Biały wywiad: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Biały [[wywiad]]''' jest to [[technika]] polegająca na pozyskiwaniu oraz analizie informacji z jawnych i ogólnie dostępnych źródeł. To legalna [[metoda]] wykorzystywana przez podmioty państwowe oraz gospodarcze w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub ich reakcji w wymagających tego sytuacjach<ref>W. Filipkowski, W. Mądrzejowski 2012, s. 14</ref>. | |||
</ | |||
Przeciwieństwem białego wywiadu jest wywiad czarny, który poprzez działania operacyjne (podsłuchy, szpiegostwo, agenturę czy kontrolę korespondencji) zdobywa [[informacje]] niebędące jawnymi. Czarny wywiad często opiera się na nielegalnych metodach <ref>B. Saramak 2015, s. 16</ref>. | |||
==TL;DR== | |||
Biały wywiad to legalna metoda pozyskiwania informacji z jawnych i ogólnie dostępnych źródeł. Korzysta z różnych mediów, takich jak prasa, radio, telewizja i internet. Jest szybki, łatwy i oszczędny, ale może być trudny do weryfikacji i manipulacji. Sektor prywatny i publiczny wykorzystuje biały wywiad w celu zapewnienia bezpieczeństwa i pozyskiwania informacji o firmach, instytucjach, osobach czy zagrożeniach. | |||
==Rozwój białego wywiadu== | ==Rozwój białego wywiadu== | ||
Z biegiem czasu charakter białego wywiadu uległ zmianie. Za jego początki uznaje się czas, w którym rozwijała się nowoczesna prasa - obejmował on wtedy takie działania, jak pozyskiwanie informacji z broszur czy gazet. [[Rozwój]] technologiczny znacząco wpłynął na [[zakres]] białego wywiadu - właśnie media uznaje się za fundament tej dyscypliny wywiadowczej. Prawdziwa rewolucja w tym zakresie nastąpiła jednak wraz z powstaniem Internetu, który do dziś jest najłatwiej dostępnym oraz najpowszechniejszym jawnym źródłem informacji | Z biegiem czasu charakter białego wywiadu uległ zmianie. Za jego początki uznaje się czas, w którym rozwijała się nowoczesna prasa - obejmował on wtedy takie działania, jak pozyskiwanie informacji z broszur czy gazet. [[Rozwój]] technologiczny znacząco wpłynął na [[zakres]] białego wywiadu - właśnie media uznaje się za fundament tej dyscypliny wywiadowczej. Prawdziwa rewolucja w tym zakresie nastąpiła jednak wraz z powstaniem Internetu, który do dziś jest najłatwiej dostępnym oraz najpowszechniejszym jawnym źródłem informacji<ref>B. Saramak 2015, s. 60</ref> | ||
==Otwarte źródła informacji== | ==Otwarte źródła informacji== | ||
Istotą białego wywiadu jest to, że korzysta on jedynie z otwartych [[źródła informacji|źródeł informacji]]. K. Liedel i T. Serafin określają je jako "podmiot lub przedmiot, który poprzez [[posiadanie]] specyficznych walorów umożliwia generowanie informacji w postaci pozwalającej na ich legalne i etyczne utrwalenie, przetwarzanie i przekazanie lub | Istotą białego wywiadu jest to, że korzysta on jedynie z otwartych [[źródła informacji|źródeł informacji]]. K. Liedel i T. Serafin określają je jako "podmiot lub przedmiot, który poprzez [[posiadanie]] specyficznych walorów umożliwia generowanie informacji w postaci pozwalającej na ich legalne i etyczne utrwalenie, przetwarzanie i przekazanie lub gromadzenie". <ref>K. Liedel, T. Serafin 2011, s. 52</ref> | ||
Wśród nich możemy wyróżnić kilka najważniejszych<ref>B. Saramak 2015, s. 63-81</ref>: | Wśród nich możemy wyróżnić kilka najważniejszych<ref>B. Saramak 2015, s. 63-81</ref>: | ||
* Prasa | * Prasa | ||
| Linia 30: | Linia 18: | ||
* Ogólnodostępne rejestry i dokumenty | * Ogólnodostępne rejestry i dokumenty | ||
* Geoinformacja | * Geoinformacja | ||
