System polityczny: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Porządkowanie kategorii) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''[[System]] polityczny''' to zbiór struktur, [[procedura|procedur]] oraz instytucji (partii politycznych, [[organizacja|organizacji]] i [[grupa społeczna|grup społecznych]]) działających wspólnie w obszarze działań politycznych danego państwa. System polityczny to również zbiór zasad i [[normy|norm]] stabilizujących stosunki między aparatem państwowym a partiami politycznymi oraz organizacjami i grupami społecznymi (M.Podolak 2013, s. 1). Celem systemu jest zdobycie stabilności politycznej oraz realizacja [[wartość|wartości]], które są społecznie akceptowane (A.Antoszewski 2014 s. 19). | '''[[System]] polityczny''' to zbiór struktur, [[procedura|procedur]] oraz instytucji (partii politycznych, [[organizacja|organizacji]] i [[grupa społeczna|grup społecznych]]) działających wspólnie w obszarze działań politycznych danego państwa. System polityczny to również zbiór zasad i [[normy|norm]] stabilizujących stosunki między aparatem państwowym a partiami politycznymi oraz organizacjami i grupami społecznymi (M.Podolak 2013, s. 1). Celem systemu jest zdobycie stabilności politycznej oraz realizacja [[wartość|wartości]], które są społecznie akceptowane (A.Antoszewski 2014 s. 19). | ||
| Linia 20: | Linia 5: | ||
==Ujęcie instytucjonalne systemu politycznego== | ==Ujęcie instytucjonalne systemu politycznego== | ||
W ujęciu instytucjonalnym system polityczny oznacza współ[[działanie]] osób, grup i organizacji jako podmiotów, które posiadają znaczący wpływ na wprowadzenie norm regulujących życie [[społeczeństwo|społeczeństwa]]. W ujęciu instytucjonalnym system polityczny zrównuje się z ustrojem politycznym (M.Podolak 2013, s. 2). | W ujęciu instytucjonalnym system polityczny oznacza współ[[działanie]] osób, grup i organizacji jako podmiotów, które posiadają znaczący wpływ na wprowadzenie norm regulujących życie [[społeczeństwo|społeczeństwa]]. W ujęciu instytucjonalnym system polityczny zrównuje się z ustrojem politycznym (M.Podolak 2013, s. 2). | ||
==Ujęcie strukturalno - funkcjonalne== | ==Ujęcie strukturalno - funkcjonalne== | ||
System polityczny w ujęciu strukturalno-funkcjonalnym uznawany jest za [[proces]] polityczny, który dotyczy wspólnot np. państwa, partii politycznej lub zrzeszenia przedsiębiorców. W skład systemu politycznego wchodzą wzorce zachowań jednostek oraz wzajemne relacje między nimi (M.Podolak 2013, s. 2). | System polityczny w ujęciu strukturalno-funkcjonalnym uznawany jest za [[proces]] polityczny, który dotyczy wspólnot np. państwa, partii politycznej lub zrzeszenia przedsiębiorców. W skład systemu politycznego wchodzą wzorce zachowań jednostek oraz wzajemne relacje między nimi (M.Podolak 2013, s. 2). | ||
==Ujęcie systemowe== | ==Ujęcie systemowe== | ||
W podejściu systemowym rozpatrywane są powiązania między systemem a jego otoczeniem. Wyróżnia się 3 etapy: | W podejściu systemowym rozpatrywane są powiązania między systemem a jego otoczeniem. Wyróżnia się 3 etapy: | ||
# wejścia (pochodzą ze społeczeństwa, elit politycznych, otoczenia międzynarodowego) | # wejścia (pochodzą ze społeczeństwa, elit politycznych, otoczenia międzynarodowego) | ||
| Linia 36: | Linia 18: | ||
Etapy wejścia i wyjścia przedstawiają relacje systemu z otoczeniem, natomiast etap przetworzenia jest wewnętrznym procesem systemu (M.Podolak 2013, s. 2). | Etapy wejścia i wyjścia przedstawiają relacje systemu z otoczeniem, natomiast etap przetworzenia jest wewnętrznym procesem systemu (M.Podolak 2013, s. 2). | ||
<google>n</google> | |||
==Elementy systemu politycznego== | ==Elementy systemu politycznego== | ||
Elementami systemu politycznego są: | Elementami systemu politycznego są: | ||
* wartości i idee polityczne (np. idea trójpodziału władzy) | * wartości i idee polityczne (np. idea trójpodziału władzy) | ||
| Linia 45: | Linia 28: | ||
==Podsystemy składające się na system polityczny== | ==Podsystemy składające się na system polityczny== | ||
