Role kierownicze

Kierowanie (zarządzanie) to "praktyka świadomego i ustawicznego kształtowania organizacji. Wszystkie organizacje mają ludzi odpowiedzialnych za pomaganie im w osiąganiu celów. Ludzi tych nazywa się kierownikami". [J.A.F. Stoner i in., 2001, s. 20]

Proces zarządzania składa się z czterech podstawowych funkcji:

• planowanie i podejmowanie decyzji (założenie celów organizacji i określanie sposobu ich wykonania),
• organizowanie (racjonalne rozdzielenie działań i zasobów),
• przewodzenie/kierowanie) (zachęcanie ludzi do współpracy na korzyść interesów organizacji),
• kontrolowanie (śledzenie postępów organizacji w realizacji jej celów) [R. Griffin., 2001, s. 9-11].

Kierownik, menedżer (ang. manager) to osoba odpowiedzialna za takie kierowanie działaniami, które prowadzą do sprawnego i skutecznego osiągnięcia wyznaczonych celów organizacji. [J.A.F. Stoner i in., 2001, s. 20]

Jest to osoba, która odpowiada przede wszystkim za realizację procesu zarządzania, a dokładniej jest to ktoś, kto planuje, podejmuje decyzje, organizuje, kieruje i kontroluje zasoby ludzkie, finansowe, rzeczowe oraz informacyjne [R. Griffin, 2001, s. 8]

Menedżerowie muszą być nader wszechstronni. Oczekuje się od nich nie tylko posiadania wiedzy merytorycznej oraz kompetencji i doświadczenia, ale również umiejętności pilotowania ludźmi oraz rozdysponowywania zadań.

TL;DR

Kierowanie to praktyka kształtowania organizacji. Proces zarządzania składa się z planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania. Menedżerowie mają wiele ról, takich jak reprezentant, przywódca, łącznik, rzecznik, propagator, obserwator, przedsiębiorca, przeciwdziałający zakłóceniom, dysponent zasobów i negocjator. Dobry menedżer musi być wszechstronny i elastyczny, a także stale się rozwijać i zdobywać nowe umiejętności.

Podział ról kierowniczych według Mintzberga

Obserwacje nad działalnością grup dyrektorów naczelnych oraz prowadzonych przez nich codziennych czynności, doprowadziły Henriego Mintzberga do wniosku, że menedżerowie odgrywają dziesięć odmiennych ról. Role te przyporządkował do trzech kategorii: interpersonalnej, informacyjnej i decyzyjnej. Swoje myśli rozwija szerzej w książce "The Nature of Managerial Work" (Istota pracy kierowniczej). [R. Griffin, 2001, s. 17]

Role interpersonalne

Są zorganizowane wokół kontaktów z ludźmi. Wkomponowane w nie są:

• rola reprezentanta - obejmuje na ogół działania bardziej ceremonialne i symboliczne niż merytoryczne. Występuje jako symbol firmy w stosunkach z otoczeniem, reprezentuje firmę na konferencjach krajowych i międzynarodowych, bierze udział w spotkaniach publicznych.
• rola przywódcy - realizuje cele firmy poprzez określony typ motywacji stosowany wobec pracowników. Szkoli, przewodzi grupie, personelowi firmy, kieruje, motywuje i ocenia pracowników.
• rola łącznika (pośrednika) - koordynuje działania międzyludzkie, międzygrupowe, międzynarodowe. Utrzymuje stosunki między firmą, a otoczeniem, od którego zależy jej funkcjonowanie, reklamuje i propaguje swoją firmę w celu pozyskania klientów bądź umów.

Role informacyjne

Wynikają w sposób naturalny z opisanych wyżej ról interpersonalnych. Role te skupiają się przede wszystkim na zbieraniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji. Wśród nich można wyróżnić:

• rolę rzecznika - reprezentuje interesy organizacji, przedstawia określone zagadnienia i problemy przed osobami z zewnątrz. Rozmawia z profesjonalistami i grupami zawodowymi, reprezentując określoną dziedzinę wiedzy.
• rolę propagatora - przekazuje odpowiednie informacje swoim podwładnym w celu umożliwienia im realizacji zadań. Przedstawia współpracownikom plan działania, opracowuje i wysyła raporty, periodyki oraz listy.
• rolę obserwatora (eksperta, specjalisty) - aktywnie poszukuje danych zawiązanych z funkcjonowaniem firmy, rejestruje i analizuje informacje pochodzące z wewnątrz jak i z zewnątrz organizacji. Czyta fachowe czasopisma związane ze specyfiką firmy, uczestniczy w podróżach służbowych.

Role decyzyjne

Polegają w szczególności na podejmowaniu przez menedżerów decyzji w oparciu o zgromadzone informacje. Wśród nich wyróżniamy:

• rolę przedsiębiorcy - dobrowolnie inicjuje zmiany, wykorzystuje wszelkie szanse dla rozwoju organizacji. Opracowuje nowe pomysły innowacyjne.
• rolę przeciwdziałającego zakłóceniom - likwiduje zakłócenia oraz konflikty, które mogą pojawić się w organizacji. Zajmuje się takimi sprawami jak strajki, naruszenia praw autorskich itp.
• rolę dysponenta zasobów - podejmuje decyzje o sposobie dystrybucji zasobów. Dokonuje przeglądów i rewizji wniosków budżetowych.
• rolę negocjatora - prowadzi negocjacje z innymi grupami lub organizacjami jako przedstawiciel przedsiębiorstwa. Może zarówno negocjować umowę z kontrahentem jak również działać jako mediator w sporach między podwładnymi.

Dobry menedżer powinien charakteryzować się umiejętnością odgrywania wielu ról równocześnie oraz działać w zależności od okoliczności. Aby sprostać wszystkim wymaganiom oraz napotkanym problemom, współczesny kierownik jest zobowiązany do ciągłego rozwoju oraz zdobywania coraz to nowych umiejętności.

Role kierownicze — artykuły polecane

Role menedżerów personalnego i liniowego — Controller — Agent zmiany — Wymagane kwalifikacje kierownika — Strategia personalna — Organizacja biurokratyczna — Funkcje zarządzania — Konsultant — Marketing wewnętrzny

Bibliografia

• Griffin R. (2017), Podstawy zarządzania organizacją, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Stoner J., Freeman R., Gilbert D. (2001), Kierowanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Szeloch M. (2003), Podstawy organizacji i zarządzania, Wrocław
• Ziemkiewicz-Gawlik I., Marczyk M. (2014), Rola menedżera w nowoczesnej organizacji Przegląd Naukowo-Metodyczny, Edukacja dla Bezpieczeństwa, nr 1, s. 177-187

Autor: Anna Czarnecka