Społeczeństwo

Społeczeństwo potocznie jest rozumiane jako ogół mieszkańców danego kraju. Natomiast jako jedno z podstawowych pojęć socjologicznych, cechuje się dużą wieloznacznością. Dla socjologa "społeczeństwo" oznacza wielki kompleks wzajemnych stosunków ludzkich. Można mówić o społeczeństwie obejmującym miliony ludzi, lecz może także stosować ten termin w odniesieniu do ilościowo znacznie mniejszej zbiorowości. Pomiędzy jego członkami jest podobieństwo warunków życia, norm postępowania oraz wysoki stopień złożoności.

Stanowi ono zbiorowość, która składa się z warstw, grup oraz klas społecznych. Społeczeństwo stanowi konstrukt zbiorowego życia, stwarzając przy tym walory kulturowe oraz formułując wzorce postępowania i zachowania, które stanowią ogniwo łączące dla zbiorowości. (C.Sojecki, 1971, s. 992)

TL;DR

Społeczeństwo to złożona sieć relacji międzyludzkich, która tworzy zbiorowość o podobnych warunkach życia i normach postępowania. Istnieją różne rodzaje społeczeństw, takie jak globalne, lokalne, cyfrowe, informacyjne, konsumpcyjne i nowoczesne. Społeczeństwo kształtuje człowieka, który porusza się w ramach określonych układów władzy i prestiżu. Badania społeczne wykonuje się za pomocą różnych metod. Grupa społeczna to co najmniej dwie osoby, które znajdują się w jednym miejscu w tym samym czasie. Zbiorowość społeczna to grupa ludzi przebywających razem i złączonych interakcjami.

Rodzaje społeczeństw

Przez społeczeństwo często rozumiana jest ludność zamieszkała na określonym terytorium nie uwzględniając podziałów narodowych i społecznych. Można wyróżnić:

• Społeczeństwo globalne - czyli społeczeństwo kompleksowe, ogólne, narodowo - państwowe. Jest one pojmowane bardzo szeroko, obejmujące instytucje polityczne i administracyjne składające się na państwo, jak i grupy etniczne, narodowościowe, ukształtowane zbiorowości i grupy społeczne.
• Społeczeństwo lokalne - czyli zbiorowość społeczną wyodrębnioną głównie na podstawie zajmowania określonego terytorium. Więzi społeczne oparte są na wspólnych warunkach życia jak i wspólnej kulturze.

W obecnych czasach możemy również wyróżnić inne rodzaje społeczeństw:

• Społeczeństwo cyfrowe (ang. Digital society) - ogół ludzkości, który w życiu codziennym używają komputerów i Internetu w celach zawodowych, usługowych, a także do porozumiewania się między sobą. Głównymi użytkownikami są elity menadżerskie, grupy religijne, konsumenci. Społeczeństwo cyfrowe jest ogólnodostępne niezależnie od tego do jakiej grupy społecznej należą i jaką wyznają religię. (M. Pacholski, 2010, s. 209-2010)
• Społeczeństwo informacyjne (ang. Informations society) - społeczność globalna, biorąca udział sporządzaniu, pozyskiwaniu oraz wysyłaniu informacji. Z natury ludzie dostosowani są do odbierania licznych wiadomości, wytwarzanych przez nich. Zdaniem teoretyków "społeczeństwo informacyjne" w dzisiejszych czasach to nowe narzędzie formułowania sygnałów na skalę światową. Zbyt duża ilość informacji może wpływać na kondycję psychiczną i społeczną, a także może powodować naruszenie stanu emocjonalne u odbiorcy. Ludzki umysł wykształcił wielorakie systemy radzące sobie z nadmiarem informacji (M. Pacholski, 2010, s. 209-210)
• Społeczeństwo nowoczesne - społeczeństwo utożsamiane jest z nowoczesną osobowością, która składa się z pewnych typowych postaw i cech. Zbiór jak największej ilości ludzi z tego typu osobowością pozwala na rozwój i ogólną eskalację tego społeczeństwa. Wartości spopularyzowane przez osobowość nowoczesną konstruują pewnego rodzaju wzorzec, którego rozpowszechnione wyniki mają służyć pomocy z redukcją zacofania ogólnopojętego. Walory te jednak nie są rodzaju wielopłaszczyznowego (tj. nie posiadają uniwersalnego przekazu). Przypisując nowoczesnemu społeczeństwu cechy nowoczesnej osobowości wyróżniamy nonkonformizm, chęć osiągnięć oraz rozbudowaną empatię wobec siebie, a także ukierunkowanie na przyszłość. Założenia te wynikają z obserwacji społeczeństw zmodernizowanych (M.Szczepański, 1992, s. 43-44)
• Społeczeństwo konsumpcyjne - społeczeństwo, które zarówno różnym wyrobom oraz usługom nadaje symboliczny wydźwięk, a także stają się one pewnego rodzaju manifestacją sposobu życia. Konsumpcja rośnie w siłę i staje się sama w sobie ważna (M. Smoleński, A.Borkowska, s. 10)
• Społeczeństwo ponowoczesne to określenie cechujące społeczeństwo pochodzące z najbardziej rozwiniętych części świata. Marek Ziółkowski wyszczególnił trzy kategorie dotyczące ewolucji społeczeństwa: Pierwszy z nich to społeczeństwo wczesnej nowoczesności cechą szczególną tej grupy to oszczędzanie, powściągliwość. Następnie jest późna nowoczesność która charakteryzuje obszar usług oraz konsumpcja. Trzecią fazą wyróżnioną przez Marka Ziółkowskiego jest społeczeństwo ponowoczesne które zdaniem autora dużą wagę przykuwa do środków masowego przekazu, które tworzą formę niezależnego przekazu (M.Pacholski, 2010, s. 210-211)

