Średni ważony koszt kapitału

Średni ważony koszt kapitału (WACC-Weighted Average Cost of Capital) jest obliczeniem całkowitego kosztu kapitału dla firmy, w którym każdej kategorii kapitału proporcjonalnie nadaje się odpowiednią wagę. Wszystkie źródła kapitału - akcje, obligacje i inne zadłużenie długoterminowego - są ujęte w kalkulacji WACC.

Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie aktywa spółki są finansowane przez jedno z następujących źródeł: dług lub kapitały własne. WACC jest średnią rzeczywistych kosztów tych źródeł finansowania, z których każdy jest ważony zgodnie z odpowiednim zastosowaniem w danej sytuacji. Kapitał dzielimy na 2 części:

• kapitał własny (wniesiony w danej formie przez właścicieli firmy),
• kapitał obcy

Przedsiębiorstwo, które ma formę spółki akvyjnej, kapitał własny może się składać z:

• kapitału uprzywilejowanego oraz
• kapitału zwykłego.

Koszt kapitału uprzywilejowanego obliczmy mając dane, takie jak: wysokość dywidendy $\ (D_{U})$, która jest płacona posiadaczom akcji uprzywilejowanych oraz cena netto $\ (P_{n})$, którą uzyskujemy ze sprzedaży tych akcji. Można więc zapisać to jako:

$k_{U}={\frac {D_{U}}{P_{n}}}$(J. Czekaj 2005 s. 80)

Przyjmując średnią ważoną, możemy zobaczyć, jak duży koszt firma musi zapłacić za każdą jednostkę jej finansowania. WACC firmy to jej ogólny wymagany zwrot finansowy na przedsiębiorstwo jako całość i jako taki często jest używany wewnętrznie przez dyrektorów przedsiębiorstw w celu określenia możliwości ekspansji gospodarczej i możliwości połączeń. Jest to odpowiednia stopa dyskontowa do wykorzystania w dyskontowaniu przepływów środków pieniężnych o podobnym ryzyku do tego które jest notowane w danej firmie. Na wielkość WACC wpływają koszty kapitałów własnych i obcych oraz struktura kapitałowa, wykorzystywana do ustalania wag obu kosztów w wielkości WACC. Co więcej, miernik ten jest wykorzystywany przez potencjalnych inwestorów oraz kieorwnictwo do zarządzania wartością firmy.

TL;DR

Średni ważony koszt kapitału (WACC) to obliczenie całkowitego kosztu kapitału dla firmy, uwzględniającego różne źródła finansowania. WACC jest używany do oceny opłacalności projektów i wartości firmy. Składa się z kosztu kapitału własnego i kosztu kapitału obcego, a jego wartość zależy od struktury kapitałowej. WACC jest także używany przy ocenie opłacalności inwestycji. Model MM bez podatku dochodowego sugeruje, że wartość firmy nie zależy od struktury kapitału, a WACC jest niezależny od kwoty długu. Pozyskiwanie kapitału obcego nie wpływa ani na WACC, ani na wartość przedsiębiorstwa.

Względne mierniki finansowe

Do względnych mierników finansowych zaliczamy:

• wewnętrzną stopę zwrotu (IRR)
• gotówkowy zwrot z inwestycji (CFROI)
• średni ważony koszt kapitału (WACC) (P. Waśniewski 2011, s. 127-128)

${\text{WACC}}=\left({E \over {V}}\right)\cdot r_{E}+\left({D \over {V}}\right)\cdot r_{D}\left(1-T_{c}\right)$, gdzie:

• $\ D$ to wartość długu,
• $\ E$ to wartość kapitałów własnych,
• $\ V$ to wartość rynkowa przedsiębiorstwa,
• $\ T_{C}$ to stopa podatku CIT,
• $\ r_{D}$ to koszt długu,
• $\ r_{E}$ to koszt kapitałów własych (F. Modigliani 1958, s. 261-297)

Stopę procentową dla poszczególnych kapitałów ustala się na zasadach rynkowych, można więc uznać, że średni ważony koszt kapitału jest wypadkową wymaganych w danym okresie przez właścicieli i wierzycieli stopy dochodu oraz od stuktury kapitału w danym przedsiębiorstwie (A. Samborski 2014 s. 97)

Inna koncepcja obliczania WACC

Warto również wspomnieć, że Damodaran (A. Damodaran 2002, s. 4) wraz z Brealey, Myers (R.A. Brealey 1996) i Farber, Gillet, Szafarz (A. Farber 2006) nie uwzględniają stawki podatku dochodowego w kalkulacji WACC. Jest to spowodowane prawdopodobnie głównie dlatego, że tak jak sugeruje Sabal (J. Sabal, 2009), chociaż WACC jest odpowiednie dla oceny opłacalności projektów i wyceny firmy, to nie jest to dobra metoda podejmowania decyzji inwestycyjnych. Powodem jest to, że miesza się wartość samego projektu z tarczą podatkową; WACC może często ocenić projekty ekonomicznie i logicznie nieatrakcyjne jako możliwe do zaakceptowania. Prawdziwe inwestycje muszą być akceptowane tylko wtedy, gdy przynoszą pozytywne wartość bieżące netto (NPV) dla zdyskontowanych odlewarowanych stopach dyskontowych, czyli bez uwzględnienia tarczy podatkowej. WACC powinien być używany tylko aby ocenić wpływ nowego projektu na zmiany wartości firmy, gdy ten został przyjęty, oraz gdy polityka stałego wskaźnik zadłużenia jest używana w firmie.