* [[Internet]] | * [[Internet]] | ||
<google>n</google> | |||
==Zalety i wady białego wywiadu== | ==Zalety i wady białego wywiadu== | ||
===Zalety=== | ===Zalety=== | ||
Jedną z głównych zalet białego wywiadu jest szybkość oraz łatwość z jaką można pozyskać wszelkie informacje. Przyczynił się do tego przede wszystkim rozwój technologiczny - w dzisiejszych czasach za pomocą Internetu możemy zdobyć potrzebne [[dane]] z całego świata bez wychodzenia z domu. Wszystko to sprzyja [[oszczędności]] zarówno czasu, jak i nakładów pieniężnych. Wynikiem cyfryzacji jest również wzrost łatwości przetwarzania oraz analizy informacji. | Jedną z głównych zalet białego wywiadu jest szybkość oraz łatwość z jaką można pozyskać wszelkie informacje. Przyczynił się do tego przede wszystkim rozwój technologiczny - w dzisiejszych czasach za pomocą Internetu możemy zdobyć potrzebne [[dane]] z całego świata bez wychodzenia z domu. Wszystko to sprzyja [[oszczędności]] zarówno czasu, jak i nakładów pieniężnych. Wynikiem cyfryzacji jest również wzrost łatwości przetwarzania oraz analizy informacji. | ||
Ogromna ilość dostępnych źródeł sprawia, że zarówno [[różnorodność]], jak i tematyka informacji są bardzo szerokie. Dzięki temu bardzo łatwo rozpatrzeć analizowany problem w wielu aspektach i perspektywach. | Ogromna ilość dostępnych źródeł sprawia, że zarówno [[różnorodność]], jak i tematyka informacji są bardzo szerokie. Dzięki temu bardzo łatwo rozpatrzeć analizowany problem w wielu aspektach i perspektywach. | ||
Korzystanie z jawnych źródeł minimalizuje [[ryzyko]] wykrycia tego przez kontrwywiad, a także nie ingeruje w [[prawa człowieka]] i [[prywatność]] osób postronnych. Eliminuje to potrzebę korzystania z metod operacyjnych, co przekłada się na uproszczenie związanych z tym procedur oraz utrzymanie korzystnego wizerunku służb specjalnych w oczach obywateli. | Korzystanie z jawnych źródeł minimalizuje [[ryzyko]] wykrycia tego przez kontrwywiad, a także nie ingeruje w [[prawa człowieka]] i [[prywatność]] osób postronnych. Eliminuje to potrzebę korzystania z metod operacyjnych, co przekłada się na uproszczenie związanych z tym procedur oraz utrzymanie korzystnego wizerunku służb specjalnych w oczach obywateli. | ||
===Wady=== | ===Wady=== | ||
Liczba zalet białego wywiadu jest spora, jednak należy uwzględnić też jego wady i ograniczenia. | Liczba zalet białego wywiadu jest spora, jednak należy uwzględnić też jego wady i ograniczenia. | ||
Różnorodność i ilość informacji oprócz korzyści, niesie za sobą pewne negatywne aspekty - czasem ciężko jest wyodrębnić informacje prawdziwe i istotne. Pojawia się spora trudność w weryfikacji danych ze względu na szybkość rozprzestrzeniania się ich w sieci. | Różnorodność i ilość informacji oprócz korzyści, niesie za sobą pewne negatywne aspekty - czasem ciężko jest wyodrębnić informacje prawdziwe i istotne. Pojawia się spora trudność w weryfikacji danych ze względu na szybkość rozprzestrzeniania się ich w sieci. | ||
Biały wywiad może okazać się też nieprzydatny w obszarach, gdzie niezbędne są osobowe źródła informacji. | Biały wywiad może okazać się też nieprzydatny w obszarach, gdzie niezbędne są osobowe źródła informacji. | ||
Mimo ciągłego rozwoju, nadal ciężko pokonać problem, jakim jest bariera językowa, co utrudnia dotarcie do informacji z niektórych krajów. | Mimo ciągłego rozwoju, nadal ciężko pokonać problem, jakim jest bariera językowa, co utrudnia dotarcie do informacji z niektórych krajów. | ||