Do podsystemów systemu politycznego można zaliczyć: | Do podsystemów systemu politycznego można zaliczyć: | ||
* podsystem instytucjonalny - określa podstawowe kierunki działalności. Występują w nim między innymi partie polityczne, organy władzy państwowej oraz instytucje samorządowe. | * podsystem instytucjonalny - określa podstawowe kierunki działalności. Występują w nim między innymi partie polityczne, organy władzy państwowej oraz instytucje samorządowe. | ||
| Linia 53: | Linia 35: | ||
==Funkcje systemu politycznego== | ==Funkcje systemu politycznego== | ||
Do funkcji systemu politycznego należą funkcje: | Do funkcji systemu politycznego należą funkcje: | ||
*'''regulacyjna''' - [[kierowanie]] procesami na podstawie przyjętych reguł obowiązujących w systemie politycznym | * '''regulacyjna''' - [[kierowanie]] procesami na podstawie przyjętych reguł obowiązujących w systemie politycznym | ||
*'''adaptacyjna''' - można do niej zaliczyć usprawnianie działań instytucji | * '''adaptacyjna''' - można do niej zaliczyć usprawnianie działań instytucji | ||
*'''mediacyjna''' - [[mediacja]] oraz [[rozwiązywanie konfliktów]] | * '''mediacyjna''' - [[mediacja]] oraz [[rozwiązywanie konfliktów]] | ||
*'''innowacyjna''' - polega na wdrażaniu nowych reguł do otoczenia (M.Podolak 2013, s. 3) | * '''innowacyjna''' - polega na wdrażaniu nowych reguł do otoczenia (M.Podolak 2013, s. 3) | ||
==Interakcja w systemie politycznym== | ==Interakcja w systemie politycznym== | ||
Na system polityczny ma wpływ wiele grup, a nie tylko politycy, których celem jest maksymalizacja głosów zapewniających im [[władza|władzę]]. Pozostałymi grupami są [[konsument|konsumenci]], [[producent|producenci]] oraz [[biurokracja|biurokraci]]. Grupy wywierają wpływ na system polityczny aby uzyskać: | Na system polityczny ma wpływ wiele grup, a nie tylko politycy, których celem jest maksymalizacja głosów zapewniających im [[władza|władzę]]. Pozostałymi grupami są [[konsument|konsumenci]], [[producent|producenci]] oraz [[biurokracja|biurokraci]]. Grupy wywierają wpływ na system polityczny aby uzyskać: | ||
* biurokraci - maksymalizację [[budżet|budżetu]] | * biurokraci - maksymalizację [[budżet|budżetu]] | ||
| Linia 70: | Linia 50: | ||
==Otoczenie systemu politycznego== | ==Otoczenie systemu politycznego== | ||
Na otoczenie systemu politycznego składa się sfera wewnętrzna i sfera zewnętrzna. | Na otoczenie systemu politycznego składa się sfera wewnętrzna i sfera zewnętrzna. | ||
| Linia 77: | Linia 56: | ||
'''Sfera zewnętrzna''' to otoczenie kraju oraz relacje zachodzące między systemami politycznymi. | '''Sfera zewnętrzna''' to otoczenie kraju oraz relacje zachodzące między systemami politycznymi. | ||
Powiązanie między otoczeniem a systemem politycznym ma charakter dwustronny. Otoczenie wpływa na system, ale również jest pod jego oddziaływaniem (M.Podolak 2013, s. 3). | Powiązanie między otoczeniem a systemem politycznym ma charakter dwustronny. Otoczenie wpływa na system, ale również jest pod jego oddziaływaniem (M.Podolak 2013, s. 3). | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Struktura społeczna]]}} — {{i5link|a=[[Funkcje współczesnego państwa]]}} — {{i5link|a=[[Interesariusze]]}} — {{i5link|a=[[System społeczny]]}} — {{i5link|a=[[Organizacja]]}} — {{i5link|a=[[Podsystem]]}} — {{i5link|a=[[Funkcjonalizm]]}} — {{i5link|a=[[Społeczność lokalna]]}} — {{i5link|a=[[Polityka]]}} }} | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | <noautolinks> | ||
* Antoszewski A.(2014)''[https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/64489/02_Antoszewski_A_System_polityczny_jako_przedmiot_badan_politologii_i_nauki_prawa_konstytucyjnego.pdf System polityczny jako przedmiot badań politologii i nauki prawa konstytucyjnego]'', | * Antoszewski A. (2014), ''[https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/64489/02_Antoszewski_A_System_polityczny_jako_przedmiot_badan_politologii_i_nauki_prawa_konstytucyjnego.pdf System polityczny jako przedmiot badań politologii i nauki prawa konstytucyjnego]'', Wrocławskie Studia Erazmiańskie, tom VIII | ||
