Wykształcenie

Wykształcenie - wiedza zdobyta na podstawie ukończenia szkół i placówek (publicznych bądź prywatnych) realizujących podstawy programowe zgodne z wymogami Prawa Oświatowego. Wiedza ta musi być poświadczona dokumentem ukończenia danej szkoły, placówki.

TL;DR

Wykształcenie to wiedza zdobyta poprzez ukończenie szkół zgodnie z wymogami prawa oświatowego. Istnieje wiele rodzajów wykształcenia, takich jak podstawowe, średnie, zawodowe i wyższe. Wykształcenie posiada wiele zalet, takich jak poprawa pozycji społecznej i zawodowej, ułatwione znalezienie pracy i dostęp do wiedzy. Jednak ma też ograniczenia, takie jak konieczność odbycia kursów w określonym czasie i wysokie koszty. Istnieją również inne podejścia do zdobycia wykształcenia, takie jak samokształcenie, praktyka zawodowa i usługi edukacyjne.

Rodzaje wykształcenia

Na podstawie Art. 20 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. Prawo Oświatowe oraz art. 77 Ustawy z dnia 20 lipca 2018r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce:

• Wykształcenie podstawowe - posiada je osoba, która:

1. zakończyła pozytywnie edukację w szkole podstawowej, lub
2. zakończyła pozytywnie edukację w szkole artystycznej, której zakres kształcenia odpowiada zakresowi szkoły podstawowej, lub
3. zakończyła pozytywnie podstawowe studium zawodowe

• Wykształcenie zasadnicze branżowe - określa osobę, która

1. ukończyła szkołę branżową I stopnia, lub
2. zdała egzaminy eksternistyczne, które obejmują zakres podstawy programowej ogólnego kształcenia dla branżowej szkoły I stopnia, ponadto ukończyła kurs zawodowy kwalifikacyjny, uzyskała świadectwo oraz dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe

• Wykształcenie średnie branżowe - posiada je osoba, która:

1. Ukończyła branżową szkołę II stopnia, lub
2. Spełnia warunki z ust. 2 pkt 1 lub 2 i zdała egzaminy eksternistyczne, które obejmują zakres podstawy programowej ogólnego kształcenia dla szkoły branżowej II stopnia i przy tym, ukończyła kurs zawodowy kwalifikacyjny, posiada świadectwo oraz dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe na poziomie technika

• Wykształcenie średnie - osoba z takim wykształceniem:

1. Zakończyła z pozytywnym skutkiem szkołę ponadpodstawową o której mowa w art. 18 ust. 1 pkt 2 lit a i b, lub
2. Zakończyła z pozytywnym skutkiem szkołę artystyczną, której zakres nauczania odpowiada zakresowi liceum ogólnokształcącego, lub
3. Zakończyła z pozytywnym skutkiem szkołę ponadgimnazjalną, nie licząc szkół zawodowyh, zasadniczych szkół zawodowych, oraz szkół specjalnych, które przysposabiają do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, lub
4. Zakończyła z pozytywnym skutkiem szkołę ponadpodstawową bądź szkołę artystyczną, która realizuje kształcenie ogólne w zakresie szkoły ponadpodstawowej działające w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999r., nie licząc szkół zasadniczych zawodowych oraz szkół zasadniczych bądź innych równorzędnych.

• Wykształcenie gimnazjalne - posaida osoba, która:

1. Zakończyła ze skutkiem pozytywnym gimnazjum, lub
2. Zakończyła ze skutkiem pozytywnym szkołę artystyczną, która realizowała kształcenie w zakresie gimnazjalnym oraz zdała egzamin gimnazjalny zgodnie z przepisami 3b ustawy o systemie oświaty w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 września 2017r.

• Wykształcenie zasadnicze zawodowe - przypisane jest osobie, która:

1. Ukończyła z pozytywnym skutkiem zasadniczą szkołę zawodową, szkołę zasadniczą bądź inną szkołę równorzędną, lub
2. Zaliczyła egzaminy eksternistyczne, które obejmowały podstawę programową kształcenia ogólnego dla zasadniczej szkoły zawodowej, a ponadto ukończyła kursy zawodowe kwalifikacyjne oraz posiada świadectwo i dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe (Ustawa Prawo Oświatowe 2016, s. 26-28).

• Wykształcenie wyższe - posiada je osoba, która uzyskała dyplom ukończenia studiów na konkretnym kierunku oraz profilu:

1. W przypadku studiów pierwszego stopnia - licencjat, inżynier lub równorzędny potwierdzający wykształcenie wyższe na tym samym poziomie
2. W przypadku studiów drugiego stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich - magister, magister inżynier albo równorzędny potwierdzający wykształcenie wyższe na tym samym poziomie (Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce 2018, s. 40).