Nie można też zapomnieć o łatwości, z jaką można manipulować mediami - czyni to wywiad jawnoźródłowy bardzo podatnym na dezinformacje | Nie można też zapomnieć o łatwości, z jaką można manipulować mediami - czyni to wywiad jawnoźródłowy bardzo podatnym na dezinformacje<ref>B. Saramak 2015, s. 31-37</ref> | ||
==Wykorzystanie białego wywiadu== | ==Wykorzystanie białego wywiadu== | ||
| Linia 53: | Linia 44: | ||
* [[Administracja]] publiczna - na każdym szczeblu działania urzędnicy spotykają się z koniecznością analizy danych. Wtedy często korzystają oni z usług osób trudniących się tym lub sami monitorują, pozyskują i opracowują dane z ogólnodostępnych źródeł <ref>Saramak B.2015, s. 110</ref>. | * [[Administracja]] publiczna - na każdym szczeblu działania urzędnicy spotykają się z koniecznością analizy danych. Wtedy często korzystają oni z usług osób trudniących się tym lub sami monitorują, pozyskują i opracowują dane z ogólnodostępnych źródeł <ref>Saramak B.2015, s. 110</ref>. | ||
== | {{infobox5|list1={{i5link|a=[[Źródła informacji]]}} — {{i5link|a=[[Pomoc prawna]]}} — {{i5link|a=[[Telekonferencja]]}} — {{i5link|a=[[Giełda transportowa]]}} — {{i5link|a=[[Monitoring mediów]]}} — {{i5link|a=[[Wywiad gospodarczy]]}} — {{i5link|a=[[Podpis kwalifikowany]]}} — {{i5link|a=[[Ochrona własności intelektualnej]]}} — {{i5link|a=[[Autentykacja]]}} }} | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
<references/> | <references /> | ||
==Bibliografia== | |||
<noautolinks> | |||
* Filipkowski W., Mądrzejowski W. (red.) (2012), ''Biały wywiad. Otwarte źródła informacji - wokół teorii i praktyki'', C.H.Beck, Warszawa | |||
* Karcińska P., Plebankiewicz E. (2014), ''[https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-dbde0618-c13c-43e1-a788-f5281e165068/c/Karcinska_Polskie_6_2014.pdf Polskie wywiadownie gospodarcze - źródło informacji o podwykonawcach]'', Przegląd budowlany Politechnika Krakowska, nr 6 | |||
* Król A. (2004), ''Broker informacji - powstawanie nowego zawodu'', Zagadnienia naukoznawstwa, nr 1 | |||
* Liedel K., Serafin T. (2011), ''Otwarte źródła informacji w działalności wywiadowczej'', Difin, Warszawa | |||
* Saramak B. (2015), ''Wykorzystanie otwartych źródeł informacji w działalności wywiadowczej: historia, praktyka, perspektywy'', Warszawa | |||
* Stromczyński B., Waszkiewicz P. (2014), ''Biały wywiad w praktyce pracy organów ścigania na przykładzie wykorzystania serwisów społecznościowych'', Prokuratura i Prawo 5 | |||
* ''Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.'' [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20020740676 Dz.U. 2002 nr 74 poz. 676] | |||
</noautolinks> | |||
[[Kategoria:Zarządzanie_informacjami]] | [[Kategoria:Zarządzanie_informacjami]] | ||
{{a|Agnieszka Bodziony}} | {{a|Agnieszka Bodziony}} | ||
{{#metamaster:description|Biały wywiad to legalna technika pozyskiwania informacji, zapewnia bezpieczeństwo państwa i reakcję w kryzysach. Czarny wywiad to nielegalne metody.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 18:12, 7 sty 2024
Biały wywiad jest to technika polegająca na pozyskiwaniu oraz analizie informacji z jawnych i ogólnie dostępnych źródeł. To legalna metoda wykorzystywana przez podmioty państwowe oraz gospodarcze w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub ich reakcji w wymagających tego sytuacjach[1].
Przeciwieństwem białego wywiadu jest wywiad czarny, który poprzez działania operacyjne (podsłuchy, szpiegostwo, agenturę czy kontrolę korespondencji) zdobywa informacje niebędące jawnymi. Czarny wywiad często opiera się na nielegalnych metodach [2].
