Krzywa konsumpcji

Gospodarstwa domowe posiadają podstawowe źródło finansowania w postaci rozporządzalnych dóbr osobistych. Dobra te w znaczącym stopniu przeznaczane są na zakup różnorodnych dóbr konsumpcyjnych. Przy danym poziomie dochodów im większe wydatki konsumpcyjne - tym mniejsze oszczędności, im większe oszczędności - tym mniejsze wydatki konsumpcyjne. Krzywa konsumpcji jest wykresem ukazującym zależność liniową między konsumpcją oraz rozporządzalnym dochodem. Konsumpcja zwiększa się wraz ze wzrostem rozporządzalnego dochodu, mniej jednak niż proporcjonalnie (R.Milewski, E.Kwiatkowski 2012, s. 254)

TL;DR

Artykuł omawia zależność między wydatkami konsumpcyjnymi a dochodem narodowym w gospodarstwach domowych. Wyjaśnia pojęcia konsumpcji autonomicznej i dodatkowej oraz funkcji konsumpcji. Przedstawia również hipotezy dotyczące zależności między dochodem a wydatkami konsumpcyjnymi. Wskazuje na związki między wydatkami konsumpcyjnymi a oszczędnościami oraz innymi czynnikami, takimi jak standard życia czy majątek.

Konsumpcja

Konsumpcja to zaspokajanie potrzeb, które występują zawsze. Konsumpcja autonomiczna jest niezależna od dochodów, stanowi niezbędne minimum. Konsumpcja dodatkowa jest uwarunkowana wysokością dochodów, oznacza wydatki na dobra, które nie są one jednak niezbędne do życia. Możemy też mówić o konsumpcji produkcyjnej co oznacza, że konsumpcja sprowadza się do zużycia środków produkcji. Jednak konsumpcja właściwa oznacza spożycie dóbr konsumpcyjnych, czyli zaspokojenia potrzeb. Konsumpcję może napędzać globalny dochód w gospodarce.

Funkcja konsumpcji

Funkcja konsumpcji to zależność między bieżącymi dochodami i wydatkami konsumpcyjnymi. Pokazuje ona poziom zamierzonych łącznych wydatków konsumpcyjnych przy różnych poziomach dochodu narodowego.

Wydatki konsumpcyjne, a dochód narodowy

Zależności między wydatkami konsumpcyjnymi, a dochodem narodowym: 1. Przy niskim poziomie dochodu wydatki konsumpcyjne są wyższe niż dochód. Ludzie biedni często żeby przeżyć muszą na swoje postawowe potrzeby wydać więcej niż zarabiają. Finansowanie tych wydatków najczęściej odbywa się przez zaciąganie pożyczek. 2. Po przekroczeniu pewnego poziomu dochodu wydatki konsumpcyjne są niższe niż dochód. W tym wypadku część dochodu będzie przeznaczona na oszczędności. 3. Przy wyższym dochodzie wydatki konsumpcyjne są wyższe niż dochód, jednak ich udział jest coraz niższy. Określa się go jako tzw. Przeciętną skłonność do konsumpcji. 4. Im wyższy jest dochód tym bardziej wzrastają wydatki konsumpcyjne. Stosunek ten nazywany jest krańcową skłonnością do konsumpcji.

Równanie

Zapis krzywej konsumpcji w postaci równania jest określony poniższym wzorem:

$C=c_{0}+c_{1}Y_{D}$, przedstawia to poniższy wykres:

Rys. 1 Krzywa konsumpcji

gdzie:

• $C$ - wydatki konsumpcyjne ogółem (dobra trwałego użytku, dobra nietrwałe, usługi),
• $c_{0}$ - parametr oznaczający konsumpcję ludzi gdyby ich dochód rozporządzalny w bieżącym roku wynosił zero,
• $c_{1}$ - skłonność do konsumpcji, przedstawia ona stosunek przyrostu wydatków konsumpcyjnych do przyrostu dochodu,
• $Y_{D}$ - rozporządzalny dochód (dochód pomniejszony o podatki minus transfery budżetowe otrzymane przez konsumenta).

