Kompromis

Kompromis (z łac. copmromissum - coś wzajemnie obiecanego) to według definicji ze Słownika Języka Polskiego:

• porozumienie osiągnięte w wyniku wzajemnych ustępstw
• odstępstwo od zasad, założeń lub poglądów w imię ważnych celów lub dla praktycznych korzyści

Zgodnie z powszechnymi wyobrażeniami kompromis jest formą porozumienia między co najmniej dwoma stronami opartą na obopólnych ustępstwach. Autor Socjologii, Georg Simmel podkreślał, że jest jedną z dwóch podstawowych form zakończenia konfliktu. Kompromis ma do czynienia z konfliktem. Nie może dojść do porozumienia, jeśli uprzednio nie było konfliktu. Alternatywna droga zakończenia konfliktu to zwycięstwo jednej ze stron konfliktu, któremu towarzyszy klęska drugiej strony

Kompromis jest jedną z postaw w negocjacjach. Aby mówić o kompromisie warto zapoznać się z istotą negocjacji. Negocjacje - to dwustronny proces komunikowania się, którego celem jest osiągnięcie porozumienia z innymi, gdy niektóre z naszych interesów są wspólne a inne sprzeczne i obie strony chcą uzyskać porozumienie. W firmach do negocjacji zazwyczaj deleguje się zazwyczaj specjalistów

TL;DR

Kompromis to porozumienie osiągnięte w wyniku wzajemnych ustępstw. Jest to alternatywa dla walki i ma na celu uniknięcie kosztów społecznych, ekonomicznych i moralnych. Kompromis polega na zmodyfikowaniu priorytetów i celów w celu współpracy i osiągnięcia porozumienia. Jest trudnym procesem, który wymaga zdolności do dzielenia się nagrodami i ustalania odszkodowań. Osoby ugodowe są bardziej skłonne do kompromisu. Kompromis składa się z etapów takich jak zawieszenie sporu, rezygnacja z konfliktowych postaw, negocjacje i unormowanie stosunków. Kompromis jest często stosowany w sferze handlu i wymiany dóbr. Wybór między walką a kompromisem zależy od układu normatywnych ugruntowanych nastawień i kalkulacji kosztów i korzyści. Kompromis jest nieidealnym rozwiązaniem, ale jest niezbędny dla zrównoważonego rozwoju.

Charakterystyka kompromisu

Kompromis jest alternatywą wobec toczenia walki aż do wyłonienia zwycięzcy i pokonanego. To także alternatywa wobec kosztów społecznych, ekonomicznych i moralnych prowadzenia walki do ostatecznego rozstrzygnięcia. U podstaw kompromisu leży fakt, że nagrodę, będącą przedmiotem konfliktu można zrekompensować. Rekompensata nagrody może przybrać dwie postacie. Wiele nagród daje się podzielić, można ustalić podział wpływów czy podział ziem, można dojść do wniosku, że każda ze stron miała w sporze trochę racji. W przypadku gdy nagroda jest niepodzielna (np. jedna ważna decyzja mogąca zostać rozstrzygnięta tylko na "tak" lub na "nie"), strona przegrana może uzyskać materialne, polityczne lub moralne odszkodowanie. Zawieranie kompromisów wymaga zatem specjalnych umiejętności: polega, w pierwszym rzędzie, na zdolności dostrzegania, że kompromisowe rozwiązanie jest w ogóle możliwe, a następnie na trudnej sztuce odpowiedniego dzielenia nagród lub ustalania stosownych odszkodowań w taki sposób, żeby nie stało się to zarzewiem nowych konfliktów Wzorową rzeczywistość kompromisu można rozpaprywać jako szczególną formę społecznej komunikacji, wewnątrz danej wspólnoty oraz z zewnątrz i między odrębnymi grupami. Kompromis to częściowe uwzględniania interesu równo własnego, jak i partnera. Dla stron wmieszanych w konflikt zarówno cele i relacje między ludźmi są istotne. Strategia zakłada, że każda ze stron musi zmodyfikować swoje priorytety w kwestii wzajemnych relacji i wymierzonych celów. Strategia ta oznacza wymianę ustępstw, więc obie strony sporu rezygnują ze swoich pierwotnych roszczeń. Jest to akt ugody który ma charakter dobrowolny. Należy się porozumieć co do samego zakresu kompromisu. Zazwyczaj obie strony nie mają czasu ani środków pieniężnych do zastosowania innych, być może lepszych dla firmy strategii. Mają jednakowe możliwości i władze. Kompromis nie jest nigdy idealnym rozwiązaniem. Jest to trudna sztuka zawierania umów, która opiera się na samoograniczaniu swoich roszczeń, pragnień i potrzeb

Osoby ugodowe w konfliktowej sytuacji są bardziej gotowe do współpracy i kompromisu. Ugodowość wyraźnie hamuje rywalizację i jest to cecha która sprzyja ukierunkowaniu na równoczesną realizację celu własnego jak i partnera.