TL;DR
Biały wywiad to legalna metoda pozyskiwania informacji z jawnych i ogólnie dostępnych źródeł. Korzysta z różnych mediów, takich jak prasa, radio, telewizja i internet. Jest szybki, łatwy i oszczędny, ale może być trudny do weryfikacji i manipulacji. Sektor prywatny i publiczny wykorzystuje biały wywiad w celu zapewnienia bezpieczeństwa i pozyskiwania informacji o firmach, instytucjach, osobach czy zagrożeniach.
Rozwój białego wywiadu
Z biegiem czasu charakter białego wywiadu uległ zmianie. Za jego początki uznaje się czas, w którym rozwijała się nowoczesna prasa - obejmował on wtedy takie działania, jak pozyskiwanie informacji z broszur czy gazet. Rozwój technologiczny znacząco wpłynął na zakres białego wywiadu - właśnie media uznaje się za fundament tej dyscypliny wywiadowczej. Prawdziwa rewolucja w tym zakresie nastąpiła jednak wraz z powstaniem Internetu, który do dziś jest najłatwiej dostępnym oraz najpowszechniejszym jawnym źródłem informacji[3]
Otwarte źródła informacji
Istotą białego wywiadu jest to, że korzysta on jedynie z otwartych źródeł informacji. K. Liedel i T. Serafin określają je jako "podmiot lub przedmiot, który poprzez posiadanie specyficznych walorów umożliwia generowanie informacji w postaci pozwalającej na ich legalne i etyczne utrwalenie, przetwarzanie i przekazanie lub gromadzenie". [4] Wśród nich możemy wyróżnić kilka najważniejszych[5]:
- Prasa
- Szara literatura
- Radio
- Telewizja
- Ogólnodostępne rejestry i dokumenty
- Geoinformacja
- Internet
Zalety i wady białego wywiadu
Zalety
Jedną z głównych zalet białego wywiadu jest szybkość oraz łatwość z jaką można pozyskać wszelkie informacje. Przyczynił się do tego przede wszystkim rozwój technologiczny - w dzisiejszych czasach za pomocą Internetu możemy zdobyć potrzebne dane z całego świata bez wychodzenia z domu. Wszystko to sprzyja oszczędności zarówno czasu, jak i nakładów pieniężnych. Wynikiem cyfryzacji jest również wzrost łatwości przetwarzania oraz analizy informacji. Ogromna ilość dostępnych źródeł sprawia, że zarówno różnorodność, jak i tematyka informacji są bardzo szerokie. Dzięki temu bardzo łatwo rozpatrzeć analizowany problem w wielu aspektach i perspektywach. Korzystanie z jawnych źródeł minimalizuje ryzyko wykrycia tego przez kontrwywiad, a także nie ingeruje w prawa człowieka i prywatność osób postronnych. Eliminuje to potrzebę korzystania z metod operacyjnych, co przekłada się na uproszczenie związanych z tym procedur oraz utrzymanie korzystnego wizerunku służb specjalnych w oczach obywateli.
Wady
Liczba zalet białego wywiadu jest spora, jednak należy uwzględnić też jego wady i ograniczenia. Różnorodność i ilość informacji oprócz korzyści, niesie za sobą pewne negatywne aspekty - czasem ciężko jest wyodrębnić informacje prawdziwe i istotne. Pojawia się spora trudność w weryfikacji danych ze względu na szybkość rozprzestrzeniania się ich w sieci. Biały wywiad może okazać się też nieprzydatny w obszarach, gdzie niezbędne są osobowe źródła informacji. Mimo ciągłego rozwoju, nadal ciężko pokonać problem, jakim jest bariera językowa, co utrudnia dotarcie do informacji z niektórych krajów. Nie można też zapomnieć o łatwości, z jaką można manipulować mediami - czyni to wywiad jawnoźródłowy bardzo podatnym na dezinformacje[6]
Wykorzystanie białego wywiadu
Sektor prywatny
- Biały wywiad w przedsiębiorstwie - bardzo ważnym aspektem, przed podjęciem współpracy z danym przedsiębiorstwem, jest zgromadzenie danych dotyczących jego wiarygodności. Istnieją wyspecjalizowane instytucje, które się tym zajmują - są to tak zwane wywiadownie gospodarcze, dzięki którym w szybki i łatwy sposób można dowiedzieć się istotnych informacji o firmie, np. o jej sytuacji gospodarczej, wypłacalności czy o powiązaniach z innymi podmiotami. Pozwala to uniknąć ryzyka współpracy z niekompetentnym przedsiębiorcą [7]
- Infobrokering - szybki rozwój w obszarze technologii sprawił, że nie brakuje osób specjalizujących się w obszarze omawianego zagadnienia[8].Infobrokerzy, bo tak nazywane są te osoby, określane są w czasopiśmie naukowym "Zagadnienia Naukoznawstwa" jako "pośrednicy pomiędzy zasobami informacyjnymi, a ludźmi i instytucjami zgłaszającymi na nie zapotrzebowanie"[9].Brokerzy informacji, to specjaliści w dziedzinie białego wywiadu, a ich usługi są szybkie, dokładne i szczegółowe. Często wynajmowani są przez osoby prywatne, jak i instytucje czy przedsiębiorstwa[10].