Autorzy "Problemy zarządzania" formułują wniosek, iż jeśli dobrze dobierzemy stukturę kapitału to przyczynimy się do podniesienia wartości przedsiębiorstwa. Warto więc skupić się na analizie i wpływie kosztu kapitału na wartość EVA (Economic Value Added-Ekonomiczna wartość dodana). Jako EVA określamy miarę wzrostu wartości przedsiębiorstwa dla właścicieli. Jest to pomniejszenie zysku operacyjnego po opodatkowaniu o całkowity koszt kapitału (D. Zarzecki 2011, s. 508) Należy zatem określić metodę oszacowania WACC jeśli stosujemy metodę EVA do oceny wartości przedsiębiorstwa. Metodę stosujemy nie tylko przy oszacowaniu wartości ale również przy ocenie opłacalności inwestycji (A. Samborski 2014, s. 11)

Wartość przedsiębiorstwa a struktura i koszt kapitału

Skupmy się teraz na "Modelu MM bez podatku dochodowego", czyli na 2 twierdzeniach opracowanych przez dwóch noblistów F. Modigliani'ego i M. Miller'a. Pierwsze z nich informuje nas o tym, że wartość firmy nie zależy od struktury kapitału a średni ważony koszt kapitału jest niezależny od kwoty długu i równa się on kosztowi kapitału własnego przedsiębiorstwa niekorzystającego z kapitału obcego, które znajduje się w tej samej grupie ryzyka. Teraz więc musimy skorzystać z wzoru:

$V_{U}=V_{L}={\frac {EBIT}{WACC}}={\frac {EBIT}{k_{eU}}}$ , gdzie

• $\ V_{U}$ to wartość przedsiębiorstwa niekorzystającego z kapitału obcego,
• $\ V_{L}$ to wartość przedsiębiorstwa korzystającego z kapitału obcego,
• $\ k_{eU}$ to koszt kapitału własnego przedsiębiorstwa niekorzystającego z kapitału obcego,
• $\ EBIT$ to zysk operacyjny netto
• $\ WACC$ to średni ważony koszt kapitału

Drugie twierdzenie modelu MM bez podatków obejmuje zmianę kosztu kapitału własnego, który jest zależny od stopnia finansowania kapitałami obcymi w przedsiębiorstwie. Przedstawia je poniższy wzór:

$k_{eL}=k_{eU}+({k_{eU}-k_{d}})(D/E)$, gdzie:

• $\ k_{eL}$ to koszt kapitału własnego przedsiębiorstwa korzystającego z kapitału obcego
• $\ k_{d}$ to koszt kapitału obcego,
• $\ D$ to wartość rynkowa długu,
• $\ E$ to wartość rynkowa kapitału własnego

Można więc stwierdzić, iż korzyści, które są osiągane z wykorzystywania tańszego kapitału obcego $\ (k_{d})$ są niwelowane przez wzrost kosztu kapitału własnego $\ (k_{e})$. Zatem pozyskiwanie przez przedsiębiorstwo kapitału obcego nie wpłynie na wysokość WACC jak i na wartość przedsiębiorstwa. (A. Samborski 2014, s. 100-101)

Przykład

Firma finansuje się milionem złotych długu i 100.000 akcji po 50 zł każda. Jeśli uda im się zaciągnąć dług z oprocentowaniem 8% i akcjonariusze wymagają 15% zysku, jakie jest WACC tej firmy? Podatek od osób prawnych wynosi 15%.

D = 1 mln zł

E = 100.000 akcji X 50 zł / akcja = 5 mln zł

V = D + E = 1 + 5 = 6 mln zł

WACC = (100% -15%) x (1 / 5 x 8%) + (4 / 5 x 15%) = 13,36%

Średni ważony koszt kapitału — artykuły polecane

Wartość dla akcjonariuszy — Zysk operacyjny — Wskaźnik rentowności — Strategia finansowa — Stopa zwrotu z kapitału własnego — Zysk zatrzymany — Dochodowe metody wyceny przedsiębiorstw — Value based management — Analiza struktury kapitałowej

Bibliografia

• Brealey R. (1996), Principles of Corporate Fianance, McGraw Hill Series in Finance
• Czekaj J., Dresler Z. (2011), Zarządzanie finansami przedsiębiorstw: podstawy teorii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Damodaran A. (2002), Investment valuation Second Edition, Wiley Publishing
• Farber A. (2006), A General Formula for the WACC, International Journal of Business Vol. 11, No. 2
• Jacobs J. (2005), The One and Only Standard WACC - Cost of Capital versus Return on Capital, JBA-Databank Working Paper Series, Lipiec
• Modigliani F. (1958), The Cost of Capital, Corporation Finance and the Theory of Investment, The American Economic Review, Vol. 48, No. 3, Czerwiec
• Sabal J. (2009), On the Applicability of WACC for Investment Decisions, Globalization, Competetiveness & Governability Vol. 3 Num. 2
• Samborski A. (2014), Problemy zarządzania: Konteksty-innowacje-praktyka, Zeszyty Naukowe Wydziału Zamiejscowego w Chorzowie Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, nr 16/2014, s. 11, 97, 100, 101
• Stanton R. (2005), The Assumptions and Math Behind Wacc and Apv Calculations, U.C. Berkeley Working Paper Series
• Waśniewski P. (2011), Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa jako narzędzie sterowania jego działalnością, Studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania, nr 21
• Zarzecki D. (2011), Zarządzanie finansami, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 640, nr 165

Autor: Łukasz Skarka, Katarzyna Wietecha