Jednolity Plik Kontrolny

Jednolity Plik Kontrolny
Polecane artykuły
E-deklaracje Centralna ewidencja działalności gospodarczej Dokumenty magazynowe Ordynacja podatkowa Faktura elektroniczna Kwalifikowany podpis elektroniczny Ewidencja ludności Krajowa informacja podatkowa Rejestracja podatnika VAT

Jednolity Plik Kontrolny - zestaw informacji o zakupach i sprzedaży, który wynika z ewidencji VAT przedsiębiorcy za dany okres. Przesyła się go wyłącznie w wersji elektronicznej do 25. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, nawet jeśli podatnik rozlicza się kwartalnie.

"Jednolity Plik Kontrolny, (JPK, ang. Standard Audit File-Tax - SAF-T) jest specjalnym zbiorem danych w formacie elektronicznym tworzonym na podstawie ewidencji księgowych i podatkowych oraz dowodów księgowych przekazywanym organom podatkowym oraz organom kontroli skarbowej przez podatników. Informacje o operacjach gospodarczych za dany okres, posiadają ujednolicony układ i format (schemat XML) umożliwiający jego łatwe przetwarzanie". (J. Kobiela, J. Nesterak 2018 s. 6)

TL;DR

Jednolity Plik Kontrolny (JPK) to zestaw informacji o zakupach i sprzedaży, który przedsiębiorcy przesyłają do organów podatkowych. JPK ma na celu poprawę efektywności kontroli podatkowych poprzez łatwiejsze przetwarzanie danych. Wprowadzenie JPK ma również zmniejszyć lukę podatkową VAT. Przedsiębiorcy, którzy nie przestrzegają przepisów dotyczących JPK, mogą być karani grzywną.

Geneza

W 2005 roku Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opracowywała koncepcję JPK pod nazwą SAF-T (Standard Audit File for Tax). Od tamtej chwili nieustannie poddaje się ją ciągłemu rozwojowi. Od 2010 roku funkcjonuje już kolejna (druga) generacja standardu SAF-T, dzięki czemu efektywność kontroli podatkowych wzrasta (J. Kobiela, J. Nesterak 2018 s. 6)

W roku 2008 pierwszym krajem, który do swojego systemu wprowadził JPK była Portugalia. Początkowo reforma ta dotyczyła wyłącznie największych podatników CIT. Z biegiem czasu zaczęła funkcjonować również w mniejszych firmach, aż ostatecznie objęła wszystkich podatników. Obowiązek przesyłania plików JPK co miesiąc został przyjęty przez portugalskich przedsiębiorców w 2013 roku (J. Kobiela, J. Nesterak 2018 s. 6)

JPK w Polsce

• Rok 2004 - wykorzystując narzędzia informatyczne Ministerstwo Finansów rozpoczyna kontrole podatkowe. Różnorodność oraz problemy z dostępem do danych stanowią jednak duży problem.
• Rok 2005 - publikacja przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) Jednolitego Pliku Kontrolnego (SAF-T)
• Rok 2010 - publikacja drugiej wersji JPK (SAF-T)
• Rok 2015 - rozpoczęcie prac nad Jednolitym Plikiem Kontrolnym w Polsce

Ministerstwo Finansów pod koniec 2015 roku opublikowało na swojej stronie internetowej wstępne projekty struktur logicznych w postaci dowodów księgowych oraz elektronicznych ksiąg podatkowych. W roku 2016 udostępniona została aplikacja Klient JPK, rok później Klient JPK 2.0. obecnie trwają prace nad utworzeniem Centralnego Rejestru Faktur a także Rejestru paragonów on-line (J. Kobiela, J. Nesterak 2018 s. 7-10)

Kalendarium JPK w Polsce

• Duże przedsiębiorstwa - od dnia 1 lipca 2016 roku
• Małe i średnie przedsiębiorstwa - od dnia 1 stycznia 2017 roku
• Mikro przedsiębiorstwa - od dnia 1 stycznia 2018 roku (J. Kobiela, J. Nesterak 2018 s. 21)