* Hausner J. (2007) ''[https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.desklight-9c7365cd-4db4-4082-8b51-3cdc070f5869/content/partContents/a2b2bcb0-00b6-3868-82b1-5f87f29be267 Polityka a polityka publiczna]'', | * Hausner J. (2007), ''[https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.desklight-9c7365cd-4db4-4082-8b51-3cdc070f5869/content/partContents/a2b2bcb0-00b6-3868-82b1-5f87f29be267 Polityka a polityka publiczna]'', [w:] Zarządzanie publiczne, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie | ||
* Hryniewicz J., Jałowiecki B. (1997) ''[https://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euroreg_publications_files/3933/53._system_polityczny_a_rozwj_gospodarczy.pdf System polityczny a rozwój gospodarczy]'' | * Hryniewicz J., Jałowiecki B. (1997), ''[https://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euroreg_publications_files/3933/53._system_polityczny_a_rozwj_gospodarczy.pdf System polityczny a rozwój gospodarczy]'', Studia regionalne i lokalne, Warszawa, Uniwersytet Warszawski, nr 53 | ||
* Nagaj R. (2012) ''[ | * Nagaj R. (2012), ''[http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/sip/sip27-2012/SiP-27-149.pdf Przesłanki regulacji rynków w świetle teorii wyboru publicznego]'', Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, nr 27 | ||
* Podolak M., Żmigrodzki M. (2013) '' | * Podolak M., Żmigrodzki M. (2013), ''System polityczny i jego klasyfikacje'', Współczesne systemy polityczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, nr 2 | ||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
{{a|Aleksandra Frączek}} | {{a|Aleksandra Frączek}} | ||
[[Kategoria:Państwo]] | [[Kategoria:Państwo]] | ||
{{#metamaster:description|System polityczny to struktury, procedury i instytucje w obszarze polityki państwa, które stabilizują relacje między państwem a partiami politycznymi. Celem systemu jest stabilność i realizacja wartości społecznych.}} | {{#metamaster:description|System polityczny to struktury, procedury i instytucje w obszarze polityki państwa, które stabilizują relacje między państwem a partiami politycznymi. Celem systemu jest stabilność i realizacja wartości społecznych.}} | ||
Aktualna wersja na dzień 20:59, 8 sty 2024
System polityczny to zbiór struktur, procedur oraz instytucji (partii politycznych, organizacji i grup społecznych) działających wspólnie w obszarze działań politycznych danego państwa. System polityczny to również zbiór zasad i norm stabilizujących stosunki między aparatem państwowym a partiami politycznymi oraz organizacjami i grupami społecznymi (M.Podolak 2013, s. 1). Celem systemu jest zdobycie stabilności politycznej oraz realizacja wartości, które są społecznie akceptowane (A.Antoszewski 2014 s. 19).
TL;DR
System polityczny to zbiór struktur, procedur i instytucji działających w obszarze działań politycznych państwa. Może być rozpatrywany jako ustrój polityczny, proces polityczny lub system z elementami wejścia, przetworzenia i wyjścia. Składa się z wartości, norm, organizacji i instytucji politycznych. Funkcje systemu politycznego to regulacja, adaptacja, mediacja i innowacja. Wpływ na system mają różne grupy społeczne, a otoczenie systemu to sfera wewnętrzna (ekonomiczna, społeczna, kulturowa) i sfera zewnętrzna (relacje między systemami politycznymi).
Ujęcie instytucjonalne systemu politycznego
W ujęciu instytucjonalnym system polityczny oznacza współdziałanie osób, grup i organizacji jako podmiotów, które posiadają znaczący wpływ na wprowadzenie norm regulujących życie społeczeństwa. W ujęciu instytucjonalnym system polityczny zrównuje się z ustrojem politycznym (M.Podolak 2013, s. 2).
Ujęcie strukturalno - funkcjonalne
System polityczny w ujęciu strukturalno-funkcjonalnym uznawany jest za proces polityczny, który dotyczy wspólnot np. państwa, partii politycznej lub zrzeszenia przedsiębiorców. W skład systemu politycznego wchodzą wzorce zachowań jednostek oraz wzajemne relacje między nimi (M.Podolak 2013, s. 2).
