Murabaha

Murabaha
Polecane artykuły
Salam Al-istisna Transakcja rzeczywista Kontrakt forward Transakcja nierzeczywista Kontrakt terminowy Transakcja barterowa Opcja CDS

Murabaha jest jednym z podstawowych islamskich instrumentów finansowych. Murabaha to sprzedaż, przy której oferujący towar przedstawia klientowi poniesione w celu wytworzenia towaru koszty, a marża zysku ustalana jest wspólnie przez obie strony. Właściwie jest to obustronna umowa kupna i sprzedaży, przy której nie występuje finansowanie.

Murabaha w nowoczesnej bankowości islamskiej

W dzisiejszej bankowości islamskiej stosuje się instrument finansowania powstały z połączenia murabaha i bay musa'ajal. Klient składa bankowi zlecenie na zakup określonego towaru z daną ceną gotówkową i zapewnia bank o odkupieniu przedmiotu w przyszłości po wyższej cenie, uwzględniającej marżę zysku. W ten sposób transakcja zawiera zamówienie z przyrzeczeniem odkupu oraz dwa kontrakty sprzedaży. Pierwszy z nich to umowa między bankiem a dostawcą towaru. W drugim przypadku stronami są klient, składający zamówienie na zakup danego dobra oraz bank, który w zamian za usługę dolicza do ceny rynkowej odpowiednią marżę. Bank ponosi odpowiedzialność za towary do momentu ich dostarczenia do kupującego. Spłata może być jednorazowa w pełnej kwocie lub podzielona na raty. W relacji między bankiem a dostawcą często pojawia się agent, który w imieniu banku dokonuje zakupu towaru.

Murabaha a zasady Szariatu

Przy zawieraniu kontraktu murabaha powinny być przestrzegane zasady, które gwarantują jego zgodność z islamskim prawem. Przedmiot sprzedaży musi istnieć i być w posiadaniu sprzedawcy w momencie zawarcia umowy. Dostarczenie towaru powinno być pewne oraz niezależne od przypadku i innych dodatkowych warunków. Cena musi być precyzyjnie ustalona i niezmienna od momentu podpisania kontraktu aż do jego zakończenia. Czas dostawy oraz harmonogram spłat powinny być określone.

Wątpliwości

Kontrakt typu murabaha budzi szereg wątpliwości. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że tego rodzaju transakcja jest sztuczna albo służy uniknięciu płacenia odsetek, zwłaszcza jeśli bank kupuje towar dopiero po uzgodnieniu wszystkich szczegółów transakcji z klientem. Znane są również przykłady transakcji murabaha, w których sam klient (de facto kredytobiorca) kupuje towar jako agent banku, po czym odkupuje go od banku po wyższej cenie. Murabaha jest również obiektem sporów pośród islamskich duchownych. Niektórzy z nich uważają kontrakt za zobowiązujący dla kupującego, inni natomiast sądzą, iż klient banku może odstąpić od umowy nawet po złożeniu zamówienia i wpłaceniu prowizji. Niestabilność kontraktów narażałaby bank na ryzyko strony przeciwnej i mogłaby prowadzić do sporów sądowych.

Bibliografia

• M. Iqbal, P. Molyneux Thirty years of islamic banking, Palgrave Macmillan, New York, 2005
• A. Buszko, Wpływ rozwiązań zwyczajowych na funkcjonowanie islamskich banków komercyjnych, Narodowy Bank Polski, Warszawa, 2005
• J. Karwowski, "Uwagi na temat bankowości islamskiej", Narodowy Bank Polski, Warszawa, 2005

Autor: Dominik Gajowiak