wydatków i dochodów(inaczej cash flow - struktura przepływów pieniężnych). Ten element jest konieczny aby gospodarstwo domowe odpowiednio funkcjonowało). W dłuższym okresie bez prowadzenia ewidencji wydatków i dochodów gospodarstwo może nie funkcjonować prawidłowo.
- Plan rozchodów i przychodów (budżet) należy przygotować na kilka najbliższych miesięcy. Sporządzenie budżetu jest na wyższym poziomie, dlatego najpierw trzeba zaznajomić się z faktycznymi przepływami pieniężnymi gospodarstwa. Etap ten jest przydatny, jeśli potrzebujemy określić i zrealizować cele długoterminowe. Dla funkcjonowania gospodarstwa w krótkich okresach nie jest on aż tak konieczny.
- Długoterminowy plan tworzenia osobistego majątku-jego punktem początkowym jest sporządzenie w odpowiednim momencie oceny wartości netto gospodarstwa domowego.
Ewidencja przepływów pieniężnych jako fundament finansów domowych
- umożliwia ustalenie ile rzeczywiście zarabiamy a ile wydajemy; wykorzystanie cash flow pozwala nam zestawić pochodzące z różnych źródeł dochody (ukazuje faktyczne wpływy oraz ich zmienność)
- pozwala ustalić wydatki pilne oraz określić minimalny koszt utrzymania gospodarstwa domowego
- dzięki ewidencji możemy oszacować zapas środków pieniężnych na nieprzewidziane wydatki
- pozwala ustalić czy za dużo nie wydajemy i jaką część dochodów możemy przeznaczyć na oszczędności [6]
Zarządzanie finansami osobistymi
Przedmiotem zainteresowania finansami osobistymi są reguły i mechanizmy, które rządzą podejmowaniem decyzji przez osoby w związku z gospodarowaniem środków pieniężnych[7] Zarządzanie finansami osobistymi jest to inaczej ciągłe gospodarowanie środkami finansowymi mające na celu zrealizowanie celów finansowych. Osiągnięcie określonych celów, możliwe jest przez planowanie, organizowanie i kontrolę zachowań finansowych[8]
Budżet w finansach osobistych
Pojęcie "Budżetowanie"' jest określane jako forma kontroli i ograniczenia wydatków. Budżet domowy to forma planu finansowego, która pokazuje ile planujemy zarobić i wydać. Realizacja planu jest możliwa przy równoległym prowadzeniu ewidencji cash flow. "Kopertowy system" jest jedną z wielu możliwości sprawowania kontroli nad domowym budżetem. Polega na rozdzieleniu posiadanej gotówki na kilka kopert, które przedstawiają poszczególne kategorie (np. samochód, artykuły spożywcze, rachunki). Podział ma służyć zachowaniu struktury wydatków-wydatki z danej kategorii możemy pokryć tylko pieniędzmi z odpowiedniej koperty). Bardziej współczesną formą jest wydzielenie subkonta w ramach ROR i system "procentowy". Wpływ wynagrodzenia na konto jest momentem, w którym rozdzielamy je według odpowiednich proporcji na poszczególne subkonta, np:
- 50 % zostaje na rachunku głównym na wydatki mieszkaniowe, artykuły spożywcze
- 20 % spłata kredytu, pożyczki
- 10 % oszczędzanie
- 10 % atrakcje, przyjemności
- 10% określony cel, np. wycieczka do Rzymu [9]
| Finanse osobiste — artykuły polecane |
| Plan finansowy — Rodzaje kredytów — Zarządzanie zasobami finansowymi — Budżet — Redystrybucja — Zarządzanie finansami — Kredyt rewolwingowy — Obligacje dochodowe — Oszczędzanie |
Przypisy
- ↑ Milic-Czerniak R. (2016) s. 24
- ↑ Milic-Czerniak R. (2016) s. 24,25
- ↑ Milic-Czerniak R. (2016). s. 44,45
- ↑ Milic-Czerniak R. (2016). s. 44,45
- ↑ Bogacka-Kisiel E. s. 98
- ↑ Bogacka-Kisiel E. (2012). Finanse osobiste.Zachowania-produkty-strategie', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa s. 98
- ↑ Bogacka-Kisiel E. (2012). s. 9
- ↑ Musiał M. (2016), s. 99
- ↑ Bogacka-Kisiel E. (2012). s. 104,105
Bibliografia
- Bogacka-Kisiel E. (red.) (2012), Finanse osobiste. Zachowania-produkty-strategie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Milic-Czerniak E. (red.) (2016), Finanse osobiste, Difin, Warszawa
- Musiał M. (2016), Znaczenie wiedzy finansowej w procesie zarządzania finansami osobistymi, Finanse i Prawo Finansowe/Journal of Finance and Financial Law, nr III (1)
- Sarnowski K.(2012) Zarządzanie finansami osobistymi w polskich instytucjach pośrednictwa finansowego, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, nr.72
- Stalończyk I. (2015), Zarządzanie finansami gospodarstw domowych Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, Zarządzanie, Nr 18 s. 7-18
- Tyson E. (1995), Finanse osobiste dla opornych, Oficyna Wydawnicza READ ME, Warszawa
Autor: Estera Skiba
