Infrastruktura krytyczna

Infrastruktura krytyczna
Polecane artykuły
Polityka bezpieczeństwa informacji Bezpieczeństwo informacji Funkcje współczesnego państwa Polityka turystyczna Zarządzanie ciągłością działania Organizacja pozarządowa Inteligentne systemy transportowe Telekomunikacja Różnorodność biologiczna

Infrastruktura krytyczna pełni ogromną rolę w funkcjonowaniu państwa oraz życiu jego obywateli, a ochrona jej jest jednym z najważniejszych celów stojących przed państwem. Potwierdza to ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 o zarządzaniu kryzysowym. Zgodnie z tą ustawą za infrastrukturę krytyczną uważa się systemy oraz połączone ze sobą funkcjonalne obiekty (w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje i usługi), konieczne i ważne aby zapewnić bezpieczeństwo państwa i jego obywatelom oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, instytucji i przedsiębiorców (Z. Łukasik, W. Nowakowski, A. Kuśmińska-Fiałkowska, 2014, s. 758).

Pojęcie infrastruktury krytycznej (IK), mimo że zostało użyte po raz pierwszy dopiero kilkadziesiąt lat temu, istnieje odkąd można mówić o rozwiniętej cywilizacji, a więc już od czasów starożytnych (K. Stec, 2011, s. 181).

Systemy obejmujące infrastrukturę krytyczną

W skład elementów tworzących infrastrukturę wchodzą następujące systemy:

• zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa,
• łączności,
• sieci teleinformatycznych,
• finansowe,
• zaopatrzenia w żywność,
• zaopatrzenia w wodę,
• ochrony zdrowia,
• transportowe,
• ratownicze,
• zapewniające ciągłość działania administracji publicznej,
• produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych (Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, Dz. U. Nr 89, poz. 590, z późn. zm.).

Zagrożenia infrastruktury krytycznej

Zagrożenia, które bardzo często wywołują sytuacje kryzysowe, mają wpływ na bezpieczeństwo i prawidłowe funkcjonowanie całego państwa, można podzielić na poszczególne kategorie:

• zagrożenia naturalne,
• zagrożenia techniczne.
• terroryzm.

Zagrożenia naturalne obejmują:

• powodzie,
• silne wiatry,
• długotrwałe susze,
• ruchy tektoniczne (J. Milewski, 2016, s. 108-109).

Kryteria identyfikacji infrastruktury krytycznej

Próba identyfikacji obiektów, urządzeń, instalacji lub usług, których zniszczenie bądź problemy w ich funkcjonowaniu doprowadziłyby do sytuacji kryzysowej, jest kluczowym zadaniem w jej ochronie. W tym celu rozgranicza się dwie grupy kryteriów:

• Kryteria systemowe (sektorowe) - można je określić jako parametry ilościowe lub funkcjonalne infrastruktury; charakteryzują parametry wchodzące w skład systemów infrastruktury krytycznej obiektów, urządzań oraz instalacji lub funkcje realizowane przez te obiekty i zapewniające identyfikację infrastruktury krytycznej,
• Kryteria przekrojowe - określają skalę skutków zniszczenia, jak również zaprzestania funkcjonowania wskazanej infrastruktury, w tym między innymi:

- ofiar w ludziach,

- skutków finansowych,

- konieczności ewakuacji,

- utraty usługi,

- czasu odbudowy,

- efektów międzynarodowych,

- unikatowości (Z. Łukasik, W. Nowakowski, A. Kuśmińska-Fiałkowska, 2014, s. 759).

Wymienione kryteria mają charakter niejawny (J. Milewski, 2016, s. 102).

Rodzaje ochrony infrastruktury krytycznej

Przedstawione powyżej elementy ochrony infrastruktury krytycznej są ze sobą bardzo silnie powiązane i tylko poprzez łączne ich stosowanie mogą przynosić rezultaty. Aby ochrona infrastruktury krytycznej była skuteczna, powinna być realizowana na każdym poziomie i stanowić wspólny wkład zarówno administracji rządowej, samorządowej oraz operatorów i prawowitych właścicieli infrastruktury. Pozwoli to na zwiększenie znacznego poziomu bezpieczeństwa w państwie (M. Żuber, 2014, s. 193-194).

Wskazuje się następujące rodzaje ochrony infrastruktury krytycznej:

• Ochrona fizyczna - ochrona osób (zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej). Realizowana jest przez pracowników ochrony, którzy bronią dostępu do obiektów, urządzeń, instalacji lub usług infrastruktury krytycznej.
• Ochrona techniczna - ogół przedsięwzięć związana z budową i eksploatacją obiektów, urządzeń, instalacji i usług infrastruktury krytycznej, w tym również techniczne środki ochrony, minimalizujące zagrożenia IK.
• Ochrona osobowa - ma na celu minimalizację ryzyka będącego skutkiem działań pracowników oraz usługodawców, którzy mogą dopuścić do zakłóceń w funkcjonowaniu infrastruktury krytycznej.
• Ochrona teleinformatyczna - zespół przedsięwzięć i ich procedur, które mają na uwadze minimalizację zakłóceń w funkcjonowaniu IK związanych z wykorzystaniem do użytkowania tego typu infrastruktury systemów i sieci teleinformatycznych.
• Ochrona prawna - związana z kształtem współczesnej gospodarki rynkowej, w której dochodzi do zagrożeń ze strony innych podmiotów państwowych lub prywatnych (T. Szewczyk, M. Pyznar, 2010, s. 58-59).

Bibliografia

• Łukasik Z., Nowakowski W., Kuśmińska-Fiałkowska A. (2014), Zarządzanie bezpieczeństwem infrastruktury krytycznej, Logistyka, nr 4.
• Milewski J. (2016), Identyfikacja infrastruktury krytycznej i jej zagrożenia, Zeszyty naukowe AON, nr 4 (105).
• Stec K. (2011), Wybrane prawne narzędzia ochrony infrastruktury krytycznej w Polsce, Bezpieczeństwo Narodowe, nr 19.
• Szewczyk T., Pyznar M. (2010), Ochrona infrastruktury krytycznej a zagrożenia asymetryczne, Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, nr 2 (10).
• Żuber M. (2014), Infrastruktura krytyczna państwa jako obszar potencjalnego oddziaływania terrorystycznego, Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, nr 8 (2).
• Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym, Dz. U. Nr 89, poz. 590, z późn. zm.

Autor: Justyna Narkowicz