Kompromis składa się z szeregu powiązanych ze sobą działań:

1. etap wstępny - dobrowolne zawieszenie sporu i ustąpienie z pierwotnie zajmowanego stanowiska
2. dobrowolne zrzeczenie się najbardziej konfiktowych postaw, rezygnacja z żądań
3. prezentacja stanowisk - należy zachować otwartą postawę by ułatwić rozwiązanie sporu
4. negocjacje
5. unormowanie stosunków - określenie wartościowych i cennych dla obu stron form współdziałania, przyjmują one postać zobowiązania, zawarta umowa nie ma charakteru bezwzględnego, ponieważ niedotrzymanie warunków przez jedną ze stron, podważa wszystkie ustalania

Geneza kompromisu

Sfera handlu i wymiany dóbr może zostać uznana za kulturowo - historyczne podłoże gotowości i umiejętności zawierania kompromisu. Każda transakcja handlowa lub wymiana dóbr opiera się przecież na kompromisie. Z perspektywy historii kultury kompromis jest wzorem zachowania mieszczańskiego, kupieckiego, wzorem wypracowanym w sytuacji dobijania targu. Kompromis nie ma w sobie patosu, jest wyzbyty rycerskich cnót i godności, nie kieruje się normą nakazująca walkę do końca, lecz sprytem i zmysłem optymalizacji zysku. Aczkolwiek kompromis pozwala na uniknięcie kosztów dalszego toczenia konfliktu, niesie ze sobą koszty innego rodzaju. Z punktu widzenia współczesnych kontynuacji etosu rycerskiego, kompromis nie jest rozwiązaniem konfliktu wyposażonego w określony finał jakim byłoby zwycięstwo lub klęska. W tej perspektywie kompromis jest z gruntu podejrzany jako efekt nadmiernej ustępliwości, nie bez powodu ukuto powiedzenie o "zgniłym" kompromisie. Kompromis własny wymaga dodatkowych uzasadnień i usprawiedliwień, jest mniejszym złem, wymuszonym przez okoliczności

Wybór między walką i kompromisem

Wybór między walką i kompromisem oraz wzory postrzegania tych dwóch form rozwiązywania konfliktu pozostają pod wpływem głęboko ugruntowanych, całościowych układów nastawień normatywnych, etosów. Z punktu widzenia etosu rycerskiego kompromis jest zachowaniem niegodnym i pospolitym, podobnie jak są nimi handel czy czerpanie zysku z udzielania kredytu. Z drugiej strony, przenosząc mentalność kupiecką na poziom podstawowych decyzji, można by powiedzieć, że wybór między walką a kompromisem może być rezultatem kalkulacji kosztów i korzyści. W niektórych sytuacjach walka się opłaca, nawet wtedy, gdy wiąże się z wysokim ryzykiem dotkliwej porażki, w innych - bardziej, być może opłaca się kompromis. Która droga opłaca się bardziej w określonych okolicznościach? Stawianie takich pytań sugerowałoby, że przebieg konfliktów da się sterować rozumem

"Zrównoważony rozwój musi być kompromisem między sprzecznymi racjonalnościami"

Przypisy

Kompromis — artykuły polecane

Styl negocjacji — Pertraktacje — Negocjacje — Strategie negocjacyjne — Oportunizm — Partnerstwo strategiczne a negocjacje — Dylemat więźnia — Test Kilmana — Negocjacje międzynarodowe

Bibliografia

• Drabik L. (red.) (2019), Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Drzewicka E. (2010) Negocjacje w biznesie, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa
• Gilejko L, Towalski R. (2002) Partnerzy społeczni. Konflikty, kompromisy, kooperacja, Wydawnictwo Poltext, Warszawa
• Heidtman J. (2006) W zgodzie z sobą, w zgodzie z innymi: o umiejętności zawierania kompromisu, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa
• Kucharski, J. (2007). Negocjacje w świetle etyki kantowskiej. Diametros, (12)
• Nęcki Z. (2009), Alfabet trudności w negocjacjach, SGH, Warszawa
• Nowicka-Włodarczyk E. (1998), Kompromis w życiu społecznym, Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji, Kraków
• Wojtoszek K. (2013) Kłamstwo w negocjacjach Prace naukowe WWSZIP NR 23 (3) Wałbrzych

Autor: Agnieszka Czepiec, Anna Kilar