Pozostałe rodzaje społeczeństw:

• Społeczeństwo tradycyjne,
• Społeczeństwo innowacyjne,
• Społeczeństwo masowe. (M. Pacholski, 2010, s. 210)

Człowiek jako istota społeczna

Społeczeństwo na wszelakie sposoby oddziałuje na człowieka. Jest on formowany przez społeczeństwo i życie w społeczeństwie jest dla niego naturalnym środowiskiem. Człowiek porusza się w społeczeństwie w ramach dokładnie określonych układów władzy i prestiżu. Zasadnicze współrzędne w obrębie których możemy się poruszać i decydować, będą określane przez innych. Usytuowanie w społeczeństwie wyznacza reguły, których trzeba przestrzegać. Podsumowując społeczeństwo narzuca jednostce ograniczenia w jej działaniu, natomiast ona chce, aby to oddziaływanie miało miejsce. Badania społeczne wykonuje się za pomocą różnych metod takich jak sondaże i ankiety.

Grupa społeczna jako element społeczeństwa

Określeniem powiązanym z terminem społeczeństwo jest grupa społeczna, która w przeciągu stu lat stosowana była do definiowania różnorodnych struktur społecznych.Grupę tę można określić jako formację co najmniej dwóch osób, które znajdują się w jednym miejscu, o tej samej porze czasu. Według definicji osoby te nie są zmuszone do współdziałania, a jedynie wspólnego bytowania. To pewnego rodzaju obiektywne poczucie wspólnoty, widocznej zewnętrznie oraz wyróżniającej się ustrukturalizowanym formatem, a także świadomość indywidualności (B.Kuc, J.Moczydłowska, 2009, s. 156-157)

Społeczeństwo jako zbiorowość

Kolejnym pojęciem połączonym z hasłem społeczeństwo jest zbiorowość społeczna, które oznacza pewien zbiór ludzi, którzy w danym czasie oraz miejscu przebywają razem i są złączeni pewnymi interakcjami. Zbiorowość może stać się grupą społeczną w momencie ustrukturalizowania (C.Sojecki, 1971, s. 1177)

Społeczeństwo — artykuły polecane

Kultura narodowa — Społeczeństwo obywatelskie — Relatywizm kulturowy — Homogenizacja kultury — Stratyfikacja — Społeczność lokalna — Patriotyzm lokalny — Struktura społeczna — Egalitaryzm

Bibliografia

• Berger P., Zaproszenie do socjologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 33, 69-73
• Goban-Klas T., sienkiewicz P.,Społeczeństwo: szanse, zagrożenia, wyzwania, Wydawnictwo Fundacji Telekomunikacji, Kraków 1999
• Kuc B., Moczydłowska J. (2009), Zachowania organizacyjne, Difin, Warszawa
• Pacholski M., Słaboń A.,Słownik pojęć socjologicznych, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 1997, s. 173-174
• Pacholski M., Słaboń A.,Słownik pojęć socjologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2010
• Petrozolin-Skowrońska B. (red.) (1998), Nowy Leksykon PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Piątek Z., Czy społeczeństwo "opętane ekologią" stanowi zagrożenie ludzkiej wolności i demokracji?. "Problemy ekorozwoju", Vol. 6, Nr 1, 2011
• PWN (1971), Mała Encyklopedia Powszechna, PWN, Warszawa
• Smoleński M., Ekonomia i Zarządzanie, “Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej", nr 14, 2009
• Szczepański M. (1992), Pokusy nowoczesności. Polskie dylematy rozwojowe, Katowice

Autor: Paulina Bajdas, Magdalena Jakubczyk, Karolina Kaproń, Kinga Grzesiek