Dokumenty potwierdzające wykształcenie

• Świadectwo ukończenia szkoły podstawowej
• Świadectwo gimnazjalne
• Świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej
• Świadectwo Maturalne
• Dyplom potwierdzający ukończenie studiów wyższych pierwszego stopnia
• Dyplom potwierdzający ukończenie studiów wyższych drugiego stopnia

Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Wykształcenia ISCED

"Odsetki osób o najwyższym i najniższym poziomie wykształcenia według klasyfikacji ES-ISCED w 26 krajach. Europejski Sondaż Społeczny 2010" (Z. Sawiński 2012, s. 101):

Wyższe II-stopnia	Poniżej średniego
Ukraina 29,4	Portugalia 58,6
Rosja 26,0	Hiszpania 31,1
Słowacja 19,4	Cypr 29,6
Polska 15,4	Grecja 25,7
Bułgaria 13,5	Wielka Brytania 22,7
Estonia 13,3	Finlandia 17,8
Norwegia 13,3	Francja 17,8
Belgia 11,4	Dania 10,2
Niemcy 11,1	Holandia 9,0
Szwecja 10,9	Chorwacja 8,2
Szwajcaria 10,7	Izrael 7,8
Francja 10,6	Bułgaria 6,6
Izrael 9,9	Szwajcaria 6,1
Chorwacja 8,6	Słowenia 6,1
Dania 8,4	Estonia 4,1
Irlandia 8,4	Węgry 3,9
Czechy 7,6	Polska 3,6
Wielka Brytania 7,0	Ukraina 3,3
Węgry 6,2	Rosja 3,2
Portugalia 4,4	Niemcy 3,1
Cypr 3,9	Norwegia 2,3
Grecja 3,4	Słowacja 0,9
Słowenia 2,3	Czechy 0,8

Wykształcenie - zalety

Wykształcenie posiada szereg zalet:

• Uwiarygodnia pozycję społeczną i zawodową - wykształcenie jest jednym z głównych czynników, które wpływają na to, jak pracownik jest postrzegany w społeczeństwie i w środowisku zawodowym.
• Łatwiejsze znalezienie pracy - uzyskane wykształcenie jest również czynnikiem decydującym o tym, jakiego rodzaju pracę możesz znaleźć. Jeśli posiadasz wykształcenie, które jest wymagane w danej branży, Twoje szanse na zatrudnienie są zdecydowanie większe.
• Daje dostęp do wiedzy - wykształcenie obejmuje nie tylko uczenie się wymagań i wiedzy w danej dziedzinie, ale także daje dostęp do nowych źródeł wiedzy. Możesz uczyć się od innych ludzi posiadających wykształcenie, które może Ci pomóc w twoim rozwoju.
• Zwiększa Twoją samoocenę - wiedza, którą zdobywasz wraz z wykształceniem, może znacznie zwiększyć Twoją samoocenę i pewność siebie. Wynikiem tego jest większa pewność siebie i więcej pewności w swoich działaniach.

Wykształcenie - ograniczenia

Wykształcenie ma szereg ograniczeń i słabych stron:

• Konieczność odbycia kursów w wymaganym czasie może być trudna dla niektórych osób.
• Uczenie się i uczenie się wymaga ciężkiej pracy i czasu, a nie wszyscy mogą sobie na to pozwolić.
• Uczenie się tradycyjnym sposobem może być monotonne i nudne dla niektórych osób.
• Koszty ukończenia szkoły lub kursu mogą być wysokie dla niektórych osób, a także zawężać dostęp do wykształcenia.
• Kursy często są ograniczone do określonych konkretnych dziedzin lub tematów, co może być ograniczające dla osób, które chcą poszerzyć swoją wiedzę w innych dziedzinach.
• Niektóre szkoły oferują wąski zakres tematyczny, co może być ograniczające dla osób, które chcą uzyskać szersze wykształcenie.

Wykształcenie - inne związane podejścia

Ponadto wykształcenie może być uzyskane przez:

• Samokształcenie: jest to proces, w którym osoba uczy się własnym wysiłkiem, często poszerzając swoją wiedzę poprzez czytanie książek, korzystanie z internetu, uczestnictwo w szkoleniach i kursach.
• Praktyka zawodowa: jest to proces uczenia się i doskonalenia swoich umiejętności poprzez bezpośrednią pracę w danej dziedzinie.
• Usługi edukacyjne: są to instytucje edukacyjne oferujące szkolenia, kursy i programy nauczania, które umożliwiają uzyskanie odpowiedniego wykształcenia.

Wykształcenie — artykuły polecane

Szkoła zawodowa — Stopień naukowy — Klasyfikacja zawodów — Rzeczoznawca — Prawo własności przemysłowej — Lekarz medycyny pracy — Karta praw podstawowych — Dane wrażliwe — PESEL

Bibliografia

• Sawiński Z. (2012), Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Wykształcenia ISCED: wzorzec z Sevrès czy wymysł Szatana?, Edukacja, 4
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe Dz.U. 2017 poz. 59
• Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce Dz.U. 2018 poz. 1668

Autor: Karolina Kaczmarczyk