Z racji iż funkcja konsumpcji ma charakter liniowy, wyrażona jest przez linię prostą. Przecięcie osi pionowej ma miejsce w punkcie $c_{0}$, współczynnik kierunkowy (nachylenie) równa się $c_{1}$. Z racji iż $c_{1}$ wynosi mniej niż 1, także nachylenie linii wynosi mniej niż 1. (O.Blanchard 2011, s. 67,68)

Zależności

Zależność między wydatkami konsumpcyjnymi i oszczędnościami, a dochodem charakteryzuje się kilkoma cechami. Przede wszystkim przy stosunkowo niskim poziomie dochodu wydatki konsumpcyjne są wyższe niż dochód - ludzie biedni na swoje potrzeby muszą wydać więcej aniżeli zarabiają, poprzez zaciąganie pożyczek, co z kolei prowadzi do ujemnych oszczędności. Po drugie przekraczając pewien poziom dochodu dochód konsumpcyjny jest wyższy od wydatków konsumpcyjnych - część dochodu przeznaczana jest na oszczędności. Po trzecie przy wyższych dochodach wydatki konsumpcyjne rosną, ale ich udział w dochodzie stanowi coraz mniejszą część. (R.Milewski, E.Kwiatkowski 2012, s. 256)

Hipotezy

• Hipoteza dochodu absolutnego, wysunięta przez J.M. Keynesa. Zgodnie z nią wielkość wydatków konsumpcyjnych zależy od poziomu bieżących dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa. Wraz ze wzrostem tychże dochodów wydatki konsumpcyjne również wzrastają, lecz ich udział w dochodzie jest wraz ze wzrostem coraz mniejszy (R.Milewski, E.Kwiatkowski 2012, s. 255)
• Hipoteza dochodu relatywnego, wysunięta przez J.S. Duesenberry'ego - wysokość wydatków konsumpcyjnych poszczególnych osób w dużej mierze zależy od standardu życia ich sąsiadów i znajomych. W momencie gdy dochody jakiegoś gospodarstwa maleją w porównaniu z dochodami sąsiadów i znajomych gospodarstwo to stara się utrzymać standard konsumpcji na poziomie swojego otoczenia, gdy zaś dochody rosną znajduje to niewielkie odwzorowanie we wzroście wydatków konsumpcyjnych.(R.Milewski, E.Kwiatkowski 2012, s. 255)
• Hipoteza dochodu permanentnego, wysunięta przez M. Friedmana - wydatki konsumpcyjne zależą nie od bieżącego dochodu, lecz od tzw. dochodu permanentnego czyli przeciętnego dochodu jakiego oczekuje uzyskać jednostka w ciągu całego życia.(R.Milewski, E.Kwiatkowski 2012, s. 255)
• Hipoteza cyklu życia - mówi nam o tym, że konsument dąży do stabilnego standardu życia wyznaczonego przez dochód permanentny. Podporządkowuje on swoje oszczędności do teho celu. Poziom dochodów konsumenta zmienia się jednak wraz z wiekiem. W młodości wieku niskie dochody, kredyty, z upływem lat dochody rosną, konsumenci dysponują wówczas nadwyżką. część jest odkładana na emeryturę, by na starość zachować stałą stopę życiową, zaś część z nich idzie na spłaty kredytów.(R.Milewski, E.Kwiatkowski 2012, s. 255)
• poza-dochodowa koncepcja - drugim czynnikiem poziomu wydatków konsumpcyjnych jest wielkość nagromadzonego majątku, który możemy nazwać efektem majątkowym lub efektem bogactwa.(R.Milewski, E.Kwiatkowski 2012, s. 255)

Krzywa konsumpcji — artykuły polecane

Prawo Engla — Hipoteza dochodu absolutnego Keynesa — Krańcowa skłonność do konsumpcji — Dochód osobisty — Elastyczność dochodowa popytu — Dochód realny — Teoria wyboru konsumenta — Krańcowa stopa substytucji — Wydatki konsumpcyjne — Krzywa Tornquista

Bibliografia

• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Blanchard O. (2011), Makroekonomia, Wolters Kluwer, Warszawa
• Dach Z. (1999), Podstawy mikroekonomii, Wydawnictwo Naukowe SYNABA, Kraków
• Frank R. (2007), Mikroekonomia jakiej jeszcze nie było, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Wasilik K. (2014), Trendy w zachowaniach współczesnych konsumentów - konsumpcjonizm a konsumpcja zrównoważona, art. 1 (6)
• ŻŻXXXX Kryk B.(2013)Zachowania polskich gospodarstw domowych na rynku finansowym, nr 192, 243

Autor: Konrad Waniołka, Kamila Siuta