Ujęcie systemowe
W podejściu systemowym rozpatrywane są powiązania między systemem a jego otoczeniem. Wyróżnia się 3 etapy:
- wejścia (pochodzą ze społeczeństwa, elit politycznych, otoczenia międzynarodowego)
- przetworzenia
- wyjścia
Etapy wejścia i wyjścia przedstawiają relacje systemu z otoczeniem, natomiast etap przetworzenia jest wewnętrznym procesem systemu (M.Podolak 2013, s. 2).
Elementy systemu politycznego
Elementami systemu politycznego są:
- wartości i idee polityczne (np. idea trójpodziału władzy)
- normy wcielające w życie wartości polityczne oraz normy regulujące działanie instytucji politycznych (np. normy prawne, kulturowe)
- organizacje i instytucje polityczne (np.partie polityczne, związki zawodowe)(M.Podolak 2013, s. 2)
Podsystemy składające się na system polityczny
Do podsystemów systemu politycznego można zaliczyć:
- podsystem instytucjonalny - określa podstawowe kierunki działalności. Występują w nim między innymi partie polityczne, organy władzy państwowej oraz instytucje samorządowe.
- podsystem funkcjonalny - określa role i funkcje spełniane przez elementy podsystemu i systemu politycznego
- podsystem regulacyjny - normy regulujące stosunki polityczno-społeczne. Obejmuje normy prawne i pozaprawne oraz reguły nienormatywne
- podsystem komunikacyjny - ogół relacji między poszczególnymi elementami podsystemu instytucjonalnego (M.Podolak 2013, s. 3)
Funkcje systemu politycznego
Do funkcji systemu politycznego należą funkcje:
- regulacyjna - kierowanie procesami na podstawie przyjętych reguł obowiązujących w systemie politycznym
- adaptacyjna - można do niej zaliczyć usprawnianie działań instytucji
- mediacyjna - mediacja oraz rozwiązywanie konfliktów
- innowacyjna - polega na wdrażaniu nowych reguł do otoczenia (M.Podolak 2013, s. 3)
Interakcja w systemie politycznym
Na system polityczny ma wpływ wiele grup, a nie tylko politycy, których celem jest maksymalizacja głosów zapewniających im władzę. Pozostałymi grupami są konsumenci, producenci oraz biurokraci. Grupy wywierają wpływ na system polityczny aby uzyskać:
- biurokraci - maksymalizację budżetu
- producenci - maksymalizację zysku
- konsumenci - maksymalizację użyteczności
System polityczny natomiast musi realizować cel maksymalizacji dobrobytu oraz zwracać uwagę na oczekiwania otoczenia (R.Nagaj 2012, s. 152).
Otoczenie systemu politycznego
Na otoczenie systemu politycznego składa się sfera wewnętrzna i sfera zewnętrzna.
Sfera wewnętrzna to funkcjonowanie społeczeństwa w aspekcie ekonomicznym, społecznym i kulturowym. Aspekt ekonomiczny określa charakter gospodarowania. Aspekt społeczny dotyczy struktury społeczeństwa pod względem np. płci i wieku. Aspekt kulturowy obejmuje idee i poglądy funkcjonujące w społeczeństwie.
Sfera zewnętrzna to otoczenie kraju oraz relacje zachodzące między systemami politycznymi. Powiązanie między otoczeniem a systemem politycznym ma charakter dwustronny. Otoczenie wpływa na system, ale również jest pod jego oddziaływaniem (M.Podolak 2013, s. 3).
| System polityczny — artykuły polecane |
| Struktura społeczna — Funkcje współczesnego państwa — Interesariusze — System społeczny — Organizacja — Podsystem — Funkcjonalizm — Społeczność lokalna — Polityka |
Bibliografia
- Antoszewski A. (2014), System polityczny jako przedmiot badań politologii i nauki prawa konstytucyjnego, Wrocławskie Studia Erazmiańskie, tom VIII
- Hausner J. (2007), Polityka a polityka publiczna, [w:] Zarządzanie publiczne, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
- Hryniewicz J., Jałowiecki B. (1997), System polityczny a rozwój gospodarczy, Studia regionalne i lokalne, Warszawa, Uniwersytet Warszawski, nr 53
- Nagaj R. (2012), Przesłanki regulacji rynków w świetle teorii wyboru publicznego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, nr 27
- Podolak M., Żmigrodzki M. (2013), System polityczny i jego klasyfikacje, Współczesne systemy polityczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, nr 2
Autor: Aleksandra Frączek