Sektor publiczny
- Służby specjalne - w polskim ustawodawstwie służby specjalne to Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego i Centralne Biuro Antykorupcyjne[11]. Często korzystają one z otwartych źródeł informacji w przypadkiu wywiadów np. cywilnych czy wojskowych, a także w przypadku zapewnienia bezpieczeństwa wewnątrz kraju [12]
- Policja - organy ścigania w naszym kraju bardzo często korzystają z różnych ogólnodostępnych źródeł (najczęściej jest to Internet i portale społecznościowe). Daje to funkcjonariuszom możliwość pozyskania wielu cennych dla postępowania kryminalnego informacji[13].
- Administracja publiczna - na każdym szczeblu działania urzędnicy spotykają się z koniecznością analizy danych. Wtedy często korzystają oni z usług osób trudniących się tym lub sami monitorują, pozyskują i opracowują dane z ogólnodostępnych źródeł [14].
| Biały wywiad — artykuły polecane |
| Źródła informacji — Pomoc prawna — Telekonferencja — Giełda transportowa — Monitoring mediów — Wywiad gospodarczy — Podpis kwalifikowany — Ochrona własności intelektualnej — Autentykacja |
Przypisy
- ↑ W. Filipkowski, W. Mądrzejowski 2012, s. 14
- ↑ B. Saramak 2015, s. 16
- ↑ B. Saramak 2015, s. 60
- ↑ K. Liedel, T. Serafin 2011, s. 52
- ↑ B. Saramak 2015, s. 63-81
- ↑ B. Saramak 2015, s. 31-37
- ↑ P. Karcińska, E. Plebankiewicz 2014, s. 36-37
- ↑ Saramak. B 2015, s. 100-101
- ↑ Król A.2004 s. 73
- ↑ Saramak B. 2015, s. 101-102
- ↑ Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. 2002 Nr 74 poz. 676) art. 11.
- ↑ Saramak B. 2015, s. 104
- ↑ Stromczyński B., Waszkiewicz P. 2014, s. 157-158
- ↑ Saramak B.2015, s. 110
Bibliografia
- Filipkowski W., Mądrzejowski W. (red.) (2012), Biały wywiad. Otwarte źródła informacji - wokół teorii i praktyki, C.H.Beck, Warszawa
- Karcińska P., Plebankiewicz E. (2014), Polskie wywiadownie gospodarcze - źródło informacji o podwykonawcach, Przegląd budowlany Politechnika Krakowska, nr 6
- Król A. (2004), Broker informacji - powstawanie nowego zawodu, Zagadnienia naukoznawstwa, nr 1
- Liedel K., Serafin T. (2011), Otwarte źródła informacji w działalności wywiadowczej, Difin, Warszawa
- Saramak B. (2015), Wykorzystanie otwartych źródeł informacji w działalności wywiadowczej: historia, praktyka, perspektywy, Warszawa
- Stromczyński B., Waszkiewicz P. (2014), Biały wywiad w praktyce pracy organów ścigania na przykładzie wykorzystania serwisów społecznościowych, Prokuratura i Prawo 5
- Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Dz.U. 2002 nr 74 poz. 676
Autor: Agnieszka Bodziony