Cele

Wprowadzenie Jednolitego Pliku Kontrolnego ma za zadanie poprawić efektywność kontroli podatkowych poprzez wprowadzenie możliwości edycji dowodów księgowych oraz ksiąg podatkowych przy wykorzystaniu na co dzień stosowanego standardu XML w komunikacji elektronicznej. Innym celem jest także szybki dostęp do formatu, który jest łatwy do analizy, co zdecydowanie ułatwia prace wewnętrznym i zewnętrznym audytorom. Kolejna sprawa to zmniejszenie kosztów funkcjonowania administracji podatkowej jak również poprawienie relacji między nią a jej klientami. Narzucając przedsiębiorcom taki sposób funkcjonowania Ministerstwo Finansów przewiduje wzrost o 7,5% rocznie wpływów do budżetu państwa z ustaleń uszczupleń podatkowych (A. Bielawska, D. Pauch 2016 s. 22)

Struktury Jednolitego Pliku Kontrolnego

• Struktura 1 − księgi rachunkowe
• Struktura 2 − wyciągi bankowe
• Struktura 3 - magazyn
• Struktura 4 − ewidencje sprzedaży i zakupu
• Struktura 5 - faktury
• Struktura 6 − podatkowa księga rozchodów i przychodów
• Struktura 7 − ewidencja przychodów (A. Bielawska, D. Pauch 2016 s. 23)

Luka podatkowa VAT

Wprowadzając Jednolity Plik Kontrolny ustawodawca ma na celu przede wszystkim zmniejszyć tak zwaną lukę podatkową VAT. (A. Zychowicz 2017 s. 302).

"Luka w VAT jest wskaźnikiem efektywności egzekwowania VAT i przestrzegania wypełniania obowiązków w tym podatku, dostarcza bowiem przybliżonych danych w zakresie wysokości strat wynikających z oszustw, unikania i uchylania się od podatku, bankructw, niewypłacalności czy błędów w kalkulacji podatku". (T. Tratkiewicz 2016 s. 186).

Dzięki wprowadzeniu takich regulacji organ podatkowy może przeprowadzić analizę porównawczą przekazanych plików z deklaracją VAT. Może również porównać krzyżowo dane kontrahentów podatnika z danymi przekazanego pliku w prawie rzeczywistym czasie. Taki proces pozwala niewątpliwie w krótkim czasie wychwycić pojawiające się w rozliczeniach podatników anomalie (A. Zychowicz 2017 s. 302)

Sankcje związane z Jednolitym Plikiem Kontrolnym

Na podatnika sankcje mogą zostać nałożone w czterech przypadkach (J. Kobiela, J. Nesterak 2018 s. 22-25)

Złożenie nieprawdziwej informacji

Art. 80 § 3. k.k.s., Jeżeli informację określoną w § 1-2a złożono nieprawdziwą, sprawca podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

Nieprzedstawienie dokumentów lub nieuzasadniona odmowa przekazania dokumentów

Art. 262. § 1. Ordynacja Podatkowa, Strona, pełnomocnik strony, świadek lub biegły, którzy mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego:

1) nie stawili się osobiście bez uzasadnionej przyczyny, mimo że byli do tego zobowiązani, lub

2) bezzasadnie odmówili złożenia wyjaśnień, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności, lub

3) bez zezwolenia tego organu opuścili miejsce przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem, mogą zostać ukarani karą porządkową do 2 500 zł.

Niezłożenie w terminie informacji podatkowej

Art. 80 § 1 k.k.s., kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.

Art. 80 § 2 k.k.s., Płatnik, który wbrew obowiązkowi nie składa wterminie podatnikowi lub właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

Utrudnianie lub udaremnianie czynności służbowej czyli nieprzekazanie JPK na żądanie

Art. 83. k.k.s., Kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub skarbowej udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby odmawia okazania księgi lub księgę taką niszczy, uszkadza, czyni bezużyteczną, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

Bibliografia

• Bielawska A., Pauch D. (2016) Jednolity Plik Kontrolny jako sposób przekazywania informacji podatkowej Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 282
• Ustawa Ordynacja Podatkowa (1997), Dz.U. nr 137 poz. 926
• Kodeks Karny Skarbowy (1999), Dz.U. nr 83 poz. 930
• Kobiela J., Nesterak J. (2018) Jednolity Plik Kontrolny Klient JPK 2.0 Krakowska Szkoła Controllingu
• Tratkiewicz T. (2016) Luka w VAT - sposoby przeciwdziałania w Polsce i Unii Europejskiej Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 294
• Zychowicz A. (2017) Jednolity Plik Kontrolny jako nowa instytucja polskiego prawa podatkowego Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, nr 112

Autor: Aleksandra Stachurska